بزرگنمايي:

چه خبر - آيا شکر، شيرين کننده هاي طبيعي و مصنوعي باعث ديابت مي شوند؟

ديابت، بيماري است که به واسطه سطوح بالاي قند خون شناخته مي شود، از اين رو، افراد بسياري فکر مي کنند که مصرف شکر مي تواند موجب اين بيماري شود.

در شرايطي که مصرف مقادير زياد شکر افزوده ممکن است خطر ابتلا به ديابت را افزايش دهد، مصرف اين ماده غذايي تنها تکه اي از پازل محسوب مي شود.
عوامل ديگري از جمله رژيم غذايي کلي، سبک زندگي و ژنتيک نيز در ميزان خطر ابتلا به ديابت تاثيرگذار هستند.

ديابت زماني رخ مي دهد که بدن ديگر توانايي تنظيم درست سطوح قند خون را ندارد.
اين شرايط مي تواند زماني که پانکراس ديگر به ميزان کافي انسولين توليد نمي کند، زماني که سلول ها در برابر انسولين توليد شده مقاوم شوند و يا هر دو حالت شکل بگيرد.
انسولين، هورموني است که انتقال قند از جريان خون به سلول ها را ممکن مي سازد، از اين رو، هر دو سناريو بالا به افزايش سطوح قند خون منجر مي شوند.
سطوح بالاي قند خون در بلند مدت مي تواند به عوارضي مانند افزايش خطر بيماري قلبي، و همچنين آسيب عصبي و کليوي منجر شود، از اين رو، زير کنترل داشتن آن اهميت دارد.
دو نوع اصلي ديابت وجود دارند که هر يک بنابر دلايل مختلفي شکل مي گيرند:
نوع 1: زماني رخ مي دهد که سيستم ايمني به پانکراس حمله کرده و توانايي اين اندام براي توليد انسولين را از بين مي برد.
نوع 2: زماني رخ مي دهد که پانکراس انسولين کافي توليد نمي کند، سلول هاي بدن ديگر به انسولين توليد شده واکنش نشان نمي دهند و يا هر دو.
ديابت نوع 1 نسبتا نادر است و تا حد زيادي ژنتيک در آن نقش دارد و تنها 5 تا 10 درصد از تمام موارد ديابت را شامل مي شود.
ديابت نوع 2 که در اين مطلب بر آن متمرکز خواهيم شد، بيش از 90 درصد موارد ديابت را شامل مي شود و بيشتر به واسطه عوامل رژيم غذايي و سبک زندگي شکل مي گيرد.

زماني که بيشتر مردم درباره شکر صحبت مي کنند، در واقع به ساکارز يا شکر خوراکي که از چغندر يا نيشکر تهيه مي شود، اشاره دارند.
ساکارز از يک مولکول گلوکز و يک مولکول فروکتوز که با يکديگر پيوند تشکيل داده اند، ساخته شده است.
زماني که ساکارز مصرف مي کنيد، مولکول هاي گلوکز و فروکتوز پيش از اين که در جريان خون جذب شوند توسط آنزيم هايي در روده کوچک از هم جدا مي شوند.
اين شرايط سطوح قند خون را افزايش مي دهد و سيگنال ترشح انسولين به پانکراس ارسال مي شود. انسولين، گلوکز را از جريان خون خارج و وارد سلول ها مي کند، جايي که براي توليد انرژي بکار گرفته مي شود.
در شرايطي که مقدار کمي فروکتوز نيز مي تواند توسط سلول ها جذب شده و براي توليد انرژي استفاده شود، بيشتر آن وارد کبد مي شود، جايي که براي توليد انرژي به گلوکز تبديل مي شود يا به منظور ذخيره سازي به چربي تبديل مي شود.
از آنجايي که فروکتوز مي تواند به چربي تبديل شود، مصرف زياد آن به طور معمول سطوح تري گليسيريد را افزايش مي دهد که ممکن است خطر ابتلا به بيماري قلبي و کبد چرب را افزايش دهد.
همچنين، سطوح اسيد اوريک در خون انسان به واسطه سوخت و ساز فروکتوز افزايش مي يابد. رسوب کريستال هاي اسيد اوريک در مفاصل مي تواند ابتلا به بيماري دردناک نقرس را موجب شود.
اگر ميزان قند مصرفي شما بيش از آن چيزي باشد که بدن مي تواند براي توليد انرژي استفاده کند، مقدار اضافه به اسيدهاي چرب تبديل شده و در قالب چربي بدن ذخيره مي شود.

