چه خبر - براي ورم معده Gastritis چه کنيم؟

ورم معده يا گاستريت Gastritis بيانگر شرايطي است که داراي يک وضعيت مشترک هستند: التهاب پوشش داخلي معده. ورم معده معمولا نتيجه عفونت باکتريايي است، همان باکتري که منجر به زخم معده مي شود. آسيب رسيدن به معده، استفاده از برخي داروهاي ضد درد و نوشيدن الکل عوامل موثر در بروز ورم معده مي باشند.
ورم معده ممکن است به طور ناگهاني اتفاق بيفتد و خود را نشان دهد و يا ممکن است در طول زمان و به تدريج معده را دچار مشکل کند. در برخي موارد ورم معده منجر به بروز زخم معده و يا حتي سرطان معده مي شود. به هرحال براي اکثر بيماران اين بيماري زياد جدي نبوده و به سرعت درمان مي شود.

علايم ورم معده چيست؟

نشانه ها و علائم ورم معده عبارتند از:

سوزش سر دل (سو هاضمه) يا درد در قسمت فوقاني شکم که ممکن است با غذا خوردن بهتر يا بدتر شود.
تهوع
استفراغ
احساس پر بودن پس از خوردن غذا در قسمت فوقاني شکم

به هرحال ورم معده هميشه داراي نشانه نيست.

چه زماني براي گاستريت معده به پزشک مراجعه کنيم؟

تقريبا همه دچار مشکلات گوارشي يا حساسيت هاي معده شده اند. بيشتر حساسيت هاي معده کوتاه مدت بوده و نيازي به درمان ندارند. اگر يک هفته يا بيشتر است که نشانه هاي ورم معده را در خود مشاهده مي کنيد، حتما به پزشک مراجعه کنيد. اگر پس از مصرف داروهاي تجويز شده يا داروهاي موجود در بازار، به ويژه آسپرين يا ديگر ضد دردها، هنوز احساس ناراحتي در معده ي خود مي کنيد، پزشک خود را مطلع سازيد.
اگر خون بالا مي آوريد يا در مدفوع خود خون مشاهده کرديد و يا مدفوع شما قيري شکل و سياه است، فورا به پزشک مراجعه کنيد تا علت آن مشخص شود.

علت بيماري ورم معده

همانطور که پيش از اين ذکر شد، ورم معده التهاب ديواره ي داخلي معده است. ضعف در مخاط داخلي معده که از ديواره معده محافظت مي کند، باعث آسيب رسيدن به دستگاه گوارش مي شود. برخي بيماري ها و شرايط خطر بروز ورم معده را افزايش مي دهد.
ورم معده به تدريج يا به طور ناگهاني بروز مي کند و درمان آن تا مدتي طول مي کشد.

عوامل تشديد کننده ورم معده

عواملي که احتمال بروز ورم معده را افزايش مي دهند، عبارتند از:

گاستريت معده بر اثر عفونت باکتريايي

گرچه عفونت با هليکوباکتر پيلوري از شايع ترين عفونت هاي انساني در سراسر جهان محسوب مي شود، تنها تعداد کمي از افراد مبتلا به اين عفونت به ورم معده يا اختلالات مشابه در معده در معده دچار مي شوند.
پزشکان معتقدند که حساسيت به اين باکتري موروثي است يا به خاطر سبک زندگي اشتباه، مانند سيگار کشيدن يا ميزان استرس بالا، رخ مي دهد.

بيشتر بدانيد : هليکو باکتر واگيردار است؟

مصرف زياد ضد دردها و ورم معده

ضد دردهاي رايج – مانند آسپرين، ايبوپروفن(ادويل، موترين IB و غيره) و ناپروکسن (Aleve, Anaprox) – ممکن است باعث ورم معده (گاستريت) حاد يا مزمن شوند. مصرف منظم اين ضد دردها يا مصرف بيش از حد آنها ماده ي اصلي محافظت کننده ديواره ي داخلي معده را کاهش مي دهد. اگر کمتر از ضد دردها استفاده کنيد، مشکلات معده کمتر خواهند شد. استامينوفن باعث ورم معده نمي شود.

گاستريت معده بر اثر افزايش سن

ابتلا به ورم معده در افراد مسن بيشتر است، چرا که ديواره ي داخلي معده با افزايش سن نازک تر مي شود، به علاوه ابتلا به عفونت هليکوباکتر پيلوري و اختلالات ايمني در افراد مسن بيشتر مي باشد.

