چه خبر - نکات تغذيه اي قبل و بعد از اهداي خون

روزانه در سراسر جهان افراد بسياري به خون و فرآورده‌هاي خوني نياز پيدا مي‌کنند؛ به‌طوري که از هر 3 نفر در دنيا، يک نفر در طول زندگي نيازمند تزريق خون و فرآورده‌هاي آن مي‌شود. بارزترين مثال براي موقعيت‌هايي که در آن نياز مبرم به خون به وجود مي‌آيد، حوادث و سوانح گوناگوني نظير تصادفات رانندگي، سوختگي‌ها و اعمال جراحي است. در اين مطلب به باورهاي غلطي که در اين رابطه مطرح است و نکات تغذيه‌اي که قبل و بعد از اهداي خون بايد به آنها توجه کرد، پرداخته‌ايم.

بيشتر بدانيد : اهداي خون مفيد است يا مضر؟

بيشتر بدانيد : 10 نکته درباره خون دادن

4 باور نادرست درباره اهداي خون
1. اهداي خون باعث کم‌خوني و ضعف مي‌شود!

اين باور، جزو شايع‌ترين باورهاي نادرست درباره اهداي خون است. زماني که براي اهداي خون به پايگاه‌ها مراجعه مي‌کنيم، پزشکان مستقر در اين مراکز اقدام به بررسي وضع سلامتمان مي‌کنند تا متوجه شوند که شرايط مناسب براي اهداي خون در ما وجود دارد يا نه. گرفتن شرح‌حال با پرسش‌نامه‌هاي کتبي يا سوال‌هاي شفاهي در اين زمينه، بسيار کمک‌کننده است. مثلا اگر سن ما بالاي 60 سال باشد و تا به حال خون نداده باشيم، اگر بيماري عفوني يا ويروسي داشته باشيم، اگر نمايه توده بدني‌مان زير 19 باشد (يعني بيش از اندازه لاغر باشيم) يا اگر سابقه کم‌خوني در پرونده‌ پزشکي‌مان وجود داشته باشد، اصلا خود مسئولان پايگاه به ما اجازه اهداي خون نمي‌دهند. اگر هيچ‌کدام از اين علائم را نداشته باشيم اما هنگام خون‌گيري مشخص شود که حجم خون ما براي اهدا مناسب نيست، روند اهداي خون از سوي مسئولان پايگاه متوقف خواهد شد بنابراين افرادي که پس از شرح‌حال گرفتن، اجازه اهداي خون به آنها داده مي‌شود، از سلامت کامل برخوردار هستند و پس از اهداي خون، نه‌تنها دچار کم‌خوني نمي‌شوند، بلکه مغز استخوان آنها براي ساختن دوباره گلبول‌هاي قرمز خون، تحريک و فعال مي‌شود.

2. اهداي خون، بيمارمان مي‌کند!

اهداي خون به‌وسيله افراد واجد شرايط، نه باعث تضعيف سيستم دفاعي بدن آنها مي‌شود و نه آنها را بيمار مي‌کند. تمام وسايلي که براي گرفتن خون استفاده مي‌شوند، کاملا استريل، يکبار مصرف و مختص خودمان هستند. در روند خون‌گيري از وسايل مشترکي مانند سرنگ مشترک استفاده نمي‌شود. به ‌همين دليل خطر ابتلا به بيماري‌هاي عفوني يا ويروسي قابل‌انتقال از طريق اهداي خون تقريبا صفر است. از طرف ديگر، مقدار خوني هم که از ما گرفته مي‌شود، به ‌هيچ‌عنوان به اندازه‌اي نيست که تضعيف سيستم ايمني و افزايش خطر ابتلا به بيماري‌ها را برايمان در پي داشته باشد. بهتر است اين را هم بدانيد که اهداي خون، نه‌تنها ما را بيمار نمي‌کند، بلکه باعث مي‌شود بيماري‌هاي احتمالي‌ در سريع‌ترين زمان ممکن تشخيص داده شود. به اين ترتيب، اگر اقدام به اهداي مستمر خون در طول سال کنيم، سريع‌تر مي‌توانيم متوجه شويم که آيا عامل بيماري‌زايي به بدنمان وارد شده است يا نه.

3. ‌تنها سالي يک‌بار مي‌توانيم خون اهدا کنيم!

اگر در شمار اهداکنندگان مستمر خون قرار بگيريم و از نظر سلامت هم مشکلي نداشته باشيم، مي‌توانيم هر 4 ماه يک‌بار خون اهدا کنيم. البته توصيه مي‌شود که بيشتر از سالي 2 بار اهداي خون انجام ندهيم تا بدنمان فرصت کافي براي توليد دوباره سلول‌هاي خوني از دست رفته داشته باشد.

4. خون‌ غليظ‌تر، بيشتر به درد بيماران مي‌خورد!

