چه خبر - چاقي و خطر آن براي ايراني ها

در حالي که شيوع اضافه وزن و چاقي در 73 کشور جهان طي سالهاي 1980 تا 2015 دو برابر و عوارض فاجعه بار آن بيش از 2 ميليارد نفر، معادل 30 درصد افراد جهان را گرفتار کرده است، ملک‌زاده، فوق تخصص بيماري‌هاي گوارش و کبد، معاون تحقيقات وزير بهداشت و استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکي تهران، روند شيوع چاقي و اضافه وزن در ايران را نيز بسيار خطرناک و هراس انگيز اعلام کرد.

افزايش 5.5 برابري شمار افراد چاق در ايران

با استناد به نتايج مطالعه جهاني "ميزان شيوع و عواقب اضافه وزن و چاقي در کشورهاي مختلف" که ملک زاده از نويسندگان همکار اين مطالعه بوده است، با بيان اين که 29 ميليون نفر در ايران، داراي چاقي و اضافه وزن، هستند، افزود: در سال 1980 (1359)، تعداد افراد چاق در ايران، معادل 2 ميليون نفر بوده که به 11 ميليون نفر در سال 2015 (1394) رسيده و 5.5 برابر افزايش يافته است. همچنين تعداد افراد دچار اضافه وزن در ايران، طي همين دوره، از 5 ميليون نفر به 18 ميليون نفر افزايش يافته و بيش از 3.5 برابر شده است.

افزايش شيوع چاقي در دختران زير 20 سال کشور/ افزايش 8 درصدي چاقي زنان ايراني

در ايران از سال 1980 (1359) تا 2015 (1394) ، شيوع اضافه وزن در زنان بالغ از 31٫7 درصد به 32٫3 درصد و شيوع اضافه وزن در مردان بالغ از 23٫9 درصد به 35٫3 درصد رسيده است. همچنين در همين فاصله زماني، شيوع چاقي در زنان از 16٫6 درصد به 24٫1 درصد و شيوع چاقي در مردان از 5٫8 به 13٫8 درصد افزايش پيدا کرده است. شيوع اضافه وزن در دختران زير 20 سال نيز از 6٫4 درصد به 10٫3 درصد و شيوع اضافه وزن در پسران زير 20 سال از 4٫1 درصد به 8٫9 درصد رسيده است. شيوع چاقي در دختران زير 20 سال، از 1٫7 درصد به 4٫5 درصد و شيوع چاقي درپسران زير 20 سال از 1٫2 درصد به 4٫3 درصد افزايش يافته است.
در مجموع، شيوع استاندارد شده سني اضافه وزن و چاقي در زنان و مردان بالغ از 39٫2 درصد در سال 1980 به 53٫1 درصد در سال 2015 رسيده و شيوع استاندارد شده اضافه وزن وچاقي در کودکان دختر و پسر در مجموع ، از 6٫7 درصد به 13٫9 درصد افزايش پيدا کرده است.

افزايش بيش از دو برابري مرگهاي ناشي از چاقي و اضافه وزن درايران

در مجموع ، از کل تعداد مرگ و ميرها در سال 1990 که شامل 372 هزار فقره بوده، حدود 21 هزار و 500 مرگ يعني حدود 6 درصد مرگ ها قابل انتساب به اضافه وزن و چاقي بوده اند؛ در حالي که از تعداد کل 385 هزار مرگ در ايران طي سال 2015 ، حدود 50 هزار مرگ يعني معادل 13 درصد از مرگ و ميرها، قابل انتساب به اضافه وزن و چاقي بوده است.
اين مرگها، طي سال 1990 ( 1369) در زنان حدود 10 هزار و 500 فقره بوده که در سال 2015 (1394) به 22 هزار مورد رسيده و بيش از دو برابر شده است. تعداد مرگ‌هاي قابل انتساب در مردان نيز از حدود 11 هزار در سال 1990 به 27 هزار در سال 2015 افزايش پيدا کرده و بيش از دو برابر شده است.

شيوع چاقي در زنان ايراني به شدت رو به افزايش است

شيوع چاقي در زنان ايراني (32 درصد) ، حتي بيش از زنان امريکا (35 درصد) به عنوان کشوري که با بيشترين شيوع چاقي در بالغين جهان روبه روست، بوده است و همچنين شيوع استاندارد شده سني اضافه وزن در زنان ايراني بر اساس مطالعه کوهورت گلستان، حدود 69 درصد و نسبت به زنان امريکايي با 62 درصد شيوع، به وضوح بيشتر است.
شيوع اضافه وزن و چاقي در مردان ايراني (به ترتيب با 54 درصد و 16 درصد) نسبت به مردان امريکايي (به ترتيب 69 درصد و 28 درصد) بسيار کمتر است.

