چه خبر - هر آنچه بايد در مورد فيبروز کبد Liver Fibrosis بدانيد

فيبروز کبد زماني رخ مي دهد که بافت سالم کبد دچار اسکار يا جوشگاه شود و نتواند به درستي کار کند. فيبروز اولين مرحله از بروز اسکار در کبد است. در مراحل بعدي و با پيشروي فيبروز، سيروز کبد liver cirrhosis بروز مي کند.
گرچه برخي مطالعات حيواني نشان داده اند که کبد توانايي بازسازي و بهبود خود را دارد، اما زماني که کبد انسان آسيب ببيند، معمولا بهبود نمي يابد. با اين حال مصرف برخي داروها و تغيير در سبک زندگي از پيشروي فيبروز پيشگيري مي کند.

بيشتر بدانيد : پاکسازي کبد در 6 مرحله آسان و هر آنچه بايد در مورد کبدتان بدانيد

بيشتر بدانيد : نشانه هاي بيماري کبد + عوامل بيماري زا در کبد

مراحل فيبروز کبدي

مقياس هاي زيادي براي تقسيم فيبروز کبد وجود دارد، يکي از رايج ترين سيستم ها براي تقسيم بندي فيبروز کبديسيستم METAVIR ناميده مي شود. اين سيستم نمره اي را به فعاليت يا ميزان پيشروي فيبروز کبد و همچنين شدت فيبروز اختصاص مي دهد. از اين سيستم تنها پس از بيوپسي يا نمونه برداري از کبد مي توان استفاده کرد و نمرات آن از A0 تا A3 متفاوت است.

A0 : فيبروز فعاليتي نداشته
A1 : فعاليت خفيف فيبروز
A2 : فعاليت متوسط فيبروز
A3 : فعاليت شديد فيبروز

مراحل فيبروز نيز از F0 تا F4 متغير هستند:

F0 : هيچ فيبروزي مشاهده نمي شود
F1: فيبروز پورتال بدون جوشگاه
F2: فيبروز پورتال با کمي جوشگاه
F3: وجود جوشگاه هاي متعدد بدون سيروز
F4: سيروز
علائم فيبروز کبد

فيبروز کبد در مراحل خفيف تا متوسط آن معمولا توسط پزشک تشخيص داده نمي شود. چرا که تا زماني که آسيب هاي زيادي به کبد وارد نشده،فيبروز کبد نمايان نمي شود.
زماني که بيماري در کبد پيشروي کند، فرد ممکن است علائم زير را در خود مشاهده کند:

کم شدن اشتها
عدم توانايي در درست فکر کردن
تجمع مايعات در پاها و شکم
يرقان (زرد شدن چشم ها و پوست)
تهوع
کاهش بي دليل وزن
ضعف

طبق آمار به دست آمده حدود 6 تا 7 درصد جمعيت جهان به فيبروز مبتلا هستند و خودشان نمي دانند زيرا که هيچ نشانه اي از بيماري را در خود مشاهده نمي کنند.

علت فيبروز کبد چيست؟

بعد از اينکه فرد نوعي آسيب يا التهاب را در کبد خود تجربه مي کند، فيبروز کبد بروز مي کند. سلول هاي کبد براي بهبود زخم تحريک مي شوند. در زمان بهبود زخم پروتئين هايي مانند کلاژن و گليگوپروتئين به ميزان بيشتري در کبد توليد مي شوند. در نهايت بعد از مدتي ترميم سلول هاي کبد (که هپاتوسيت hepatocyte ناميده مي شوند) نمي توانند خود را ترميم کنند. پروتئين بيش از حد نيز اسکار يا زخم را تشکيل مي دهد.
بسياري از بيماري هاي کبد ممکن است باعث بروز فيبروز شوند، اين بيماري ها عبارتند از:

هپاتيت خود ايمني
انسداد مجاري صفراوي
آهن بيش از حد
کبد چرب غير الکلي
ويروس هپاتيت B و C
بيماري کبد ناشي از مصرف الکل

طبق بررسي هاي انجام شده کبد چرب غير الکلي شايع ترين علت بروز بيماري فيبروز کبد است و دومين علت بروز اين بيماري کبد چرب الکلي است که ناشي از مصرف الکل زياد است.