نوشيدن مشروبات الکلي و ورم معده

الکل ديواره ي معده را تحريک مي کند و باعث مي شود معده به وسيله ي مايعات گوارشي بيشتر آسيب ببيند. مصرف الکل احتمال ابتلا به گاستريت حاد را افزايش مي دهد.

استرس و آسيب و بروز ورم معده

استرس هاي شديد ناشي از جراحي، آسيب يا عفونت هاي شديد مي تواند باعث ورم معده حاد شود.

حمله ي بدن به سلول هاي معده

اين بيماري گاستريت خودايمني ناميده مي شود و زماني اتفاق مي افتد که بدن به سلول هاي تشکيل دهنده ي ديواره ي داخلي معده حمله مي کند. اين حمله باعث مي شود سيستم ايمني بدن واکنشي نشان دهد که باعث از بين رفتن سد محافظ داخل معده مي شود.
گاستريت خودايمني در افراد مبتلا به ديگر اختلالات خود ايمني، مانند هاشيموتو*Hashimoto و ديابت نوع 1، شايع تر است. گاستريت خود ايمني با کمبود ويتامين B 12 نيز در ارتباط است.

* هاشيموتو Hashimoto : در بيماري هاشيموتو سيستم ايمني بدن به غده تيروئيد حمله مي‌کند. گاهي اين التهاب منجر به کاهش فعاليت غده تيروئيد (هيپوتيروئيديسم) مي‌گردد.

بيماري ها و شرايط ديگر

ورم معده ممکن است مربوط به شرايطي مانند HIV/AIDS و بيماري کرون و عفونت هاي انگلي باشد.

پيامدهاي ورم معده

ورم معده درمان نشده بيماري هاي زخم معده و خونريزي معده را در پي خواهد داشت. اين بيماري به ندرت باعث بروز سرطان معده مي شود، به ويژه اگر ديواره ي معده ي بيمار نازک شده و يا تغييراتي در آن به وجود آمده باشد. اگر نشانه هاي بيماري عليرغم درمان و مصرف دارو، بهبود نمي يابند به پزشک متخصص مراجعه کنيد.

آزمايشات لازم و تشخيص و درمان ورم معده

گرچه پزشک پس از صحبت کردن با بيمار و انجام معاينات لازم به ورم معده مشکوک مي شود، اما براي قطعيت در علل اين نشان ها، آزمايشاتي لازم خواهد بود، برخي از اين آزمايشات عبارتند از:

آزمايش براي باکتري هليکوباکتري پيلوري

پزشک آزمايشاتي را تجويز مي کند تا اطمينان حاصل کند که شما مبتلا به باکتري هليکو پيلوري نيستيد. نوع آزمايشاتي که انجام مي دهيد بستگي به وضعيت شما دارد. باکتري هليکوپيلوري طي يک آزمايش خون يا آزمايش مدفوع يا تست تنفس کشف مي شود.
در تست تنفس، فرد بيمار يک ليوان از مايع بي رنگ و بي طعمي را مي نوشد که حاوي کربن راديواکتيو مي باشد. باکتري هليکو پيلوري مايع را در داخل معده مي شکند. سپس فرد در داخل يک کيسه بازدم انجام مي دهد. اگر وي دچار عفونت هليکوپيلوري شده باشد، نمونه تنفس وي حاوي کربن راديو اکتيو خواهد بود.

استفاده از آندوسکوپي براي معاينه ي قسمت فوقاني سيستم گوارشي

طي آزمايش آندوسکوپي، پزشک يک لوله ي انعطاف پذير را که به يک دوربين مجهر مي باشد، وارد گلو، مري، معده و روده ي کوچک مي کند. با استفاده ار اين فرايند پزشک به دنبال نشانه هاي التهاب در معده مي باشد. اگر منطقه ي مشکوکي يافت شود، نمونه اي از بافت آن براي آزمايشگاه برداشته مي شود (بيوپسي). بيوپسي وجود باکتري هليکوپليريوم را نيز مشخص مي کند.

بيشتر بدانيد : آيا واقعا آندوسکوپي موجب انتقال ايدز مي شود؟

استفاده از اشعه ي ايکس براي قسمت فوقاني سيستم گوارشي

با خوردن باريوم، اشعه ي ايکس تصاويري از مري، معده و روده ي کوچک براي مشاهده ي عوامل غيرطبيعي، ارائه مي دهد. براي قابل رويت شدن زخم ها، بيمار مايع سفيدي را مي نوشد که حاوي باريوم مي باشد و ديواره ي دستگاه گوارش را مي پوشاند.

