بزرگنمايي:

چه خبر - صرفه جويي افراطي يا خسيس بودن بيماري است؟

صرفه جويي کردن، افراد را قادر مي سازد تا با بودجه هاي کم خود، رشد کنند. اما از طرفي ديگر صرفه جويي بيش از حد نيز ميتواند نشانه اي از اختلال شخصيت وسواس فکري- عملي باشد. مراقب بودن در باره نحوه خرج کردن پول هايتان ميتواند براي شما لقب مقتصد را به ارمغان بياورد. اما اگر شما بيش از حد، حساب خرده پول خود را داشته و اساسا پول نزد شما هميشه ذخيره شده باشد، اين ميتواند نشانه اي از اختلال شخصيت وسواسي جبري باشد.
با توجه به يافته هاي بنياد بين المللي اختلال وسواس فکري-عملي (Obsessive Compulsive Disorder يا OCD)، اين اختلال در حدود يک نفر از هر 100 بزرگسال را تحت تاثير قرار مي دهد. انجمن روانپزشکي امريکا ميگويد: کم خرج کردن افراطي، يک نشانه از اختلال شخصيت وسواسي جبري (Obsessive Compulsive Personality Disorder يا OCPD) مي باشد. اين زماني است که فرد يک سيستم صرفه جويي افراطي را هم براي خود و هم براي ديگران اتخاذ مي کند، و پول به عنوان يک منبعي براي جلوگيري از فاجعه هاي احتمالي آينده که ممکن است لازم شود، ذخيره مي شود.
اختلال شخصيت وسواسي جبري يا OCPD با اختلال وسواس فکري-عملي يا OCD مشابه نيست. گرچه از اصطلاح OCD به طور معمول در مواردي که افراد وابسته به جزئيات هستند، استفاده مي شود، اما اغلب با OCPD اشتباه گرفته مي شود، در واقع آنها اختلالات جداگانه اي هستند.
دکتر رابرت هوداک (Robert Hudak) يک روانپزشک از مرکز پزشکي دانشگاه پيتسبورگ در پنسيلوانيا، ميگويد: OCD يک بيماري است که افراد مبتلا به آن داراي افکار نفوذي و مزاحم هستند، افکاري که حسي توليد نمي کنند و براي آنها نيز احمقانه است، اما نمي توانند از شر اين افکار خلاص شوند و باعث يک اضطراب مشخص در آنها مي شود. اما افراد مبتلا به OCPD افرادي هستند که با جزئيات به مقدار زيادي مشغول هستند، براي خود ليست درست مي کنند، زياد کار انجام داده و خستگي ناپذيرند، از طرفي بسيار صرفه جو هستند. اين افراد انديشه هاي نفوذي و مزاحم ندارند، درنتيجه اغلب تعجب مي کنند که چرا ديگران به اندازه من سازمان يافته و شسته و رفته نيستند؟.
وقتي پاي پول به ميان مي آيد، افراد مبتلا به اختلال OCD ممکن است با لمس کردن پول مشکل داشته باشند و يا به دليل افکار نفوذي و مزاحم در مورد آلوده بودن پول، آن را سريعا خرج کنند. اما فردي که به OCPD مبتلاست، قادر به خرج کردن پول خود نيست، چون به طور مثال نگران اين است که اگر آب هدر رفته و يا لوله در آينده مشکلي پيدا کند، ممکن است پول کافي نداشته باشند، در نتيجه آن را خرج نمي کنند. اين افراد ممکن است زيادي صرفه جو يا حتي خسيس باشند، چون مي خواهند مواد غذايي کمتري برداشته و يا براي ضروريات، مضايقه کنند. حتي اگر اين ضروريات هزينه کمي هم داشته باشند، آنها مي خواهند پول لازم براي همه چيز داشته باشند، پس آن را خرج نمي کنند.

