بزرگنمايي:

چه خبر - ترسيم شيوه تلخ زندگي در طلاق عاطفي زوجين

جامعه‌شناسان حوزه خانواده به تازگي آمار غم‌انگيزي ارائه کرده که در جريان آن گفته‌اند درصد وجود طلاق عاطفي در کشورمان بسيار بالا رفته و اين يک هشدار بسيار جدي براي سلامت خانواده به‌شمار مي‌آيد. مطابق قوانين کشور ما، امضا برگه طلاق(حتي اگر توافقي هم باشد) مستلزم عبور از يک مسير سنگلاخ گونه‌اي‌ست که از اين‌رو بسياري از افراد به دلايل ديگري مثل نگراني براي فرزندان يا نبود تمکن مالي، به سراغ اين گزينه نمي‌روند و در نتيجه در فضايي بسيار سرد و در يک چارديواري‌اي که تنها عنوان زيباي «خانه» را به‌دوش مي‌کشد، به زندگي به اصطلاح مشترک خود، ادامه مي‌دهند؛ و اين شيوه تلخ از زندگي چيزي نيست که از چشم کارگردانان سينماي ايران دور مانده باشد. در اين گزارش مروري گذرا خواهيم داشت بر فيلم‌هايي که در دهه 90 به اين موضوع پرداخته‌اند.

قصه چه بود؟ زن پيانيستي مي‌فهمد همسرش با يکي از هنرجويانش در رابطه است و اکنون هم با هم در يک سفر خارجي به‌سر مي‌برند! او ابتدا از رفيق صميمي‌ خود شاکي مي‌شود که چرا علي‌رغم آگاهي بر اين موضوع، آن را از او پنهان کرده بود و بعد، در حاليکه دچار تغييرات جديد و عجيبي شده و به شدت احساس تنهايي دارد، دعوت رفتن به کنسرت پسر جوان‌تر همسايه را مي‌پذيرد اما در نهايت، تصميم مي‌گيرد همين اتفاق کوچک اما غيرمتعارف را هم به اطلاع همسر خيانتکار خود برساند. اين فيلم به‌رغم اينکه نويسنده و کارگردانِ مرد داشت، طبق اذعان صاحب‌نظران به خوبي توصيف مي‌کرد که يک زن وقتي در شرايط طلاق عاطفي با همسرش قرار گيرد، مي‌تواند چقدر معصومانه و ناخواسته متفاوت از ديروز خود شود.

بيشتر بدانيد : خيانت و بازتاب آن در سينماي ايران با نگاهي به «برف روي کاج‌ها»

بهترين تصوير از طلاق عاطفي در اين فيلم در لوکيشن حمام خانه رقم مي‌خورد؛ آن زمان که زن خيانت ديده و خواهرش در حمام(به عنوان يک پناهگاه کوچک براي گريه کردن) با هم صحبت مي‌کنند و او مي‌گويد: «شوهر منه. من مي‌شناسمش». واقعيت اين است که طلاق عاطفي در اغلب مواقع بيشتر از مردان، زنان را آزار مي‌دهد و اين حقيقت، ريشه‌اي کاملا فرهنگي دارد، کما اينکه ما در سينماي‌مان هم خيانت مرد را بارها نشان داده‌ايم و کمتر پيش آمده کارگرداني جسارت کند و حالت عکس ماجرا را در پلان فيلمنامه‌ خود بگنجاند.

مرد عاشقي دست آخر راضي مي‌شود زني را که بسيار دوست دارد، به همراه دختري که دلبند اوست به خارج از کشور بفرستد. بهانه اين مهاجرت، بهره‌مندي بيشتر خانمِ اين زندگي از آزادي‌هاي اجتماعي است اما واقعيت اين است که او با شخص ديگري علاقه پيدا کرده است. داستان، مردانه است و با توجه به اينکه گفته مي‌شود برگرفته از زندگي کارگردان هم هست، شايد نگاهي يکسويه به اين طلاق عاطفي انداخته باشد اما به هر حال، از اين منظر به موضوع نظر انداخته که حضور يک نفر سوم در يک رابطه تا چه حد مي‌تواند روند منجر شدن طلاق عاطفي به طلاق محضري را سريع‌تر کند.

