چه خبر - گفت و گو با دبير هفدهمين جشنواره بين المللي تئاتر عروسکي تهران مبارک

مرضيه برومند دبير هفدهمين جشنواره بين المللي تئاتر عروسکي تهران مبارک در بخش اول گفتگوي خود بر ضرورت برگزاري رويدادهايي همچون اين جشنواره تاکيد کرد زيرا معتقد است در شرايط سخت اقتصادي و معيشتي فعلي مردم، فعاليت هنرمندان و برگزاري رويدادهاي هنري مي تواند باعث بالا رفتن روحيه و شکل گرفتن حس همدلي ميان مردم شود. وي در بخش ديگري از اين گفتگو به آسيب شناسي برخي از بخش هاي جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک، بودجه جشنواره، وضعيت نگاه و حمايت ارگان ها و نهادهاي فرهنگي از تئاتر و تئاتر عروسکي و همچنين تاثير شرايط ارزي بر بخش بين الملل جشنواره هفدهم پرداخت.
هفدهمين جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک از يکم تا هفتم شهريور در مکان هاي مهم تئاتري تهران برگزار مي شود. شادپيمايي ويژه برنامه اين جشنواره است که 31 مرداد در پارک آب و آتش برگزار مي شود و بچه ها و عروسک هايشان مهمان ويژه اين برنامه هستند.

بيشتر بدانيد : گفتگو با مرضيه برومند در مورد وضعيت اقتصادي اخير و مسئوليت هنرمندان

بخش دوم و پاياني گفتگوي مهر با مرضيه برومند را مي خوانيد:

تئاتر عروسکي به خوبي مي تواند موضوعات اجتماعي را بيان کند و به دغدغه ها و موضوعات روز بپردازد. تا چه حد اين نوع نگاه در آثار هفدهمين جشنواره بين المللي تئاتر عروسکي تهران مبارک وجود دارد؟

رويکرد ما تئاتر جدي است ولي براي گروه سني خردسال، کودک و خانواده هشت سهميه و در بخش تئاتر بزرگسال هم 12 سهميه تئاتر مفرح در نظر گرفتيم زيرا در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان آثار مفرح براي اين گروه سني وجود دارد.

در گذشته حداقل تعدادي از توليدات تئاتر عروسکي بزرگسال در سالن هاي حرفه اي تئاتر به ويژه مجموعه تئاتر شهر اجرا مي شدند ولي حالا کمتر اين اتفاق مي افتد.

امسال ما يک توليد بزرگ تئاتر عروسکي براي اجرا در سالن اصلي مجموعه تئاتر شهر در نظر گرفته ايم که کار زيبايي است.

يکي از بخش هاي جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک که هميشه مورد توجه مخاطبان بوده برنامه هايي در فضاي باز است. آيا در دوره هفدهم هم اين برنامه ها در نظر گرفته شده اند؟ آيا فقط در فضاي پيرامون مجموعه تئاتر شهر شاهد برگزاري اين برنامه ها هستيم يا فضاهاي ديگر هم در نظر گرفته شده است؟

من هميشه دلم مي خواست که فضاي کل شهر تهران عروسکي شود اما هر کاري مي کنيم اين اتفاق رخ نمي دهد ولي براي پارک دانشجو و چند پارک ديگر برنامه هاي متنوعي از جمله پاتوق کودک را در نظر گرفته ايم. قصد داريم فضايي رنگي و شاداب در اطراف مجموعه تئاتر شهر و چند مکان ديگر داشته باشيم.

در شهرهاي ديگر چطور؟ آيا نمي شود با توجه به اينکه جشنواره مي تواند در بالا رفتن روحيه مردم ساکن شهرهاي ديگر هم تأثيرگذار باشد در شهرهاي ديگر هم برنامه هايي را در نظر گرفت؟ کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان مي تواند با جشنواره مشارکت داشته باشد و برنامه هايي نيز در شهرهاي ديگر اجرا شوند.

