بزرگنمايي:

چه خبر - خيال‌پردازي در فيلم‌هاي سينمايي

سينما جادو و خيال را بر پرده نقره‌اي به تصوير مي‌کشد و تماشاچيان را در دنياي غيرواقعي فيلم غرق مي‌کند، دامنه خيال‌پردازي کارگردان در فيلم‌ها به اندازه‌اي زياد است که هيچ محدوديتي را پيش‌روي خودش نمي‌بيند و حتي فيلم‌هايي که از روي واقعيت ساخته‌ شده‌اند نيز در بسياري از مواقع درگير روياپردازي مي‌شوند و صحنه‌هايي را در اين فيلم‌ها شاهد مي‌شويم که در دنياي واقعي خبري از اين صحنه‌ها نيست.
به اين ترتيب اگر فيلم به‌خوبي ساخته و پرداخته شود به‌راحتي مي‌تواند با روياپردازي بي‌نظير و جذاب براي چندين ساعت تماشاچي را غرق در دنياي فيلم کند. اين امر باعث شده تا از زمان پا گرفتن سينما تاکنون شاهد هزار و يک فيلم رنگ و وارنگ باشيم که هر کدام به‌نوعي رويا‌پردازي داشته‌اند. به همين منظور در ادامه قصد داريم با هم ببينيم در ميان اين‌همه فيلم، کدام يک از آنها روياپردازي بيشتري داشته و فيلم‌هاي سينمايي که حد و مرز روياپردازي را پشت‌سر گذاشته‌اند، چه فيلم‌هايي هستند؟

فيلم‌هاي زيادي در خصوص سفر به ماه ساخته شده است اما منظور ما دقيقاً اولين فيلمي است که از داستاني با همين نام، نوشته ژول‌ورن اقتباس شد. اگر به تاريخ سينما علاقه داشته باشيد حتماً به‌خوبي مي‌دانيد که اين فيلم توسط ژرژ ملي‌يس، يکي از اولين فيلم‌سازهاي دنيا ساخته شده است. ژرژ ملي‌يس قبل از اينکه به فيلم‌سازي رو بياورد، شعبده‌باز بود و سينما را فرصتي ديد تا از اين طريق هنر تردستي خود را به‌نمايش بگذارد.

فيلم سفر به ماه

ژرژ ملي‌يس واقعاً عاشق شغلش بود و سعي‌ کرد دانش خود در زمينه تردستي و شعبده‌بازي را در سينما نيز به کار بگيرد. به اين ترتيب فيلم‌هاي ژرژ ملي‌يس، فيلم‌هايي بودند که در آنها تنها شاهد روايت يک داستان معمولي نبوديم و ترفند‌هاي بصري زيبايي نيز براي گمراه‌ کردن تماشاچي و سرگرمي بيشتر آنها به تصوير کشيده مي‌شد.
ژرژ ملي‌يس الهام‌بخش بسياري ديگر از کارگردان‌ها بود و از او با نام جادوگر سينما ياد مي‌شود. براي اينکه به هنر ملي‌يس پي ببريد کافي است نگاهي به فيلم بسيار قديمي، اما زيباي سفر به ماه داشته باشيد، در اين فيلم شاهد پرتاب يک موشک سه سمت ماه هستيم، چند نفر داخل اين موشک قرار دارند و موشک مستقيماً به چشم ماه برخورد مي‌کند. افراد داخل موشک پس از پياده‌شدن در سطح ماه با انسان‌هاي فضايي که ساکن ماه هستند روبرو مي‌شوند و تعقيب و گريزهاي جذابي ميان انسان‌ها و آدم‌‌فضايي‌ها در اين فيلم شکل مي‌گيرد. به‌جرات مي‌توان گفت فيلم سفر به ماه هزاران، اولين فيلمي بود که مرز رؤيا و واقعيت را پشت‌سر گذاشت و براي مخاطب از قدرت بي‌پايان سينما در روياپردازي گفت.