دور و بر زندگي آدم‌هاي سلبريتي جامعه هميشه حاشيه وجود دارد و اين فيلم به چگونگي ورود اين حواشي به متن زندگي آنان مي‌پردازد. قصه، قصه خواننده‌اي‌ست که با يکي از هواداران خود وارد رابطه مي‌شود و اين رابطه تا حدي جلو مي‌رود که به کشته شدن زن اول مي‌انجامد. داستان، تلويحا به اين موضوع مي‌پردازد که چگونه تبعات شهرت و معروفيت اجتماعي مي‌تواند منفي باشد و يک فرد محبوب اجتماعي را در خانه و متعاقبا در جامعه منفور کند.

بيشتر بدانيد : فيلم خشم و هياهو ماجراي خيانت آقاي خواننده و خودکشي همسرش!

زن ميانسالي از نبود توجه همسرش به خود رنج مي‌برد. هيچ تغيير مثبتي در او به چشم مردش نمي‌آيد و در مقابل، به خاطر کوچک‌ترين اتفاق منفي، دادوقال به‌پا مي‌شود. در اين قصه اما پاي فرزندان هم به ميان کشيده شده و کارگردان خواسته اثرات زيان‌بار طلاق عاطفي را روي ثمره‌هاي يک زندگي هم به نمايش بگذارد. در حقيقت اساسا اين فيلمنامه با نيت تشريح همين موضوع نگارش شده و انصافا به‌واسطه همين توجه به وضعيت فرزندان در خانه‌هاي دچار به طلاق عاطفي مي‌توان گفت فارغ از ارزش‌هاي هنري، به نسبت، نگاهي کارشناسانه‌تر به موضوع داشته است.

زن داستان قرار است براي همسر خود جشن تولد بگيرد و مخاطب در سراسر فيلم، درگير قصه هر يک از آدم‌هاي دعوت‌شده به اين مهماني مي‌شود و آخر کار مي‌فهمد اين آقاي متولد که اينقدر هم از جانب همسرش دوست داشته شده، با پرستارِ پسرشان ماجراهايي دارد. هنگام دنبال کردن فيلم اما از واکنش‌هاي عصبي آقا، پي به مشکوک بودن همه چيز مي‌بريم. در حقيقت، فيلم‌ از اين جنبه به ماجرا نظر مي‌کند که گاهي تعفن يک طلاق عاطفي را با لباسي مثل جشن تولد هم نمي‌توان پوشاند، نتيجه آن که طلاقي عاطفي در زمان اندک به‌وجود نمي‌آيد و به همان نسبت در زمان اندک و با کارهاي ساده هم از بين نمي‌رود.

اين فيلم از اين منظر اهميت دارد که شايد براي نخستين بار در سينماي بعد از انقلاب، خيانت يک زن شوهردار را به تصوير کشيده است. در واقع زن داستان در حالي که هنوز از همسر خود طلاق رسمي نگرفته با مردي ارتباط دارد، ضمن اينکه آلوده به اعتياد هم هست و شايد همين ويژگي سبب شده اثر مجوز بگيرد!

بيشتر بدانيد : مهتاب کرامتي از بازي در نقش زنان معتاد گفت!

گاهي طلاق عاطفي به دليلي مثل اعتياد، به‌وجود مي‌آيد که بسيار هم موجه است. اين فيلم ماجراي زندگي زني است که خانه‌اش را از همسر معتاد خود جدا کرده و با توجه به اين که اين مرد براي ديدن فرزندشان به آن خانه سر مي‌زند موجبات ايجاد مشکلاتي را فراهم کرده است، به خصوص وقتي زن داستان درصدد آشنايي با يک شخص ديگر است. وقتي طلاق عاطفي به طلاق رسمي و قانوني منجر نشود، گويي زن يا مرد بايد قلب خود را از دوباره عاشق شدن باز بدارند و اين نگاه ظريف و لطيفي است که کارگردان زن اين فيلم، به موضوع داشت.
نمونه‌هايي از اين‌دست در سينماي ايران کم نيست و همين فراواني نشان مي‌دهد که جامعه ما تا چه حد از چنين بحراني در رنج و عذاب است، رنج و عذابي که اگر به آن پايان ندهيم، فراتر از در خطر انداختن سلامت رواني خانواده، مي‌تواند به مرگ واقعي تک‌تک اعضاي آن نيز منجر شود.

بيشتر بدانيد : 10 فيلم ايراني که خيانت سوژه آنها بوده است! + سرانجام خيانت

منبع : isna.ir