درمان ورم معده

درمان ورم معده به عوامل خاصي بستگي دارد. ورم معده حاد به وسيله ي داروهاي ضدالتهابي و غيراستروئيدي يا الکل بروز مي کند و ممکن است با متوقف کردن مصرف اين مواد بهبود يابد.
ورم معده ي مزمن به وسيله ي باکتري هليکوپيلوري بروز کرده و به وسيله ي آنتي بيوتيک ها درمان مي شود. در بسياري از موارد نيز داروهايي تجويز مي شوند که روي اسيد معده تاثير گذاشته و آن را کاهش مي دهند باعث بهبود نشانه مي شوند.
داروهايي که براي درمان گاستريت معده استفاده مي شوند، عبارتند از:

آنتي بيوتيک براي از بين بردن باکتري هليکوپيلوري

اگر وجود باکتري هليکوپيلوري در سيستم گوارشي بيمار کشف شود، پزشک ترکيبي از آنتي بيوتيک ها را براي از بين بردن اين باکتري، تجويز خواهد کرد. از جمله اين آنتي بيوتيک ها عبارتند از کلاريترومايسين (Biaxin) و آموکسي سيلين يا مترونيدازول (Flagyl). آنتي بيوتيک هاي تجويز شده را به طور کامل، بين 10 تا 14 روز، مصرف کنيد.

داروهايي که توليد اسيد معده را مسدود مي کنند

مسدود کننده هاي پمپ پروتون با مسدود کردن سلول هاي توليد کننده ي اسيد، اسيد معده را کاهش مي دهند. اين داروها عبارتند از امپرازول (Prilosec)، لانزوپرازول (Prevacid) رابپرازول (Aciphex)، اسموپرازول (Nexium)، دکسلانزوپرازول (Dexilant) و پنتوپرازول (Protonix). مصرف طولاني مدت مسدود کننده هاي پمپ پروتون، به ويژه به ميزان بالا، خطر شکستگي لگن، مچ و ستون فقرات را افزايش مي دهد. در مورد مکمل کلسيم براي کاهش خطر اينگونه شکستگي ها، با پزشک خود مشورت کنيد.

داروهايي که اسيد معده را کاهش مي دهند

مسدود کننده هاي اسيد – که مسدود کننده هاي هيستامين هم ناميده مي شوند – ميزان اسيد آزاد شده در سيستم گوارشي را کاهش مي دهند و درد مربوط به ورم معده را کاهش داده و به بهبود کمک مي کنند. برخي از اين کاهنده هاي اسيد عبارتند از رانيتيدين (زانتک)، فاموتيدين (پپسيد)، سايمتيدين (تاگامت) و نيزاتيدين (اکسيد).

آنتي اسيدهاي خنثي کننده ي اسيد معده

ممکن است پزشک يک آنتي اسيد براي بيمار تجويز کند. آنتي اسيدها نقش اسيد معده را خنثي مي کنند و به همين دليل باعث کاهش سريع درد مي شوند. به هرحال اين داروها داراي عوارض جانبي، مانند يبوست يا اسهال، هستند.

پيشگيري از ورم معده و سبک زندگي مناسب

چگونگي انتشار باکتري هليکوپيلوري مشخص نشده، اما شواهدي وجود دارد که نشان مي دهند اين باکتري قابل انتقال از شخصي به شخص ديگر مي باشد يا به وسيله ي آب يا غذاي آلوده مبتلا مي شوند. اقدامات پيشگيرانه براي محافظت در مقابل اين باکتري عبارتند از شستن مرتب دست ها با آب و صابون و خوردن غذاهايي که کاملا پخته شده اند.

بيشتر بدانيد : علائم ورم معده و نحوه پيشگيري و درمان

بيشتر بدانيد : تداوم اين بيماري منجر به سرطان معده مي شود

بيشتر بدانيد : آيا گرفتگي يا قولنج معده، نفخ، گاستريت و درد شکمي مي تواند از علائم سرطان کولون باشد؟

بيشتر بدانيد : گاستريت معده, دلايل, علائم, تشخيص و درمان

منبع: سيمرغ