اين فيلم‌ به‌عنوان يکي از آثار کلاسيک سينما شناخته مي‌شود و تاريخ ساخت آن به سال 1927 باز مي‌گردد، فيلم متروپليس همانند ساير فيلم‌هايي هم‌عصر خود به‌‌صورت صامت ساخته شده بود و بسياري از منتقدين بر اين باور هستند تمامي آثاري که پس از فيلم علمي تخيلي متروپليس ساخته شده‌اند، هر کدام به‌نوعي از اين شاهکار الهام گرفته‌‌اند. ساخت متروپليس به حدود يک قرن پيش باز مي‌گردد، اما اين فيلم در آن زمان توانست به‌خوبيکه زندگي مدرني که مردمان شهرهاي بزرگ دنيا با آن دست و پنجه نرم مي‌کنند را به تصوير بکشد. آسمان‌خراش‌هاي سر به‌ فلک‌کشيده، فاصله‌هاي طبقاتي ميان اقشار مختلف جامعه، ترکيبي آينده‌نگرانه از طبيعت و فناوري، ربات‌ها و مواردي از اين دست براي اولين بار در فيلم متروپليس به‌تصوير کشيده شد.

فيلم متروپليس

سينماي علمي تخيلي قرار است تا رفتار انسان‌ها در آينده را به تصوير بکشد و فيلم متروپليس دقيقاً همان چيزي بود که از سينماي علمي تخيلي انتظار داريم. فيلم متروپليس را آلماني‌ها ساختند و اين فيلم در زمان ساخت هزينه زيادي برد و پرخرج‌ترين فيلم دهه 20 ميلادي شد.متروپليس داستان شهري در آينده در سال 2026 را روايت مي‌کند که مردم به دو دسته اهل‌فکر و کارگر تقسيم شده‌اند. دسته‌ اول در ناز و نعمت به‌سر مي‌برند و دسته دوم که کارگران هستند با فقر و بدبختي زندگي مي‌کنند. جالب اينجاست که با سال 2026 فاصله زيادي نداريم و در بسياري از کشورها مردم به همين سبکي که در فيلم متروپليس به‌تصوير کشيده شده بود زندگي مي‌کنند.

در دنياي سينما فيلم‌هاي درخشان زيادي را شاهد هستيم که آنگونه که بايد و شايد به آنها ارزش داده نشده است، فيلم پوست الاغ نيز که اقتباسي از يک افسانه قديمي و محلي است داستاني شبيه به داستان معروف ديو و دلبر دارد. در اين داستان شاهد روايت زندگي يک شاه‌دخت بسيار زرنگ و باهوش هستيم که پدرش مي‌خواهد با او ازدواج کند، اين شاه‌دخت به هر دري ميزند تا از ازدواج با پدرش فرار کند. در نتيجه پوست يک الاغ را مي‌پوشد و از دست پدرش که پادشاه نيز هست فرار مي‌کند.

فيلم پوست الاغ

اين فيلم سرشار از خلاقيت و روياپردازي است و داستان زيبا و لطيفي که دارد باعث شده تا به يکي از جاودانه‌هاي سينما تبديل شود. فيلم پوست الاغ، موسيقي و ترانه‌سرايي‌هاي بسيار زيبا و دلنشيني دارد و روايت داستان فيلم با آهنگ و ترانه‌خواني باعث شده تا جذابيت اين فيلم بيشتر شود و دنيايي از رنگ و نور و صدا را جلوي چشمان تماشاچيان نمايش دهد.

اين فيلم که در ميان ايراني‌ها با نام افسون آرام بورژوازي نيز شناخته مي‌شود محصول سال 1972 است و در آن زمان توانست جايزه اسکار بهترين فيلم خارجي زبان را از آن خود کند، اما باور کنيد يک جايزه اسکار براي اين فيلم کم است و اگر دست ما بود ده‌ها جايزه به اين فيلم مي‌داديم.در اين فيلم به تماشاي شام‌خوردن طبقه اشرافي مي‌نشينيم و هر بار که اين اشراف براي صرف شام دور هم جمع مي‌شوند قضيه مضحک‌تر مي‌شود، حوادث عجيب و غريبي براي اين اقراد اتفاق مي‌افتد اما همچنان اصرار دارند که تحت هر شرايطي که شده، دور هم شام بخورند. کار به جايي مي‌رسد که حتي کشتار و قتل دسته‌جمعي نيز نمي‌تواند جلوي شام خوردن اين افراد در کنار هم را بگيرد.