مطالعات بسياري نشان داده اند افرادي که به طور منظم نوشيدني هاي شيرين شده مصرف مي کنند با 25 درصد خطر بيشتر براي ابتلا به ديابت نوع 2 مواجه هستند.
در حقيقت، نوشيدن تنها يک نوشيدني شيرين شده با شکر در روز، جدا از افزايش وزني که ممکن است موجب شود، مي تواند خطر ابتلا به ديابت را 13 درصد افزايش دهد.
افزون بر اين، کشورهاي که بالاترين ميزان مصرف شکر را دارند با بالاترين آمار ابتلا به ديابت نوع 2 نيز مواجه هستند، در شرايطي که کشورهايي با کمترين ميزان مصرف شکر، کمترين آمار ابتلا به اين بيماري را نيز دارند.
پيوند بين مصرف شکر و ديابت حتي پس از کنترل ميزان کلي کالري مصرفي، وزن بدن، مصرف الکل و انجام ورزش همچنان برقرار است.
در شرايطي که اين مطالعات ثابت نکرده اند که شکر موجب ديابت مي شود، ارتباط بين اين دو قوي به نظر مي رسد.
پژوهشگران بسياري بر اين باورند که شکر خطر ديابت را هم به صورت مستقيم و هم به صورت غير مستقيم افزايش مي دهد.
شکر مي تواند خطر ديابت را به صورت مستقيم افزايش دهد زيرا فروکتوز بر کبد اثرگذار است و مي تواند خطر کبد چرب، التهاب و مقاومت به انسولين را افزايش دهد.
اين اثرات ممکن است توليد غير طبيعي انسولين در پانکراس را موجب شده و خطر ابتلا به ديابت نوع 2 را افزايش دهد.
مصرف مقادير زياد شکر مي تواند به صورت غير مستقيم نيز خطر بيشتر ديابت به واسطه افزايش وزن و چربي بدن را در پي داشته باشد که عوامل خطرآفرين جداگانه براي ابتلا به ديابت هستند.
مطالعات صورت گرفته روي حيوانات نشان داده اند که مصرف مقدار زياد شکر ممکن است در ارسال سيگنال لپتين، هورموني مسئول احساس سيري، اختلال ايجاد کرده و به پرخوري و افزايش وزن منجر شود.
براي کاهش اثرات منفي مصرف شکر فراوان، سازمان بهداشت جهاني توصيه مي کند که کمتر از 10 درصد از کالري روزانه از قندهاي افزوده تامين شود که به طور طبيعي در مواد غذايي وجود ندارند.

در شرايطي که مصرف مقادير زياد از قندهاي افزوده با ديابت پيوند خورده است، شرايطي مشابه براي قندهاي طبيعي صادق نيست.
قندهاي طبيعي در ميوه ها و سبزي ها يافت مي شوند و طي فرآيند توليد يا پردازش افزوده نمي شوند.
از آنجايي که اين نوع قندها در شبکه اي از فيبر، آب، آنتي اکسيدان ها و مواد مغذي ديگر وجود دارند، به آرامي گوارش و جذب مي شوند و احتمال کمتري دارد موجب افزايش سريع و ناگهاني قند خون شوند.
همچنين، ميوه ها و سبزي ها با توجه به وزن داراي قند کمتري نسبت به بسياري از غذاهاي پردازش شده هم وزن خود هستند، از اين رو، مصرف آنها را راحت‌تر مي توان زير کنترل داشت.
به عنوان مثال، يک هلو با توجه به وزن خود تقريبا داراي 8 درصد قند است، در شرايطي که يک شکلات اسنيکرز حاوي 50 درصد قند است.
در شرايطي که نتايج پژوهش ها يکدست نيستند، برخي مطالعات نشان داده اند که مصرف حداقل يک وعده ميوه در روز در مقايسه با عدم مصرف ميوه خطر ديابت را 7 تا 13 درصد کاهش مي دهد.

نتايج پژوهش ها درباره نوشيدن آبميوه و افزايش خطر ديابت نيز يکدست نيستند.
برخي مطالعات پيوندي بين نوشيدن آبميوه و ابتلا به ديابت را نشان داده اند، که شايد دليل آن محتواي قند بيشتر و فيبر کمتر آبميوه باشد.
با اين وجود، همه مطالعات نشان دهنده نتيجه اي مشابه نبوده اند، در نتيجه، به انجام پژوهش هاي بيشتر در اين زمينه نياز است.

اگرچه شيرين کننده هاي طبيعي مانند عسل، شربت افرا يا آگوا از منابع گياهي طبيعي سرچشمه مي گيرند، اما همانند شکر خوراکي روند پردازش قابل توجهي را پشت سر مي گذراند.
اين محصولات حاوي مقادير زيادي ساکارز و فروکتوز هستند و زماني که در پخت و پز استفاده مي شوند به عنوان منابع قند افزوده در نظر گرفته مي شوند.
از اين رو، همانند قندهاي افزوده ديگر بايد حد اعتدال را در مصرف آنها رعايت کرد و در حالت ايده آل کمتر از 10 درصد از کالري هاي دريافتي روزانه شما را تشکيل دهند.