سال ها است که اين را مي گوييم و تلاش هم کرده ايم و در برخي موارد موفق هم بوده ايم. در جشنواره هاي تئاتر استاني بچه هاي تئاتر شهرستان ها فعال هستند ولي اينکه بتوانيم مانند جشنواره فجر همزمان در چند شهر ديگر هم جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک را برگزار کنيم، ميسر نشده زيرا به لحاظ بودجه دست و بالمان بسته است. البته در ايام جشنواره بيشتر هنرمندان تئاتر عروسکي هم در تهران به سر مي برند و بعد از بازگشت به شهر خود مي توانند به اجراي آثارشان بپردازند.

يکي از برنامه هايي که شما طي اين سه دوره جشنواره بين المللي تئاتر عروسکي تهران مبارک داشتيد، مبارزه براي بودجه است. حتي يک دوره اي اعلام کرديد که از دبيري کناره گيري مي کنيد چون بودجه جشنواره تامين نشده بود. آيا اين مبارزه در دوره هفدهم هم همچنان به همان شدت ادامه دارد؟

بله، من هم مي دانم که اوضاع و احوال چگونه است و به همين خاطر در حد بضاعت اين مبارزه را انجام مي دهم نه بيشتر زيرا بيشتري وجود ندارد. بودجه اي هم که تعيين شده به صورت تکه تکه به جشنواره پرداخت مي شود و من مي گويم وقتي قرار است بودجه اي پرداخت شود در زمان و به شکل مناسب به دست جشنواره برسد. در دوره پانزدهم جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک اختلاف بر سر بودجه وجود داشت ولي در دوره شانزدهم که آقاي مهدي شفيعي حضور داشت، وضعيت خوب و خيال ما راحت بود. در اين دوره هم آقاي شهرام کرمي همکاري کرده و پرداخت بخش هاي بودجه با تأخير زيادي همراه نبوده است. اصولا بودجه فرهنگ پايين است و بحث اين است که از سرچشمه آب باريکه شکل گرفته است.
از ابتدا ما بچه زن‌بابا بوده ايم و اگر با بودجه بخش هاي ديگر وزارت ارشاد مقايسه شود، مي بينيم که چقدر سهم هنر و تئاتر کم است. تازه متوجه شده ام که در بيشتر موارد بودجه تعيين مي شود ولي تخصيص داده نمي شود يعني پول داريم ولي به شما نمي دهيم. مسئولان مالي مدام در حال مبارزه براي گرفتن بودجه هستند تا در زيرمجموعه هاي مختلف هنر تقسيم کنند.گويا مسئولان تصميم گيرنده ضرورت اينکه به بخش هاي مختلف هنر بودجه تخصيص دهند، درک نکرده اند.

يکي از چالش هايي که براي تئاتر وجود داشته نبود حمايت هاي سازمان صدا و سيما بوده است. وضعيت حمايت سازمان از جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک چگونه است؟

در 2 دوره گذشته نيز که حضور داشتم، صدا و سيما خيلي خوب همکاري و تبليغات جشنواره را منعکس کرد و در بخش هاي گزارشي نيز جشنواره را پوشش دادند.

آيا اين حمايت به دليل حضور مرضيه برومند در جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک بوده يا اينکه صدا و سيما نيز ضرورت حمايت از جشنواره را درک کرده است؟

عليرغم اينکه تلويزيون فعلي را نمي شناسم و برايم غريب است اما هنوز از ارتباطاتي که دارم استفاده مي کنم تا از جشنواره حمايت شود. آقاي دارابي خيلي به جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک کمک کرده است و باز هم قرار است کمک کنند. خوشبختانه در اين سه دوره اي که در جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک حضور داشتم، توانستم يک همدلي ميان سازمان ها و ارگان هاي فرهنگي با جشنواره برقرار کنم.ولي اينکه حمايت سازمان صدا و سيما يا نهادهاي ديگر از جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک در قالب يک تفاهمنامه کلي و دائمي شکل گرفته باشد، متاسفانه چنين چيزي وجود ندارد.