چاقي و اضافه‌وزن زير 40 سال، خطرات بسياري براي آينده خواهد داشت

علاوه بر اهميت شيوع اضافه وزن و چاقي، عوارض ناشي از آن شامل مرگ و مير و ناتواني نيز بسيار چشمگير و براي آينده خطرناک است. نتايج مطالعه بزرگ کوهورت گلستان نشان داده است که اضافه وزن و چاقي در سنين 15 تا 30 سالگي با افزايش خطر مرگ و مير به طور کلي و مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلبي عروقي و سرطان‌ها در سنين بالاتر همراه هستند. افزايش وزن در سنين ميانسالي از 15 تا 40 سالگي با افزايش چشمگير خطر بيماري‌هاي قلبي عروقي همراه است.

سهم 70 درصدي بيماري‌هاي قلبي در مرگ‌هاي منتسب به اضافه وزن و چاقي

عوارض چاقي از نظر عامل ابتلا به بيماري‌هاي غيرواگير مختلف، فاجعه بار و داراي هزينه‌هاي اقتصادي بسيار سنگين است و حدود 70 درصد کل مرگ‌هاي قابل انتساب به اضافه وزن و چاقي در زنان و مردان، مربوط به بيماري‌هاي قلبي عروقي است. ديابت دومين بيماري قابل انتساب به بالابودن نمايه توده بدني،علت حدود 600 هزار مرگ در جهان بوده است و از بين تمامي مرگ‌هاي ناشي از ديابت، 9٫5 درصد در افراد چاق رخ داده و 4.5 درصد در افرادي بوده که نمايه توده بدني زير 30 داشته‌اند. بيماري مزمن کليوي و سرطان‌ها نيز علت کمتر از 10 درصد مرگ‌هاي قابل انتساب به چاقي و اضافه وزن بوده‌اند.

نزديک به يک ميليون ايراني نيازمند عمل جراحي چاقي

هزينه هاي چاقي فقط شامل ابتلا به بيماري‌هاي غيرواگير مزمن نيست، در حال حاضر نزديک به يک ميليون ايراني نيازمند عمل جراحي چاقي هستند و هزينه‌هاي اين عمل بسيار زياد است.

تنها خبر خوب چاقي: چاق‌هاي امروز بيشتر از چاق‌هاي ديروز عمر مي‌کنند

در ميان همه اين نتايج نگران‌کننده از چاقي در ايران، علي رغم افزايش شيوع چاقي، نرخ مرگ و مير و ناتواني قابل انتساب به چاقي و اضافه وزن افزايش چشمگيري نداشته است. اين يافته نشان مي‌دهد افرادي که در حال حاضر چاق هستند در مقايسه با دهه‌هاي گذشته سالمتر هستند و به دليل مراقبت‌هاي بهتر، بيشتر عمر مي‌کنند.
البته بهتر است اين نکته مهم را هم اضافه کرد که متأسفانه، مجموع افزايش شيوع چاقي و اضافه وزن در جهان و کاهش مرگ و مير ناشي از آن معادل است با افزايش بار ناشي از ناتواني که از بيماري‌هاي مزمن نظير ديابت نوع 2 و بيماري مزمن کليوي ناشي مي‌شود.

3 برابر شدن شيوع چاقي در کودکان و نوجوانان و خطر افزايش بروز بيماري‌ها در سالهاي آينده

به گفته وي، يکي از نگران‌کننده‌ترين نتايج مطالعه جهاني آن است که شيوع چاقي در کودکان و نوجوانان در کشورهايي با درآمد متوسط بيش از 3 برابر شده است و اين درحالي است که شروع چاقي در سنين پايين معادل است با افزايش بروز ديابت، پرفشاري خون ، بيماري‌هاي مزمن کليوي و ساير بيماري‌هاي غيرواگير طي سالهاي آينده.

هشدار مهم به والدين خوشبين کودکان چاق: پايداري عوارض چاقي در کودکي و نوجواني، حتي پس از لاغري در بزرگسالي

خطر مرگ کلي و اختصاصي با کاهش وزن در ميان افرادي که در نوجواني چاق بوده يا اضافه وزن داشته اند کاهش نمي‌يابد ! نتايج اين مطالعات عوارض جبران ناپذير چاقي و اضافه وزن به ويژه در ميان کودکان و نوجوانان را نشان مي‌دهد و اين درحاليست که متاسفانه شيوع اضافه وزن و چاقي در کودکي و نوجواني که بدترين نوع چاقي است، در ايران، به علل مختلف که مهم ترين آنها رژيم غذايي نامناسب و پايين بودن ميزان فعاليت بدني است، روبه افزايش است.

