بزرگنمايي:

چه خبر - حمله تند رسانه اصولگرا به جعفر پناهي

احمد ميراحسان، نويسنده، مستندساز و منتقد فيلم که در زمان حيات عباس کيارستمي از دوستان وي بود در يادداشتي از به ميان کشيدن نام عباس کيارستمي در جشنواره فيلم کن توسط جعفر پناهي انتقاد کرد.

«بازي غيابي آقاي پناهي بر صحنه جشنواره کن و به ميان کشاندن پاي عباس کيارستمي سراپاي مرا به دهان معترض تبديل کرده است.

کيارستمي برجستگي بزرگ و بي شبيهي در پافشاري بر مستقل بودن اش و گردن ننهادن هنرمند به مطامع و توقعات هر قدرتي، بويژه قدرت هاي جهاني در همدستي هنرش با سياست ها و بازي ها و وانموده هاي آزمندانه شان داشت و حاضر نبود جز داوري زيبايي شناسانه، هيچ رويکرد سياسي کارانه اي در مشارکت با وحشيگري آنها زير نقاب داشته باشد.

کيارستمي نمردني است. وقتي کشته مي شود، کشته نمي شود، نمي ميرد. يک بار در جراحي اين اتفاق افتاد و حالا بر صحنه کن و در بازي اي که سعي شده کيارستمي مستقل و منزجر از سياست بازي را بر صليب با «گيم» خود بکشند!

آرزوي کن و همه جشنواره هاي غرب که از کيارستمي در بازي سياسي سوءاستفاده کنند، با همراه باد رفتن او، براي هميشه بر باد رفت. حالا آنها با سوژه سياسي کاري در جشنواره هاي سينمايي شان، با پا در مياني فردي مي کوشند دست کم در غياب کارگرداني که نمرده و منش و روش مستقل اش از خاطر زدودني نيست، در حد يک وانموده و نمايش، خسرانشان را جبران کنند! و چهره نيالوده و مستقل کيارستمي را آلوده سياست بازي خود سازند.

سال ها پيش، همان زمان که پناهي شروع کرد در بازي سياسي غرب عليه ايران شرکت کند تمايلم را به ادامه ديدار و گفتگو با او از دست دادم. پيشنهاد نوشتن فيلمنامه براي يکي از فيلم هايي که معناي بارز «فيلمفروشي» داشت، شگرد مضحکي براي حق السکوت من بود. ماجراي چمخاله را بعيد است از ياد برده باشد. همزمان با اين گسست، کيارستمي معترض به او، بند مراوده با پناهي را پاره کرد.

هر اهل سينمايي در ايران، اگر نخواهد دروغ بگويد، يقين دارد، پناهي پس از 88، نه تنها فيلم مهمي نساخت بلکه فيلم هاي بسيار بد و سطحي سر هم کرد و سر هم بندي در هر حال، کار يک هنرمند نيست بويژه که نه تنها اين سر هم بندي بد است، بلکه بدتر انجام دادن آن طبق نيازهاي قدرت هاي غربي در پروژه ي بي رحمانه خاورميانه است. فيلم هايي که در مقام وانموده ها به دروغ آزادي خواهي وحشيانه که بوي نفت و سلاح آن را نمي توانند نهان سازند، در جشنواره هاي شان چون فسيلي هوا مي شود و هيچ واجد ارزش زيبايي شناسانه نيستند و مسلماً با آثاري که در جشنواره هاي خارجي با ارزش هاي يکّه ساختاري و جهان انديشگون زبانزد مي شوند، فرق دارند.

من نمي گويم جشنواره هاي غربي مطلقاً سياست باز هستند و هر فيلمي که جايزه مي گيرد بي ارزش و صرفاً از منظر سياسي است. من حتي «سه رخ» را نديده ام تا ببينم به عنوان يک فيلم چه رخ دادي است و شايد فيلم برجسته اي باشد اما من به بازي پناهي، کاراکتر او وقوف دارم و به بازي او در وارد کردن کيارستمي معترضم. او حالا بازي ديگري را به صحنه کن برده است تا آنچه را وانمود کند که کيارستمي از آن منزجر بود!