آيا امکانش وجود نداشت با حضور شما چنين تفاهم نامه اي شکل بگيرد؟

من اين اقدام را نکردم زيرا دائما مديران و مسئولان در حال تغيير هستند؛ در دوره اي مديري در تلويزيون با تئاتر همراه است و در دوره اي مديري حضور پيدا مي کند که اصلا به تئاتر اهميت نمي دهد و برايش اولويت ندارد. در اين سال ها با اينکه اين همه به وزارت آموزش و پرورش مراجعه کرديم آيا توانسته ايم بين سينماي کودک با وزارت آموزش و پرورش به يک تفاهم برسيم؟ در ايران اين کار سخت است و يکي از دلايل رکود سينماي کودک نبودن ارتباط درست بين آموزش و پرورش و سينماي کودک است.

ارتباط وزارت آموزش و پرورش با جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک چطور است؟

ما در جشنواره بخش دانش آموزي داريم که براي برگزيدگان جشنواره تئاتر عروسکي دانش آموزي، اجرا در نظر گرفته ايم. کارهايي که در جشنواره اجرا مي شوند براي اجرا در طول سال و براي دانش آموزان، نيازمند برقراري ارتباط ميان وزارت آموزش و پرورش و تئاتر عروسکي هستند. خيلي از گروه ها کم و بيش در مدارس اجراهايي دارند ولي اين ارتباط جست و گريخته است و با سعي و تلاش فردي شکل گرفته است.

ولي اين بهترين فرصت براي آموزش و پرورش است که چند کار با کيفيت از جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک را براي اجرا در سطح مدارس انتخاب کند.

آنقدر دوست داشتم که بتوانم اين کار را اجرايي کنم ولي در واقع خود وزارت آموزش و پرورش بايد به اين درک برسد که به آثار مورد نظر خود در جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک يا جشنواره تئاتر کودک و نوجوان جايزه بدهد و براي اجرا در سالن هاي مدارس انتخاب کند.

حالا به موضوع بخش بين الملل جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک بپردازيم که تحت شرايط اقتصادي و ارزي فعلي شرايط متفاوتي را نسبت به دوره هاي گذشته سپري مي کند.

نمي دانم چرا دلار جهانگيري را به ما نمي دهند. ما مي دانستيم که مشکلات هست و به همين دليل از 6 ماه پيش با گروه هايي صحبت کرديم که از ما توقع بالايي براي دستمزد نداشتند. گروه هايي که آمده اند دستمزد بالايي نخواستند و برخي از سفارتخانه ها نيز با ما همراهي کردند. ما در اين حوزه خيلي خاصه خرجي نکرديم و دلم هم نمي آمد که با توجه به شرايط اقتصادي پايين گروه هاي داخلي بخواهيم پول زيادي را خرج گروه هاي خارجي کنيم.
در دوره هاي گذشته نيز زياد ولخرجي نکرديم ولي بالاخره اين ارتباط ميان ما با ساير گروه ها و کمپاني هاي خارجي تئاتر لازم و ضروري است تا با تئاتر عروسکي ما آشنا شوند و گروه هاي ما نيز در نقاط ديگر دنيا حضور داشته باشند. الان حضور گروه هاي تئاتر عروسکي ايران در فستيوال هاي معتبر بين المللي بسيار چشمگير است و تصوير خوبي از خود و هنر و فرهنگ ايران به نمايش مي گذارند.

بخش کارگاه در اکثر جشنواره هاي تئاتري بدون هيچ خروجي و کاربرد خاصي برگزار مي شود اما شما قبل از شروع جشنواره با حضور استادان نمايشي و مشاوره دادن به گروه هاي تئاتري براي بالا بردن سطح کيفي کارشان، به نوعي اين بخش را اجرا کرديد.

ما ورک شاپ هايمان را در دوره اي که بچه ها در حال توليد آثارشان بودند برگزار کرديم و در حال حاضر نيز با گروه ها در تماس هستيم.

