بزرگنمايي:
چه خبر - کنترل ترس هاي تخيلي کودکان
بياييد براي شروع پرونده امروز چند تيتر عجيب را با هم مرور کنيم، تيترهايي که با يک جست‌وجوي ساده در فضاي اينترنت با آن مواجه مي‌شويد: «کودکي که از ترس حضور هيولاها در اتاقش نمي خوابد»،«کودکي که ادعا مي‌کند موجوداتي را مي بيند که ديگران نمي بينند و با آن‌ها صحبت مي‌کند» و ده‌ها تيتر و مطلب ديگر درباره جهان ناشناخته و عجيب ارواح و هيولاها در دنياي کودکانه.
حتما با ديدن اين تيترها و خواندن اين خبرها، برايتان اين سوال پيش آمده است که اين موضوعات چقدر حقيقت دارد؟! در اين پرونده قصد نداريم درباره درست و غلط بودن اين باورها براي شما صحبت کنيم.
موضوع اصلي اين پرونده، جهان ادعاها و ترس‌هاي ماوراءلطبيعه کودکان ماست، اين که چرا کودکان مي‌گويند موجوداتي مثل جن، هيولا و روح آن‌ها را آزار مي‌دهند، مي‌ترسانند يا کتک مي‌زنند و به آن‌ها دستور مي‌دهند و بهترين عکس‌العمل والدين در اين مواقع بايد چگونه باشد؟ در اين پرونده تا جايي که توانسته‌ايم ابعاد مختلف اين موضوع را بررسي کرده‌ايم.
بيشتر بدانيد : چگونه ترس از تنها خوابيدن و تاريکي را در کودک درمان کنيم؟
اشکال مختلف ترس و تخيل بر اساس سن کودک
ترس و تخيل در سنين مختلف کودکي و به اشکال مختلف وجود دارد:
تخيل و ترس کودک 6-5 ماهه: حتما تا به حال در عوالم کودکان زير يک سال، وقتي تازه با جهان اطرافشان ارتباط برقرار مي‌کنند، دقيق شده‌ايد. حتي شايد برايتان پيش آمده است که کودکي را در حال صبحت و غان‌و‌غون با گوشه ديوار ببينيد در حالي که لبخند مي‌زند و مي‌خندد يا ناگهان گريه مي‌کند.حقيقت اين است که کودک در اين سن تخيل ندارد و علت واکنش‌هاي غيرارادي‌‌اش، تحريک حواس است.
فارغ از اين موضوع در همين سن و سال، ترس‌هاي کودکانه آغاز مي‌شود. شاخص‌ترينش، ترس از غريبه‌ها و آدم‌هاي ناآشناست. آن‌ها خود را به مادرشان مي‌چسبانند و در مقابل چهره‌هاي ناآشنا، با گريه و بيتابي واکنش نشان مي‌دهند.
تخيل و ترس3-2 سالگي: ترس‌هاي جدي کودک از سن دو سالگي شروع و قوه تخيل او فعال مي شود و کودک مي‌تواند بخشي از ترس‌هاي ناشي از تخيلش را بيان کند البته نمي‌داند تخيل چيست. او به طور طبيعي همه چيزها را واقعي مي‌بيند و به همين دليل هم بسيار جدي درباره آن حرف مي‌زند. مهم‌ترين و رايج‌ترين ترس در اين سن، ترس از تاريکي است.
کودک ممکن است بگويد که در تاريکي اتاقش شبح، هيولا، غول، جن يا دزد ديده است. او دروغ نمي‌گويد، کودکان به دليل قوه تخيل بسيار فعال شان قادرند هر سايه‌اي را به شکلي ترسناک ببينند و تفسير کنند و از سايه وسايل ساده اتاقشان، هيولاهاي ترسناک بسازند. او مواد خامش را از پويانمايي‌ها، برنامه‌هاي تلويزيون، صحبت‌هاي شما و دوستانش مي‌گيرد و گاهي اقدامات اشتباه شما به ترس‌هاي او دامن مي‌زند.