فيلم جذابيت پنهان بورژوازي

کاملاً مشخص است پشت اين داستان، نکته‌هاي نهفته زيادي قرار دارد و از آنجايي که در خصوص روياپردازي در سينما صحبت مي‌کنيم بايد بگوييم با فيلمي طرف هستيم که در تمامي قسمت‌ها، رؤيا و واقعيت در آن با هم ترکيب مي‌شوند، اين ترکيب به اندازه‌اي است که زماني که يکي از شخصيت‌هاي آن از خواب بيدار مي‌شود، تماشاچي متوجه خواهد شد که تاکنون رؤياي اين شخصيت را مشاهده مي‌کرده است.

نام تري گيليام براي طرفداران سينما نامي کاملاً شناخته شده است و اين کارگردان کهنه‌کار که اکنون چيزي حدود 78 سال سن دارد را ما ايراني‌ها بيشتر به‌خاطر فيلم دوازده ميمون با بازي بروس ويليس مي‌شناسيم، اما تري گيليام آثار برجسته ديگري نيز در کارنامه‌اش دارد که يکي از روياپردازانه‌ترين آنها فيلم برزيل است.اين فيلم در‌واقع يکي از بهترين اقتباس‌ها از کتاب 1984، اثر جاودانه جورج اورول است اما پايبندي زيادي به داستان اصلي ندارد و داستان آن در دنيايي ماشيني و خشک مي‌گذرد که نظامي مستبد و ظالم دنياي شخصيت‌هاي فيلم را کنترل مي‌کند، در فيلم برزيل ماشين‌ها و دستگاه‌ها بسياري از کارها را انجام مي‌دهند اما اين ماشين‌ها هم مانند انسان‌ها دچار خطا مي‌شوند و شاهد دستگير شدن انسان‌هاي بيگناه به دليل اشتباه‌هاي ماشين‌ها هستيم.

فيلم برزيل

فيلم برزيل دنيايي را به‌تصوير مي‌کشد که در آن عشق و انسانيت نابوده شده است و انسان‌ها عملاً به ابزارهايي براي پيش‌برد اهداف تبديل شده‌اند. اين فيلم به لحاظ بصري و زيباشناختي نيز بسيار خلاق و روياپردازانه عمل کرده است و طراحي صحنه‌ها در فيلم برزيل به يکي از موارد ارزشمند اين فيلم تبديل شده است. با اين حساب پيشنهاد مي‌کنيم اگر از کتاب 1984 خوشتان آمده است و فيلمي مي‌خواهيد ببينيد که در آن خيال‌پردازي موج مي‌زند، تماشاي فيلم برزيل ساخته تري گيليام را از دست ندهيد.

در تيتراژ اين فيلم نام دو تن از بلند‌آوازه‌ترين چهره‌هاي سينماي مدرن به چشم مي‌خورد، اسپايک جونز، کارگردان شاخص سينماي مدرن، وظيفه کارگرداني فيلم جان مالکوويچ بودن را بر عهده دارد و چارلي کافمن افسانه‌اي، فيلم‌نامه اين فيلم را نوشته است. فيلم جان مالکوويچ بودن داستاني بسيار نوآورانه و البته خيال‌پردازانه دارد که در دنياي واقعي چنين داستاني هرگز رخ نخواهد داد اما روايت اين داستان در دنياي فيلم و سينما باعث شد تا جان مالکوويچ بودن به يکي از آثار جاودان سينما تبديل شود.