بيشتر بدانيد : کبد چرب چيست؟ هر آنچه بايد در مورد کبد چرب بدانيد

بيشتر بدانيد : هپاتيت B و هپاتيت C در کمين چه کساني است؟

بيشتر بدانيد : انواع خطرناک هپاتيت را مي شناسيد؟

درمان فيبروز کبدي

درمان فيبروز کبد معمولا به علت بروز آن بستگي دارد. پزشک علت زمينه را درمان کرده و اگر امکان داشته باشد، تاثيرات بيماري فيبروز را نيز کاهش مي دهد. به عنوان مثال اگر فردي اعتياد به مصرف الکل داشته باشد، پزشک برنامه اي براي کمک به وي در ترک الکل پيشنهاد مي دهد. اگر فرد مبتلا ب کبد چرب غير الکلي باشد، پزشک يک رژيم غذايي سالم براي فرد مشخص کرده تا وزن خود را کم کند و داروهايي را نيز براي او تجويز مي کند. ورزش کردن و کاهش وزن نيز مي توانند از پيشروي فيبروز کبد پيشگيري کنند.
داروهاي تجويز شده antifibrotics يا ضد فيبروز ناميده مي شوند و از بروز اسکارهاي جديد در کبد پيشگيري مي کنند. نوع داروي ضد فيبروز تجويز شده به علت بروز بيماري فيبروز بستگي دارد که معمولا عبارتند از:

بيماري مزن کبدي
ويروس هپاتيت C
استاتو هپاتيت غير الکلي* nonalcoholic steatohepatitis

* استئاتوهپاتيت غيرالکلي nonalcoholic steatohepatitis : يعني اينکه بدون وجود سابقه اي از مصرف الکل، در نمونه برداري کبدي تغييراتي وجود داشته باشد که در هپاتيت الکلي ديده مي شوند.

تحقيقات زيادي انجام شده اند تا بتوان دارويي براي رفع بيماري فيبروز ساخت، اما در حال حاضر دارويي براي انجام اين کار ساخته نشده است. اگر فيبروز کبد تا حدي پيشروي کند که کبد فرد به درستي نتواند کار کند، تنها راه درمان آن پيوند کبد است.

عوارض فيبروز کبد

سيروز کبدي يکي از مهم ترين پيامدهاي فيبروز است، سيروز به اسکارهاي شديدي گفته مي شود که به کبد آسيب زيادي وارد کرده و باعث وخيم شدن حال فرد مي شود. بروز سيروز معمولا مدت زيادي طول مي کشد، چيزي حدود يک تا دو دهه.
کبد يکي از اندام هاي حياتي است و براي ادامه زندگي به آن نياز داريم. کبد مواد زائد خون را فيلتر مي کند و کارهاي مهم ديگري در بدن انجام مي دهد. در نهايت اگر فيبروز پيشروي کرده و به سيروز تبديل شود و منجر به نارسايي کبد شود، پيامدهاي زيادي در پي خواهد داشت که عبارتند از:

آسيت ascites (تجمع شديد مايع در شکم)
آنسفالوپاتي کبدي hepatic encephalopathy (توليد مواد زائد در کبد)
سندروم هپاترونال hepatorenal syndrome
پرفشاري وريد باب* يا فشار خون سياهرگ باب portal hypertension
خونريزي واريسي variceal bleeding

* سندروم هپاترونال hepatorenal syndrome : يک بيماري کشنده است که در مبتلايان به سيروز کبد و نارسايي کبد بروز مي کند. در اين بيماري عملکرد کبد به سرعت و به شدت افت مي کند. سندروم هپاترونال معمولا باعث مرگ مي شود مگر اينکه پيوند کبد انجام شود يا با استفاده از دياليز از پيشروي بيماري جلوگيري شود.

* پرفشاري وريد باب يا فشار خون سياهرگ باب portal hypertension : به معني افزايش فشار وريد باب است که اغلب ناشي از بيماريهاي کبدي مانند سيروز مي‌باشد. پرفشاري وريد باب يک زيادي فشار خون وريدي و اختلال وريدهاي پايه‌بلند سيستم است.

بيشتر بدانيد : کبد در بدن چه کارهايي انجام مي دهد؟ + فيلم کبد

هر يک از شرايط نامبرده ممکن است کشنده باشند.

کلام آخر درباره فيبروز کبد

طبق آمار به دست آمده سيروز کبد يکي از مهم ترين علل مرگ و مير در جهان است. بنابراين لازم است فيبروز کبد هر چه زودتر تشخيص داده شده و درمان شود تا از پيشروي آن به سيروز پيشگيري شود.
از آنجايي که فيبروز کبد معمولا با نشانه اي همراه نيست، تشخيص آن کار سختي است. گاهي برخي عوامل خطرساز وجود دارند، مانند اضافه وزن يا نوشيدن بيش از حد الکل، که فرد را در معرض ابتلا به فيبروز قرار مي دهد و پزشک با توجه به اين عوامل خطرساز توصيه مي کند برخي معاينات از کبد فرد انجام شود.

بيشتر بدانيد : عادت هاي خوب که به کبد کمک مي کند

بيشتر بدانيد : علائم کبد چرب را بشناسيد

بيشتر بدانيد : سرطان کبد و هر آنچه بايد در مورد اين سرطان بدانيد

منبع: سيمرغ