تخيل و ترس 6-3 سالگي: اين دوره، دوره رشد فزاينده تخيل و به دنبال آن ترس‌هاي جدي‌تر و اضطراب‌هاي نگران‌کننده‌تر کودک است که به طور حتم بايد با آن برخورد صحيح شود، ممکن است کودک خيلي جدي به شما بگويد، توي کمد يا زير تختش موجودات ترسناک هستند يا ارواح با او حرف مي‌زنند، از زيرزمين يا اتاق، صداهاي وحشتناک مي‌شنود يا قرار است دزدي به او آسيب برساند يا او را بکشد.
گاهي حتي کار از اين بدتر مي‌شود و مي‌گويد؛ موجودات خيالي به او گفته‌اند کارهايي انجام دهد، کارهايي شرورانه! نگران نباشيد! اين موضوع اگر با واکنش صحيح شما همراه شود به هيچ وجه آسيب‌زننده نيست.
کودکان به طور ويژه از چيزهايي مثل تنهايي و تاريکي مي‌ترسند اما چون دليل واضحي براي ترسشان ندارند، ممکن است آن را به حضور هيولاها و اجنه يا ارواح نسبت دهند، ارواحي که به آن‌ها آسيب مي‌رسانند. هر چه واکنش شما ضعيف‌تر باشد، کودک فعالانه‌تر به بيان ترس‌هايش مي‌پردازد و ناخواسته در آن اغراق مي‌کند. شما همان ابتدا با شنيدن اين حرف‌ها بايد يک نکته را بفهميد: چيزي هست که کودک از آن مي‌ترسد!
6 توصيه به والدين براي مواجهه با ترس کودکان
در فرايند رشد کودک همواره اتفاقات غيرقابل‌پيش‌بيني و غافل گير‌کننده‌اي روي مي‌دهد که پدر و مادرها براي مواجهه با آن بايد خود را آماده کنند. اين‌که اين علايم چيست به مراتب اهميت کمتري نسبت به اين موضوع دارد که واکنش ما در مقابل اين علايم چيست. در زير بخشي از راهکارهاي مهم و مفيدي را که بايد در مقابل انواع ترس و تخيل ترسناک کودک انجام دهيد، يادآوري کرده‌ايم.
1-علت ترس را بشناسيد
وقتي کودک از چيزي مي‌ترسد يا درباره چيزي ترسناک به شکل‌هاي نامتعارف حرف مي‌زند، قبل از هر چيز سعي کنيد علت ترس او را بشناسيد. اين کار ممکن است ساده نباشد، به صحبت‌هاي او دقت کنيد، با او با آرامش حرف بزنيد، به نقاشي‌هايش دقيق شويد، رنگ‌هاي تيره در نقاشي و چهره‌هاي خط‌خطي شده نشان دهنده نوعي ترس در کودک است. اگر نتوانستيد منشأ ترس را پيدا کنيد با مشاور کودک مشورت کنيد.
2-شايد شما والديني ترسو و وسواسي هستيد
اگر خودتان ترسو يا وسواسي هستيد يا نشانه‌هايي از توهم و ترس‌هاي اضطرابي داريد در مرحله اول براي درمان خودتان اقدام کنيد، والدين ترسو، کودکان ترسو و مضطرب تربيت مي‌کنند.
3-خواب را با چيزهاي خوشايند همراه کنيد
وقتي کودک بيشتر در شب و از اتاق تاريک مي‌ترسد يا با پريشاني و فرياد از خواب مي‌پرد، سعي کنيد فضاي قبل از خواب را براي او خوشايند کنيد. حمام کردن، کتاب‌خواندن، بازي‌کردن و قصه‌گويي، او را براي شروع يک خواب آرام آماده مي‌کند. يکي از بهترين آرام‌کننده‌ها اين است که قبل از خواب با او صحبت کنيد، او را نوازش کنيد و دستتان را به او بدهيد.