افزايش شيوع قند خون ناشي از چاقي تا 25 درصد در سالهاي آينده

مصرف غذاي اضافه و کم تحرکي از علل مهم شيوع چاقي و اضافه وزن در بين ايراني‌هاست، 30 درصد غذاي مصرفي ايراني‌ها اضافه است و بيش از 70 درصد مردم دچار چاقي يا اضافه وزن هستند و اين در حالي است که ايراني‌ها جزو کم‌تحرک‌ترين مردم جهان به شمار مي‌روند و بيش از 80 درصد آنها تحرک کافي ندارند.
اگر روند افزايشي چاقي و اضافه وزن در ايران ادامه يابد، شاهد يک خطر بسيار جدي ديگر در آينده خواهيم بود و آن افزايش شيوع قند خون به عنوان عوارض چاقي‌، از ميزان 10 درصد فعلي تا 25 درصد طي 20 سال آينده است و حتي تصور اين اتفاق نيز بسيار ترسناک است.

چاقي در ايران چگونه مديريت مي‌شود؟

‌سند ملي پيشگيري از بيماري‌هاي غيرواگير که به تصويب کميته بيماري‌هاي غيرواگير کشور و امضاي برخي مسئولان ارشد و رييس سازمان بهداشت جهاني رسيده است، چاقي را عامل خطر بسياري از بيماري‌هاي غيرواگير مزمن و نيازمند مديريت مي‌داند و به همين دليل، پايه اقدامات مصوب مقابله با چاقي در اين سند، بر اطلاع‌رساني چهره به چهره به مردم از طريق کارشناسان بهداشتي و توافقاتي با وزارت صنايع براي انجام اصلاحاتي در محصولات صنايع غذايي در راستاي کاهش مصرف نمک و شيريني جات استوار است.
همچنين مطالعات زيادي توسط مراکز متعدد تحقيقات بيماري هاي غيرواگير در کشور در حال انجام است که افق دقيقي از ميزان شيوع چاقي در ايران پيش رو قرار مي دهد و شمار اين مطالعات رو به افزايش است و طي 5 سال گذشته بيش از 2 برابر شده است.
سند ملي پيشگيري از بيماري هاي غيرواگير، همچنين سياستهايي همچون ترويج تغذيه انحصاري با شير مادر تا دو سالگي، تشويق مردم به غربالگري مداوم چاقي و اضافه وزن، اجراي برنامه هاي پيشگيري از چاقي در مدارس و نظارت بر آن، اجراي برنامه هاي غربالگري اضافه وزن در برنامه هاي بهداشتي نظام سلامت، تشويق مردم به داشتن ترازوهاي وزني، ارائه تجهيزات ترازوهاي وزني براي مکان هاي عمومي، ارائه مشوق هايي به افراد چاق در رويدادهاي سلامت مانند ترازوي وزن کشي، نوار اندازه گيري و ...، مشاور هاي رايگان رژيم غذايي در برنامه هاي سلامت، حاکميت فعاليت هاي فيزيکي مدرسه محور، تاسيس و معرفي مناطق پويا، افزايش تاسيسات ورزش در محل کار، اولويت دادن به تحقيقات مرتبط با چاقي و ارائه تسهيلاتي به پايان نامه ها در اين زمينه، ايجاد و تقويت سيستم‌هاي ثبت شيوع چاقي و مرگهاي ناشي از آن در کشور، تدوين سياستهايي براي محدود کردن تبليغات بازاريابي نوشابه‌ها، پفک‌ها و ...، تشخيص و درمان چاقي و اضافه وزن از دوران کودکي، تعيين برنامه هاي ويژه براي سنين در معرض خطر چاقي و شيوع چاقي در ايران و ... را پيش‌بيني کرده است.

ضرورت مصرف چند وعده‌اي ميوه‌ها در طول روز براي کاهش پرخوري و پيشگيري از چاقي

براي پيشگيري از روند فزاينده شيوع چاقي در ايران علاوه بر توصيه به افزايش تحرک بدني افراد در جامعه و ورزش مستمر روزانه به طوري که تعرق کافي بدن را به همراه داشته باشد‌، همچنين‌، کاهش پرخوري عامل بسيار مهمي در کاهش چاقي در جامعه ست. سرانه مصرف کالري ايراني‌ها در سال 1970ميلادي 2هزار کالري بوده که اين عدد به بالاي 3هزار کالري رسيده است.
مصرف چند وعده‌اي ميوه‌ها و سبزيجات تازه در طول روز در کاهش چاقي و پرخوري و کمک به حفظ سلامت بدن در برابر بيماري‌ها بسيار ضروري است و مردم بايد اين نکته را در نظر داشته باشند که خوردن يک ميوه ‌در هر يک از وعده‌هاي چندگانه روزانه‌، بهتر از مصرف چند ميوه‌، صرفاً در يک وعده است‌.
خطر بسيار جدي شيوع فزاينده چاقي‌، علاوه بر اين که در فهرست نگراني‌ها و تعهدات مهم کشورها براي مقابله با آن است، بايد ابتدا توسط مردم جدي گرفته شود و تا اين اتفاق نيفتد، خطر شيوع چاقي در ايران باقي خواهد ماند.

منبع : tasnimnews.com