اين اتفاق خيلي خوب بود و باعث شده سطح کيفي کارها بالا برود. اين کار کارشناسي که در طول سه دوره انجام داديد به يک آسيب شناسي منجر شده که بر اساس آن مي پرسم به نظر شما بزرگترين ضعف موجود در تئاتر عروسکي ايران چيست؟

بزرگترين ضعف، نمايشنامه است. کار جشنواره آموزش نيست ولي ما اين کار را هم مي کنيم، اينکه نقاط ضعف نمايشنامه را به هنرمند گوشزد و در رفع نواقص آن و بالا بردن سطح کيفي اثر کمک مي کنيم که اين به نوعي آموزش است. ما تا همين حد مي توانيم کمک کنيم و بيشتر از حد مسئوليت مان اين آموزش را انجام داده ايم. البته اين نکته را هم فراموش نکنيم که ما تا حدي مي توانيم در کار يک گروه تئاتري و کارگردان يک اثر دخالت کنيم زيرا نمي توان يک هنرمند را مجبور کرد تا کاري را انجام دهد. ايران سرزمين پهناوري است و شهرهاي پراکنده مختلفي دارد ولي تا جايي که توانستيم آموزش هاي لازم را به گروه ها منتقل کرديم.
ممکن است با يک يا 2 نفر از مهمانان خارجي که در جشنواره حضور پيدا مي کنند ورک شاپي برگزار کنيم ولي بهترين شکل، برگزاري ورک شاپ هاي آموزشي به صورت ميان دوره است يعني جشنواره که دوسالانه برگزار مي شود، در سالي که جشنواره برگزار نمي شود ورک شاپ برگزار کنيم. البته عملا اين اتفاق نمي افتد زيرا بودجه اي باقي نمي ماند که بتوان براي اين کار در نظر گرفت تا جشنواره ميان‌دوره اي پژوهشي برگزار کرد.
مسابقه نمايشنامه نويسي هم خروجي خوبي نداشت و به همين دليل آن را حذف و اعلام کردم که اگر متن خوبي در جشنواره اجرا شود، خودم به صورت مجزا به آن جايزه مي دهم ولي متاسفانه کمتر نمايشنامه قابل توجهي اجرا مي شود و اين معضل کل تئاتر ما ضعف نمايشنامه است. من از دوره اي که دبير جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک شدم گفتم که نمي خواهم سمينار برگزار کنم چون در اکثر جشنواره ها بخشي کسل کننده و بدون خروجي است ولي خيلي ها ايراد گرفتند که چرا سمينار نگذاشتيم.

شما در نسل هاي قديم هم نيروهاي مستعدي را به سينما وارد کرديد مانند هنرمند مستعد و خلاقي چون هادي حجازي فر.

بله، هادي را رد کرديم و از آنجا به بعد رفت هنرپيشه شد. (با خنده)

هنرمنداني ديگري چون محمد بحراني نيز از اين نمونه ها هستند.

خيلي ها وقتي من را مي بينند، مي گويند که چرا کم کار شده ام در حالي که کار کردن فقط حضور مداوم در تلويزيون و سينما نيست بلکه کار کردن روي زيرساخت ها نيز بسيار مهم است. پرورش نيروهاي مستعد يکي از همين زيرساخت ها است. بچه هاي عروسکي هميشه موفق بوده اند و برخي از نام هاي مطرح سينماي ايران از بچه هاي تئاتر عروسکي بودند. مايي که در حيطه هنر کار مي کنيم از سر شکم سيري جشنواره فيلم کودک، جشنواره تئاتر عروسکي يا جشنواره تئاتر کودک برگزار نمي کنيم بلکه از سر درد اين رويدادها را برگزار مي کنيم، دلمان براي وضعيت مردممان خون است ولي لب مان مي خندد تا به آنها شادي و اميد بدهيم و آرزوي فرداي بهتري را داريم.

بيشتر بدانيد : گفتگو با مرضيه برومند در مورد وضعيت اقتصادي اخير و مسئوليت هنرمندان

منبع : mehrnews.com