4-چراغ اتاق خواب بايد کم نور و ملايم باشد
اگر کودک در تاريکي دچار توهم و ترس مي‌شود، اتاق او را تاريک نکنيد، يک نور ملايم در بالاي سر او قرار دهيد تا اتاق به نحوي روشن شود که اجسام سايه نيندازند. در تاريکي با او سايه بازي يا قايم باشک بازي کنيد که بفهمد اشيا در تاريکي و روشنايي فرقي با هم ندارند.
5-وقتي که وحشت زده شد، سرزنش‌اش نکنيد
به هيچ وجه او را به دليل ترس‌هايش سرزنش و به ترسويي متهم نکنيد. چيزهايي که از آن مي‌ترسد را مسخره نکنيد و به هيچ وجه او را به دليل تخيلات عجيبش دروغ گو ندانيد. او دروغ نمي‌گويد فقط واقعيات را طور ديگري مي‌بيند و بيان مي‌کند. به او بگوييد شما نمي‌گذاريد دزد و هيولا به او آسيب بزند و مواظب او هستيد. حتي گاهي لازم است دوباره از قوه تخيل او کمک بگيريد و خرس پشمالوي قوي‌اش را کنار او قرار دهيد و بگوييد که از او مراقبت مي‌کند.
6-از مشاوره و روان درماني کمک بگيريد
اگر کودک بيش از حد تصور، مضطرب و ترسو است تا جايي که حتي حاضر نيست در روز روشن براي آوردن اسباب‌بازي‌اش به اتاق ديگر برود، با يک روان‌درمانگر کودک مشورت کنيد و از او بخواهيد علت اين همه اضطراب را پيدا کند و فرايند درمان کودک را به شما آموزش دهد.
باورهاي خرافي والدين خطرناک‌تر از موجودات خيالي شروربرخي والدين به علت ناآگاهي يا باورهاي خرافي غلط در مواجهه با اضطراب و گريه بيش از حد کودکان‌شان، رفتارهاي عجيب و ترسناک نشان مي‌دهند.
آن‌ها واقعا باور مي‌کنند که جن بدن کودک را تسخير کرده است و براي رهايي او از اجنه و موجودات شرور، کودک را نزد فالگير و دعانويس مي‌برند و به دستور فالگير دست به اقدامات شرورانه‌تر و کودک‌آزاري مي‌زنند. خبر زير واقعي است: «مردي ميان‌سال به کلانتري مراجعه کرد و درباره جراحت و سوختگي بدن نوه‌اش از دختر و دامادش شکايت کرد و گفت: با دخترم و دامادم همسايه هستيم.
از مدتي قبل رفتارهاي مشکوکي از دختر و دامادم مي‌ديدم. رفت‌و‌آمدهايشان به شهرستان زياده شده بود و اين مسئله هرروز شک و ترديد مرا بيشتر مي‌کرد. يک روز متوجه آثار سوختگي روي دست نوه دو ساله‌ام شدم. با بررسي اين زخم از بچه پرسيدم که چرا دستش اين طوري شده که به من گفت به زغال داغ دست زده است.
حرف‌هايش برايم باورکردني نبود. بچه را به خانه بردم و آثار زخم‌هاي ديگري نيز روي شکم، زير بغل، پشت‌گوش و هر دو پايش ديدم. او را به پزشکي‌قانوني بردم. از طرفي با تحقيقاتي که انجام دادم، فهميدم دخترم و شوهرش ماشين زير پاي خودشان را فروخته‌اند و از چند نفر در فاميل نيز پول قرض گرفته‌اند. من با حساسيت بيشتري موضوع را پيگيري کردم و فهميدم آن‌ها با يک رمال شياد در شهرستان آشنا شده‌اند.
رمال به آن‌ها گفته جن وارد بدن نوه‌ام شده و به دليل اين که جن را از بدن کودک خارج کنند، بايد هر دستوري که او مي‌دهد، با پرداخت هزينه‌اي که مي‌گويد، انجام دهند.
بيشتر بدانيد : دلايل علمي ترس کودکان
بيشتر بدانيد : ترس در کودکان چرا بوجود مي آيد، دلايل، علايم، پيشگيري و درمان ترس
منبع :rokna.net