فيلم جان مالکوويچ بودن

در اين فيلم جان کيوزاک جوان، نقش يک عروسک‌گردان دوره‌گرد را بازي مي‌کند که مردم ديگر به کارش توجهي ندارند و از اين امر حسابي افسرده و خسته شده است. کريگ شوارتس، که همان عروسک‌گردان فيلم است با کمک همسرش در يک شرکت مشغول به کار مي‌شود اما به‌ناگاه و کاملاً تصادفي يک کانال مخفي پيدا ميکند که از طريق اين کانال به مدت 15 دقيقه مي‌تواند وارد جسم جان مالکوويچ، بازيگر معروف شود و زندگي او را تجربه کند.
چنين داستان خلاقانه‌اي پر است از خيال‌پردازي‌هاي جالب و ايده‌هاي فراموش‌نشدني که چنين خيال‌پردازي‌هايي را تنها روي پرده نقره‌اي سينما مي‌توانيم ببينيم. فيلم جان مالکوويچ بودن در سه‌رشته نامزد جايزه اسکار شد و اگر اين فيلم را نديده‌ايد پيشنهاد مي‌کنيم حتماً آن را با فيلم‌هاي آخر هفته خود اضافه کنيد.

اين فيلم يکي از بدنام‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينما لقب گرفته و سرشار از صحنه‌‌هاي کشت و کشتار است اما اين صحنه‌ها به‌اندازه‌اي با خلاقيت فيلم‌برداري شده‌اند که تماشاي آنها براي مخاطب راحت‌تر صورت مي‌گيرد. اين فيلم داستان يک قاتل بي‌رحم با نام ايچي را روايت مي‌کند که به لحاظ رواني از شکنجه‌کردن افراد لذت مي‌برد و گوشه‌هاي لبش تا بناگوش زخمي شده و باز مانده است تا ظاهري خشن و بي‌رحم را در ذهن تداعي کند.

فيلم ايچي قاتل (Ichi The Killer)

ايچي قاتل يک مزدور حرفه‌اي است که قبل از کشتن افراد برايشان مي‌گريد اما در نهايت با کمال خونسردي آنها را به قتل مي‌رساند. در اين فيلم شاهد روايت درد، گناه و لذت هستيم که به خلاقانه‌ترين شکل ممکن به تصوير کشيده شده‌اند. فيلم ايچي قاتل تنها يک اثر اکشن پر زد و خورد نيست، بلکه به‌عنوان يک فيلم انتقادي شناخته مي‌شود و قصد دارد به‌نوعي ديدگاه تماشاچيان در خصوص خشونتي که هرکسي در وجودش دارد را به چالش بکشد.

اگر خاطر شما باشد در بالا به اسم چارلي کافمن براي ساخت فيلم جان مالکوويچ بودن اشاره کرديم. کافمن را بيشتر براي فيلم‌نامه‌هايش مي‌شناختيم تا اينکه در فيلم بخش‌گويي، نيويورک براي اولين بار در نقش کارگردان ظاهر شد.

فيلم بخش‌گويي، نيويورک (Synecdoche, New York)

کافمن قصد دارد با اين فيلم نگاهي به معناي زندگي داشته باشد و داستان فيلم بخش‌گويي، نيويورک، روايت زندگي مردي با نام کيدن کوتار را حکايت مي‌کند. نقش اول اين فيلم بر عهده فيليپ سيمور هافمن، بازيگر فقيد سينماست و با فيلمي طرف هستيم که ممکن است در نگاه اول روياپردازانه به‌نظر نرسد اما رويکرد اين فيلم در نگاه به موجوديت انسان، از آن موضوع‌هايي است که بدون خيال و رؤيا نمي‌توان از چنين موضوع مهمي گذر کرد. اين فيلم به لحاظ هنري نيز بازخوردهاي بسيار خوبي دريافت کرد و در سال 2008، جايزه نخل طلايي جشنواره کن را به خانه برد.
جالب است بدانيد منتقدين زيادي فيلم بخش‌گويي، نيويورک را به‌عنوان يکي از بهترين فيلم‌هاي دهه اول قرن 21 مي‌شناسند. حتي بعضي از منتقدين بر اين باور هستند که مشاهده اين فيلم احتمال دارد، تماشچياني که اهل فکر و انديشه‌ هستند را تا چند روز دچار افسردگي کند.