اظهارات نماينده پناهي در مراسم اعطاي جوايز کن از قول او و عطف پاياني نامه پناهي به کيارستمي، در بردارنده انبوهي از نادرستي ها و نمايش ارزان مايه اي بود که هيچ انصاف نيست رها شود تا چون حقيقتي در اذهان ثبت گردد. البته من مسئول وانموده هاي اين و آن نيستم و نه مسئوليتي حقوقي در دفاع از حقيقت کيارستمي به عهده من است و نه مي توانم مدعي در اختيار داشتن همه ي حقيقت او باشم ولي چهره اي از وجود وسيع و صورتي از آن باطن غني و ژرف در تجربه ي دوستي من و او در وجودم بازتاب يافته و ثبت شده است از همين سو هم مي توانم براي يادآوري آن چه که از او به ياد دارم، گواهي صادق باشم و البته در محضر حضرت دوست نمي توان سخن گفت که اگر بتوان همه کسان و مردمان را فريفت، خدا را نمي توان!

مقصدم جلوگيري از تنزل کيارستمي تا سطح و مرتبه ي کارگردان هايي است که تن مي دهند ابزار گيم قدرتها باشند و اين همان بازي مبتذلي بود که کيارستمي دوست نداشت در آن شرکت کند.
البته بازماندگان، فرزندان و دوستان يک هنرآفرين يکّه، دوکار توانند کرد:يا خوشتنداري از تنزل او، زنده نگه داشتن ياد و آثارش چنان که بود و بدور از تمناهاي ميل و خواست و نيازها و نگاه ديگران و انواع سوءاستفاده از او به سود خود، چه دست اندازي هاي معنوي و چه منفعت جويي هاي مادي و تداوم نامش در مسيري معکوس و يا متفاوت از سيري که او داشت!

به نظرم رفتار پناهي و مطرح کردن کيارستمي و سابقه دوستي اش در مراسم «کن» يکي از بدترين سوءاستفاده ها از گذشته ي يک دوستي براي سرپوش نهادن به وجدان خود در پي شرکت در يک بازي قدرت است آن هم در شرايط کنوني بازي اروپايي که همه واقفيم و بوي نفت و بردگي از آن مي آيد.

1-او پنهان کرده، جز در روزهاي آخر عمرش و عيادت دوستانه آخرين، مدتها کيارستمي رابطه اي سرد با او داشت. علت آن را هم خوب به ياد دارد. پناهي پذيرفته بود در بازي خاورميانه سرمايه داريِ جهاني بغايت ارتجاعي شده و بغايت خونريزانه و وحشي شده، نقش يک همراه و يک رسانه هماهنگ را در جشنواره ها بازي کند. او ديگر فيلم نمي ساخت که فيلم بسازد «شو» اجرا مي کرد و خود هم مي دانست که اثر او يک فيلم نيست و عباس کيارستمي، خود بسيار روشن به من گفت که به پناهي پيغام داده تا زماني که دست از اين مشارکت در بازي سياسي کارانه برنداشته به پيش او نيايد و هر گاه دوباره، تمايل پيدا کرده که در مقام يک فيلمساز مستقل از بازي قدرت ها و دروغ سياست شان دور باشد، مي تواند باز روي او چون يک دوست حساب کند.

عباس کيارستمي از زمان سارکوزي و بوش و تشديد پروژه خاورميانه بزرگ و توقعات غربي ها در به کارگيري هنرمندان نامور ايراني به عنوان سربازان مبلغ و همراه فرماندهي سرمايه داري غرب در بازي موحش نفت و اسلحه، عليه ايفاي اين نقش همان طور که از او انتظار مي رفت مقاومت کرد. نتيجه سرد شدن رابطه او حتي با ژيل ژاکوب و لوور بود. عکس هاي لوور او را نخواستند و سالها و سالها اين عکس ها که بايد در لوور نمايش داده مي شد، خاک خورد، سرمايه گذاران غربي از گردش پراکنده شدند، نام او را در سالهاي پاياني عمرش، از ياد بردند، و کيارستمي به ژاپن و چين رو کرد زيرا نمي خواست استقلال اش را از دست بدهد. حتي روش VOA و BBC آن زمان و تبليغ عليه او و بازي نيويورک تايمز نتوانست صبر بزرگش را مخدوش کند و نه حتي عَلَم کردن افراد ميانمايه عليه او براي اتهاماتي که مي توانست به طور قانوني پيگيري شود و ما با هم به اين نتيجه رسيديم که ارزشش را ندارد، سبب نشد او وقعي به سياست بازاني بگذارد که اهميتي براي آنان و دستهاي خونين شان قائل نبود و از آنان کناره مي گرفت.