در اينجا تفاوتي بين صرفه جويي کردن و خسيس بودن وجود دارد. بطور مثال، بودجه بندي، به طوري که شما براي موارد اضطراري و يا صرفه جويي درمورد رسيدن به يک هدف، به اندازه کافي پول نگه داريد، سالم است و خساست نيست. در طول دوران رکود اقتصادي و يا زمان هاي دشوار در اقتصاد، يا وقتي که بودجه بندي شديد به طور گسترده پيشنهاد مي شود، اگر شما بيش از حد خرج کنيد، ميتوان آن را غير سالم دانست.
مهمترين نشانه براي اينکه بدانيد زياده روي مي کنيد، اين است که از خود بپرسيد، آيا صرفه جويي شما اثر منفي بر روابط يا کيفيت زندگي شما گذاشته است؟ آيا شما نميتوانيد زمان يا پول خود را براي سرگرمي و يا آرامش خود هزينه کنيد؟ اگر پاسخ مثبت باشد، پس شما زيادي صرفه جو يا به اصطلاح خسيس هستيد.
دکتر فوژان نظيراوغلو ( Fugen Neziroglu) مدير موسسه رفتاري زيستي در نيويورک و متخصص در اختلالات وسواسي اجباري، مي گويد: صرفه جويي که مشکل ساز است، فراتر از پول مي رود، اين افراد با سخاوتمند بودن و مهرباني کردن و يا گذشت زمان، مشکل دارند. چنين فردي ممکن است به دليل اعتقاد به هدر رفتن چيزها، از خلاص شدن از شر بعضي چيزهاي بي فايده هم بترسد و آنها را ذخيره کند.
علاوه براين، افراد مبتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري، به دليل نبودن افکار مزاحم و نفوذي، بعيد است که خست خود را به عنوان يک مشکل قلمداد کنند. اگر آنها براي درمان مراجعه کنند، معمولا به اين دليل است که فردي که به آنها نزديک است، به درمان اصرار دارد. گاهي نيز ممکن است به اين دليل باشد که آنها مي خواهند از يک فرد متخصص و حرفه اي براي دستيابي به اهداف کمال گرايانه خود کمک بگيرند. آنچه که براي يک درمانگر مهم و کليدي است، اين است که کمک کند تا اين افراد بتوانند تشخيص داده و نواقص خود را بپذيرند. اين کار از طريق درمان رفتاري – شناختي انجام مي شود.

خبر خوب اين است که، اختلال شخصيت وسواسي جبري، قابل درمان است. بسته به اين که نشانه ها چقدر شديد باشند، درمان مي تواند يک سال يا بيشتر به طول بينجامد، تا بتواند تحت کنترل قرار گيرد. اساسا درمانگران از آنها مي خواهند که برخي از جاذبه هاي شخصيتي خود را تغيير دهند. گزينه هاي درماني شامل موارد زير است:
- مصاحبه انگيزشي: اين يک فرآيند بحث و گفتگو مي باشد که به شناسايي دلايل قانع کننده در جهت ايجاد تغيير مي پردازد، مثل يک رابطه کليدي.
- درمان رفتاري – شناختي: اين نوع درمان بر شناسايي افکار و رفتارهاي منفي، و جايگزيني آنها با ديگر گزينه ها تمرکز مي کند.
- سلسله مراتب اضطراب: براي فردي که بيش از حد خسيس است، سلسله مراتب اضطراب ممکن است گام هايي در جهت تغيير ايجاد کند. براي مثال، فردي که خسيس است ممکن است براي خريد يک منگنه که مورد نيازش است، اضطراب کمتري احساس کند تا خريد يک دستگاه گران قيمت تري که آن هم مورد نيازش است. پس بايد از قسمتي که اضطراب کمتري احساس مي کند شروع کرده و ادامه دهد.
- داروها: داروهاي تجويزي ممکن است به افراد مبتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري که در عين حال دچار افسردگي نيز هستند، کمک کند.

يک هدف از درمان مي تواند کمک به فرد خسيس در مورد درک تاثيرش بر روي ديگران باشد. به دليل اينکه افراد مبتلا به اختلال شخصيت وسواسي جبري، باور ندارند که به درمان نياز دارند، به خانواده ها توصيه مي کنيم به دنبال درمان خودشان نيز باشند، تا ياد بگيرند که چگونه با رفتارهاي ناشي از خساست فرد مبتلا در خانواده بايد برخورد کنند.

منبع: سيمرغ