وقتي به فهرست فيلم‌هاي روياپردازانه نگاهي مي‌اندازيم انتظار داريم در اين فهرست دست‌کم با چند فيلم نوجوانانه نيز روبرو شويم، چرا که دنياي کودکان و نوجوانان سرشار از رؤيا و خيال است و نمي‌توان از اين سن بدون رؤيا گذر کرد. به همين منظور در اين فهرست فيلم اسکات پيلگريم در برابر دنيا را انتخاب کرديم.
تهيه کنندگي و کارگرداني اين فيلم بر عهده اسکار رايت است و انصافاً بايد گفت رايت، فيلم‌هاي درخشان‌تري نيز در کارنامه‌اش دارد اما هيچ کدام از اين فيلم‌ها به اندازه فيلم اسکات پيلگريم دربرابر دنيا، خلاقانه و روياپردازانه نيستند. در اين فيلم شاهد روايت داستان اسکات پليگريم هستيم که براي بدست آوردن قلب معشوق خود، بايد دوست‌پسرهاي سابق او را از سر راه بردارد، به شما حق مي‌دهيم در نگاه اول به اين داستان، با خود فکر کنيد با فيلم سطحي و کليشه‌اي طرف هستيد اما مطمئن باشيد پس از پايان فيلم نظر شما تغيير پيدا خواهد کرد.

فيلم اسکات پيلگريم دربرابر دنيا (Scott Pilgrim Vs. The World)

فيلم اسکات پيلگريم دربرابر دنيا يکي از معدود فيلم‌هاي سينمايي است که از يک بازي ويدئويي اقتباس شده و نسبت به نسخه رايانه‌اي آن برتري‌هاي زيادي دارد. اسکار رايت نگاهي باريک‌بينانه‌اي در ساخت اين فيلم دارد و به جزئياتي پرداخته که بدون شک با مشاهده اين فيلم در بار اول، متوجه آنها نخواهيد شد. در مجموع مي‌توان گفت روياپردازي مي‌‌کنيم تا دلخوش و شاد شويم و فيلم اسکاپ پيلگريم دربرابر دنيا دقيقاً مثال بارز همين روياپردازي است.

روياپردازي گاهي اوقات مي‌تواند مخوف و پيچيده‌ باشد و به هر اندازه که در فيلم اسکات پيلگريم دربرابر دنيا، با روياپردازي شاد و مفرحي طرف بوديم در فيلم عمو بونمي که زندگي‌هاي گذشته‌اش را به ياد مي‌آورد، با روياپردازي طرف هستيم که از مرگ و دنياي مردگان سخن مي‌گويد.
در اين فيلم داستان زندگي مردي در حال مرگ روايت مي‌شود که به فکر آينده‌اش است تا ببيند چه کارهايي مي‌خواهد انجام دهد. اين فيلم تايلندي است و بسياري از مردم تايلند به بازگشت انسان‌ها پس از مرگ به همين دنيا اعتقاد دارند، در نتيجه عمو بونمي، آخرين روزهاي زندگي‌اش را با روح همسر و فرزندش مي‌گذراند.

فيلم عمو بونمي که زندگي‌هاي گذشته‌اش را به ياد مي‌آورد

اين فيلم دريچه‌اي از رؤيا را پيش‌روي تماشاگر قرار مي‌‌دهد و به شما قول مي‌دهيم پس از پايان نيز دست از سرتان بر ندارد و سوال‌هاي بيشتري در ذهن شما ايجاد کند. در اين قسمت به پايان فهرست روياپردازانه‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينما رسيديم، از آنجايي که سينما جان و نيروي خود را از خيال‌پردازي انسان‌ها گرفته است، فيلم‌هاي روياپردازانه‌ زيادي را شاهد هستيم، با اين حساب پيشنهاد مي‌کنيم اگر در اين زمينه فيلمي مد نظر شماست، در قسمت نظرات نام و مشخصات اين فيلم را با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.

بيشتر بدانيد : فيلم هايي که درباره پايان دنيا ساخته شده اند

بيشتر بدانيد : 20 فيلم مطرح علمي – تخيلي سال 2010 معرفي شدند

بيشتر بدانيد : 10 لوکيشن برتر فيلمهاي علمي‌- تخيلي که مي‌توانيد از نزديک ببينيد! (+عکس)

بيشتر بدانيد : بهترين فيلم‌هاي علمي تخيلي سينما در دهه اخير

منبع: زندگي ايده آل