چه خبر - جسدهايي که در راهند...

در رشته‌هاي پيراپزشکي و پزشکي و حتي برخي از رشته‌هاي علوم پايه، يکي از ابزارهاي لازم براي آموزش، کار روي جسد است. آن‌طور که مسوولان کشورمان بارها بيان کردند، نياز دانشگاه‌ها به جسد تاکنون از طريق اجساد ايراني تامين نشده و نياز دانشگاه‌ها بسيار بيشتر از جسدهايي است که از سازمان پزشکي قانوني در اختيار آنها قرار مي‌گيرد.
چندي پيش خبري از قول رئيس سازمان پزشکي قانوني کشور منتشر شد مبني بر اينکه مذاکراتي انجام شده تا جسد از برخي کشورهاي خارجي وارد شود. به گفته وي، در کشور ما بيشتر افراد تحصيلکرده و افرادي که در اين زمينه توجيه شده‌اند، جسدشان را اهدا مي‌کنند، درحالي که در بسياري از کشورها تامين جسد از طريق اجساد همان کشور انجام مي‌شود.
براي روشن شدن موضوع و چالش‌هايي که پيرامون ورود جسد به کشور پيش مي‌آيد، با دکتر امين رادمنش، رئيس بانک نسوج و واحد فراهم‌آوري بافت مرکز تحقيقات سازمان پزشکي قانوني کشور گفت‌وگو کرده‌ايم.

آقاي دکتر! خبري که چندي پيش مبني بر ورود جسد از کشورهاي ديگر منتشر شده تا چه حد جدي است؟

نيازي که دانشگاه‌ها به اجساد دارند نسبت به تعداد جسدي که از سازمان پزشکي قانوني مي‌گيرند، خيلي بيشتر است و ما براي جبران اين کمبود وارد عمل شديم. راه‌حل اين است که فرهنگ‌سازي کنيم که جسدهاي مورد نياز از داخل کشور تامين شود و بخشي را هم از خارج از کشور وارد کنيم. به بيان ديگر، براي تامين جسد مورد نياز دانشگاه‌ها دو راهکار بيشتر وجود ندارد؛ يکي اينکه نيازمان را از منابع داخلي و از طريق اهداي جسد، تامين کنيم، مثل کشورهاي ديگر که اين اتفاق مي‌افتد و افرادي هستند که جسدشان را براي اين کار اهدا مي‌کنند. راه‌حل ديگر ورود جسد از کشورهاي ديگر است که هر دوي اين روش‌ها چالش‌هاي زيادي دارد.

اهداي جسد قطعا در کشور ما کار مشکلي است چون مردم خيلي راغب نيستند جسد عزيزانشان را در اختيار دانشگاه‌ها قرار دهند!

کاملا درست است. يک چالش عاطفي در اين زمينه بين ما ايراني‌ها وجود دارد و دوست داريم حتما جسد در محلي دفن شود و بستگان سر مزار بروند. علاوه بر اين، چالش‌هاي فقهي هم وجود دارد، به گونه‌اي که برخي علما فتوا دادند، کار روي جسد مسلمان قباحت دارد و نبايد انجام شود. ما در سازمان پزشکي قانوني در صدد هستيم روي اين موانع کار ‌کنيم تا نظر بيشتر علما را براي کار روي جسد مسلمان بگيريم. البته برخي علما نيز خلاف اين صحبت فتوا دارند. بنابراين ما داريم فرهنگ‌سازي مي‌کنيم که افرادي که تمايل دارند جسدشان را اهدا کنند.

منظورتان از فرهنگ‌سازي چيست؟

ما يک بانک اطلاعاتي درست کرديم از افرادي که تمايل دارند جسدشان را اهدا کنند و سعي مي‌کنيم موانع را برداريم. از طريق رسانه‌ها نيز در مورد اهداي جسد به مردم اطلاع‌رساني مي‌کنيم. البته در حال حاضر نيز از جسدهاي اهدايي در دانشگاه‌ها استفاده مي‌شود، ولي اقدامات ما براي اين است که کار بدون مشکل و بحث پيش برود و در واقع ما راه را هموار مي‌کنيم.