شيرين کننده هاي مصنوعي توسط انسان توليد مي شوند و مواد شيريني هستند که انسان براي انرژي نمي تواند آنها را متابوليز کند. بر همين اساس، آنها شيريني بدون هيچ کالري را فراهم مي کنند.
اگرچه شيرين کننده هاي مصنوعي سطوح قند خون را به ناگاه و سريع افزايش نمي دهند، اما همچنان با مقاومت به انسولين و ديابت نوع 2 پيوند خورده اند.
نوشيدن تنها يک قوطي نوشابه رژيمي در روز در مقايسه با نوشابه معمولي با افزايش 25 تا 67 درصدي خطر ديابت نوع 2 پيوند خورده است.
اين که چرا شيرين کننده هاي مصنوعي خطر ديابت را افزايش مي دهند، روشن نيست، اما چند نظريه در اين زمينه وجود دارند.
بنابر يک نظريه، محصولات حاوي شيرين کننده هاي مصنوعي هوس هاي غذايي براي خوراکي هاي شيرين را افزايش مي دهند و به مصرف بيشتر شکر و افزايش وزن منجر مي شوند که خطر ابتلا به ديابت را افزايش مي دهند.
نظريه اي ديگر بيان مي کند که شيرين کننده هاي مصنوعي در توانايي بدن براي جبران درست کالري هاي دريافتي از شکر اختلال ايجاد مي کند زيرا مغز مزه شيرين را با کالري صفر ارتباط مي دهد.
همچنين، برخي پژوهش ها نشان داده اند که شيرين کننده هاي مصنوعي مي توانند نوع و تعداد باکتري هاي ساکن روده بزرگ را تغيير دهند که ممکن است به عدم تحمل گلوکز، افزايش وزن و ديابت منجر شود.
در شرايطي که به نظر مي رسد بين شيرين کننده هاي مصنوعي و ديابت ارتباطي وجود دارد، پژوهش هاي بيشتري براي درک بهتر و دقيق اين ارتباط نياز است.

در شرايطي که مصرف مقادير زياد قند افزوده با افزايش خطر ديابت پيوند خورده است، عوامل ديگري نيز در اين زمينه نقش دارند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
وزن بدن: پژوهش ها نشان داده اند که چاقي يکي از عوامل خطرآفرين اصلي براي ديابت نوع 2 است، اما از دست دادن 5 تا 10 درصد وزن بدن مي تواند اين خطر را کاهش دهد.
ورزش: افرادي که يک سبک زندگي کم تحرک را دنبال مي کنند، در مقايسه با آنهايي که فعال هستند، دو برابر احتمال بيشتري دارد به ديابت نوع 2 مبتلا شوند. تنها 150 دقيقه فعاليت بدني با شدت متوسط در هفته مي تواند اين خطر را کاهش دهد.
سيگار کشيدن: کشيدن 20 نخ سيگار يا بيشتر در روز خطر ديابت را بيش از دو برابر افزايش مي دهد، اما ترک سيگار مي تواند خطر را به حالت عادي بازگرداند.
آپنه خواب: آپنه خواب، شرايطي که در آن مسير تنفس هنگام خواب مسدود مي شود، يک عامل خطرآفرين منحصر به فرد براي ديابت است.
ژنتيک: اگر يکي از والدين شما به ديابت نوع 2 مبتلا باشد، خطر ابتلا به اين بيماري 40 درصد افزايش مي يابد و اگر هر دو به آن مبتلا باشند، ميزان خطر تا 70 درصد افزايش مي يابد.

افزون بر کاهش مصرف قندهاي افزوده، تغييرات بسياري را مي توانيد براي کاهش خطر ديابت مد نظر قرار دهيد:
يک رژيم غذايي حاوي مواد غذايي کامل را دنبال کنيد. رژيم هاي غذايي سرشار از مغزهاي خوراکي، ميوه ها، سبزي ها و غلات کامل با کاهش خطر ديابت پيوند خورده اند.
قهوه بنوشيد. نوشيدن قهوه ممکن است خطر ابتلا به ديابت نوع 2 را کاهش دهد. هر فنجان قهوه روزانه با 7 درصد خطر کمتر ديابت مرتبط است.
سبزي هاي برگدار سبز مصرف کنيد. دنبال کردن يک رژيم غذايي سرشار از سبزي هاي برگدار سبز با 14 درصد خطر کمتر ديابت پيوند خورده است.
اگر کاهش مصرف قندهاي افزوده براي شما دشوار به نظر مي رسد، مي توانيد اين روند را با کاهش مصرف نوشيدني هاي شيرين شده با شکر آغاز کنيد که يکي از منابع اوليه قندهاي افزوده در برخي رژيم هاي غذايي مانند رژيم غذايي استاندارد آمريکايي هستند.
اين تغيير کوچک مي تواند اثري بزرگي به همراه داشته باشد.

بيشتر بدانيد : بهترين سبزيجات براي کنترل قند خون ديابتي ها

بيشتر بدانيد : کنترل ديابت با رژيم غذايي

بيشتر بدانيد : علائم ديابت چيست؟

بيشتر بدانيد : رابطه جنسي براي مبتلايان به ديابت چگونه است؟

منبع :asriran.ir