حتما شما هم تا به حال با افرادي که دچار غلظت خون بوده‌اند، مواجه شده‌ايد. اين افراد گمان مي‌کنند غليظ بودن خون آنها به معناي بهتر بودن آن براي بيماران نيازمند خون است، در حالي که معمولا پزشکان به افراد مبتلا به غلظت خون توصيه مي‌کنند که سالي 2 بار خون بدهند اما شرايط و فاکتورهاي خوني اين افراد، به‌گونه‌اي نيست که بتوان براي بيماران ديگر از خون آنها استفاده کرد و در نتيجه خونشان پس از خون‌گيري دور ريخته مي‌شود.

12 توصيه تغذيه‌اي قبل و بعد از اهداي خون
شب قبل از اهداي خون و صبح روز اهداي خون براي پيشگيري از افت فشار خون و سرگيجه‌احتمالي، آب فراواني بخوريد و از نوشيدن نوشابه‌هاي گازدار و نوشيدني‌هاي کافئين‌دار مانند چاي و قهوه خودداري کنيد.
توجه داشته باشيد که وزنتان زير 50 کيلوگرم نباشد، هموگلوبين‌تان بالاي 12.5 باشد و در صورتي که در حال درمان کم‌خوني ناشي از فقر آهن هستيد، در طول 3 تا 6 ماه درمان کم‌خوني از اهداي خون خودداري کنيد.
هرگز با شکم خالي يا در شرايطي که در حال رژيم گرفتن و کاهش وزن هستيد، خون ندهيد.
شب قبل از اهداي خون از خوردن غذاهاي چرب خودداري کنيد زيرا با خوردن غذاهاي چرب، چربي‌هاي دريافتي وارد خون مي‌شود و نتيجه آزمايش‌هايي که با آنها فاکتورهاي بيماري‌هاي عفوني سنجيده مي‌شوند، تحت‌تاثير قرار مي‌گيرد و باعث خواهد شد تا خون اهدا شده دور ريخته شود.
در صورتي که گياهخوار هستيد، از آنجا که احتمال کمبود ويتامين B12 در شما وجود دارد، بايد از نظر مقدار اين ويتامين در بدن بررسي شويد.
قبل و بعد از اهداي خون لازم است رژيم غذايي سرشار از منابع غذايي پروتئيني و مملو از سبزي‌هاي مختلف داشته باشيد تا وضعيت جسماني مناسبي پيدا کنيد و خون از دست رفته جبران شود.
بلافاصله بعد از اهداي خون به منظور پيشگيري از افت فشار و قند خون، يک بيسکويت ساده يا تکه‌اي کيک با آبميوه ميل کنيد.
بعد از اهداي خون حداقل در 24 ساعت اول 8 ليوان آب و آبميوه طبيعي بنوشيد.
يک هفته تا 10 روز بعد از اهداي خون به‌دليل اينکه 0.5 ليتر خون از بدنتان خارج شده است، بهتر است مايعات فراواني بنوشيد
در طول يک هفته بعد از اهداي خون از خوردن چاي، قهوه، لبنيات و مواد غذايي سبوس‌دار به همراه مواد غذايي که منبع آهن هستند، خودداري کنيد و در صورت تمايل به خوردن، يک ساعت با هم فاصله دهيد.
يادتان باشد دريافت ويتامين‌هاي گروه B به‌خصوص B12، B6، اسيد فوليک، ويتامين C و آهن براي خونسازي ضروري است بنابراين خوردن مواد غذايي که منابع آنها محسوب مي‌شوند، قبل و بعد از اهداي خون از مهم‌ترين نکته‌هايي است که بايد به آنها توجه کرد. ويتامين B12 در انواع گوشت و B6 در موز، سيب‌زميني، تخم‌مرغ و انواع مغزها وجود دارد. اسيد فوليک در اسفناج، لوبيا و آب پرتقال يافت مي‌شود، ويتامين C در آب ليموترش و مرکبات و سبزي‌هايي مانند فلفل دلمه‌اي و گوجه‌فرنگي است و آهن به صورت هم (با جذب بالاتر) در جگر و انواع گوشت و به صورت غير هم (با جذب کمتر) در انواع سبزي‌هاي برگ سبز، نخود و عدس يافت مي‌شود که براي افزايش جذب نوع دوم بهتر است که با منابع غذايي ويتامين C مصرف کنيد.
بعد از اهداي خون، به‌خصوص تا يک هفته بعد از اين کار، بهتر است که از خوردن غذاهاي پرکالري و با ارزش تغذيه‌اي کم مانند انواع فست‌فودها و دسرهاي چرب بپرهيزيد.

بيشتر بدانيد : فوايد اهداي خون و دانستني هاي اهداي خون

بيشتر بدانيد : شرايط اهدا خون را بدانيد، به مناسب روز جهاني اهدا خون

بيشتر بدانيد : خوردن قرص آسپيرين و اهداي خون در درمان غلظت خون موثر است؟

بيشتر بدانيد : چه کساني از اهداي خون معاف مي شوند؟

منبع : salamat.ir