آيا اگر فردي رضايت داده باشد که جسدش را بعد از مرگ اهدا کند باز هم رضايت اولياي دم لازم است؟

همين ريزه‌کاري‌ هاست که مي‌گويم بايد حل شود چون از اين نوع مباحث در مورد اهداي جسد زياد مطرح مي‌شود و بايد همگي را رفع کنيم. برخي افراد از قشرهاي مختلف اعلام آمادگي کردند که جسدشان را اهدا کنند و بايد به آنها کمک کنيم.

آيا در نظر داريد براي فرهنگ‌سازي اهداي جسد مانند تيم اهداي عضو که در بيمارستان مستقر مي‌شوند و افرادي که دچار مرگ مغزي مي‌شوند را شناسايي مي‌کنند، اقدام ‌کنيد؟

بله، تقريبا شبيه همان روند اهداي عضو خواهد بود، به اين صورت که افرادي که تمايل به اهداي جسدشان دارند، رضايتشان را به ما اعلام مي‌کنند و رضايت‌نامه محضري به ما مي‌دهند و اين رضايت‌نامه پيش ما مي‌ماند و زماني که اين افراد فوت کردند، اگر جسد قابل‌استفاده باشد به اينجا منتقل مي‌شود و بعد از انجام روند فني براي قابل استفاده بودن به دانشگاه‌ها تحويل مي‌دهيم. جالب است بدانيد خيلي از اين افراد کارت اهداي عضو و اهداي بافت داشتند و به ما مي‌گفتند اگر عضو يا بافت ما قابل‌استفاده نبود، از جسدمان استفاده کنيد. من همين جا اعلام مي‌کنم افرادي که جسدشان را اهدا مي‌کنند انسان‌هاي بسيار بزرگي هستند و ما دست تک‌تک آنها را مي‌بوسيم.

در مورد استفاده از جسدهاي خارجي هم قطعا چالش‌هاي بزرگ‌تري وجود دارد. اقدامات شما در اين زمينه در چه مرحله‌اي است؟

لازم است بگويم ترجيح ما اين است که از جسد غيرمسلمان و خارجي استفاده کنيم، ولي همان‌طور که شما گفتيد، موانع بزرگ‌تري در اين زمينه وجود دارد چون براي ورود جسد قوانين مدني وجود ندارد و برخي تعاملات و قراردادهاي بين‌دولتي مي‌خواهد. براي حمل جسد از کشورهاي ديگر قوانين بين‌المللي اهميت پيدا مي‌کند و بحث عفونت و بيماري‌هايي که ممکن است از جسد منتقل شود نيز مهم است که به قرنطينه نياز دارد. اين موارد چالش‌هاي بزرگي هستند، ولي بايد کارمان را براي رفع اين چالش‌ها، آغاز کنيم. سازمان پزشکي قانوني از سر دلسوزي و اينکه همه دانشگاه‌ها از ما جسد را مطالبه مي‌کنند، اين کار را شروع کرده است.

آيا تاکنون موفق شده‌ايد جسدي را وارد کشور کنيد؟

نه، هنوز جسدي را به کشور نياورده‌ايم.

آيا مشخص شده از چه کشورهايي قرار است، جسد وارد کشور شود؟

شرکت‌هايي در اين زمينه فعاليت مي‌کنند و ما از آنها حمايت مي‌کنيم تا بتوانيم روند انتقال جسد به خوبي انجام شود، ولي هنوز مشخص نيست که از کدام کشور‌ها قرار است جسد وارد کشور شود.
کنار اقداماتي که براي تسهيل ورود جسد به کشور انجام خواهيم داد، از طريق رسانه‌ها نيز فرهنگ‌سازي مي‌کنيم تا افرادي که تمايل دارند، بعد از مرگ جسدشان براي آموزش به دانشگاه‌ها فرستاده شود و اين نياز مبرم برطرف شود چون نبود جسد روي آموزش مستقيم پزشکان و دندان‌پزشکان و حتي دانشجويان علوم پايه و رشته‌هاي پيراپزشکي تاثير مي‌گذارد.

منبع:salamat.ir