کيارستمي ناسپاس نبود و ارزش جوايزي را که براي هنرش دريافت مي کرد مي دانست، امّا حاضر نبود براي جايزه، هنرش را بفروشد.
کيارستمي بدون ترديد منتقد بسياري از وجوه زندگي سياسي و اقتصادي و اجتماعي کشورش ايران بود امّا او بارها مي گفت در سفرها هر وقت که وارد آسمان تهران مي شود، احساس آرامش ژرفي به او دست مي دهد، او تهران ِ اينهمه تحمل ناپذير را دوست داشت! او آن قدر براي خود ارزش قايل بود که نقش «ژوکر» در بازي قدرتهاي سلطه خواه جهاني را که دستان شان نامرفق به خون و بازي و وانموده ها و نفت و فروش سلاح آلوده است، ايفا نکند و خود را به جهل نزند و براي نفع پليد و دون و چرکي، براي شهرت و ثروت ننگيني، هنرش را نفروشد!

کيارستمي بارها گفته بود ترجيح مي دهد هرگز شکايت خانگي خويش را نزد غريبه هايي نبرد که مطامع شومسرانه اي دارند و دفاع شان از آزادي، بوي نفت و چپاول مي دهد. او آزادي و عدالت مستقلي را مي خواست که ملتي رشد يافته، خود به استقلال و با تلاش خويش بنا مي نهد، نه آن که آمريکا و همدستانش و آقاي ترامپ و مکرون و ترزا مي و... براي چپاول آسان و ربوبيت وقيحانه همچون نقابي دروغين براي آنها به ارمغان مي آوردند.

استهزاي کيارستمي از سيماي دروغين سياسي کارانه افراد حريص شهرت، همواره در خاطره ما مأوا داشت. کيارستمي از نابجايي، از آدم هايي حالش بد مي شد که خودشان نيستند و اداي کس ديگري را در مي آوردند و بين گفتار و کردارشان فاصله اي است بزرگ و بي هوده مي کوشند نقش يک ليدر يا قهرمان در تنگنا را ايفا کنند در حالي که در اهواي خود فرو رفته اند و آدم هاي کوچکي اند!

لطفاً آن مرد بزرگ را در حد دنياي کوچک خود تنزل ندهيم و به انصاف و حق دوستي سپري شده، حرمت او را حفظ کنيم از او بازيگري در حد خود و در بازي اي که از آن منزجر بود، نسازيم.

در سياست بازي نفرت انگيز و دروغين قدرتهاي سلطه جو و آزمند و وانموده هاي آنان، کيارستمي جايي ندارد. کيارستمي يک هنرمند جهاني است و با گشاده رويي در جشنوراه هاي سينمايي همه جاي دنيا، از شرق تا غرب شرکت مي کرد اما به محض احساس ناخوشايند توقع و تقاضاهاي نامشروع و بي ربط به هنر سينما و دعوت به بازي، لحظه اي در کناره گيري از پرتگاه سقوط هنرش، ترديد روا نداشت.

آقاي پناهي اگر به اين پرنسيب ها پايبند نيست، حقي است مربوط به خود، اما حق ندارد کيارستمي را وارد اين بازي کند که خود او از آن مي گريخت و حتي يکبار حاضر نشد در صحنه جهاني و جشنواره هاي غربي نقش اپوزوسيون سياست بازي را ايفا کند که پراه اي براي آن سرقفلي مي دهند!
کيارستمي اصالتاً و مستقلاً مدافع آزادي بود و نيازي براي آن که آزادي خواه شناخته شود به شرکت در بازي دروغين آزادي خواهي خونريز قدرت هاي غربي نداشت.

منبع: mehrnews.com