بزرگنمايي:
چه خبر - حفظ سلامت دهان و دندان نياز به آموزش دارد!
دکتر مهدي نصيبي، دکتراي دندانپزشکي اجتماعي و استاديار علوم پزشکي شهيد بهشتي دانشکده دندانپزشکي، درباره سلامت دهان و دندان توصيه هايي دارند که در اين مقاله به آن مي پردازيم.
آيا مي‌دانيد، شايع‌ترين بيماري نوع بشر بعد از سرماخوردگي چيست؟ بررسي‌ها نشان داده، پوسيدگي دندان از شايع‌ترين بيماري‌ها در تمام جوامع است.
شايد بگوييد، دندان‌ها نيز مانند ديگر اندام‌ها در طول زمان با آسيب‌هايي مواجه خواهند شد و اين اتفاق گريزناپذير است. دهان مانند ساير اندام‌هاي بدن مي‌تواند براي تمام طول زندگي سالم بماند. بيماري‌هاي دهان يا محصول بي‌سوادي درباره سلامت يا حاصل غفلت از نيازهاي زندگي سالم است و ارتباط مستقيم با شيوه زندگي، بخصوص نوع تغذيه افراد دارد. تجربيات موفق بعضي جوامع پيشرفته نشان داده، بيماري‌هاي دهان و بخصوص پوسيدگي دندان اگر در ميان تمام اقشار جامعه هم قابل پيشگيري نباشد، در بين اقشاري که از سواد سلامت کافي برخوردار باشند، صددرصد قابل پيشگيري است.
يافته‌هاي علمي نشان داده است، دولت‌ها به‌جاي صرف هزينه سنگين براي درمان بيماري‌هاي گسترده دهان در جامعه که در ثروتمندترين کشور‌ها هم امکانش وجود ندارد، بودجه عمومي سلامت را بايد صرف آموزش سلامت و افزايش سواد سلامت در جامعه کند. کشورهايي که از اين الگو تبعيت کرده‌اند، از بالاترين سطح سلامت دهان برخوردار شده‌اند.
1. مراقبت از دهان و دندان با جلوگيري از پوسيدگي دندان
بهترين راه پيشگيري از پوسيدگي دندان،کاهش ميزان و دفعات مصرف مواد قندي يا مواد غذايي حاوي شکر است. از نظر سلامت دهان زنجيره غذايي سالم، حاوي کمترين مقدار مواد قندي تصفيه شده (شکر) و مصرف مواد قندي در دفعات محدود و زمان‌هاي مناسب (مثلا قبل از وعده‌هاي غذايي روزانه) حائزاهميت است. پوسيدگي دندان به‌عنوان شايع‌ترين بيماري دهان، محصول مستقيم مصرف نامناسب مواد قندي به صورت خالص يا افزوده به ساير موادغذايي است.
2. مراقبت از دهان و دندان با محافظت از دندان عصب کشي شده
باتوجه به اين که احتمال فساد مجدد دندان‌هاي پرشده و عصب‌کشي شده، بيش از يک دندان سالم است، افرادي که تحت درمان دندانپزشکي قرار گرفته‌اند بايد به بهداشت و سلامت دندان خود بيش از ديگران توجه کنند و بيش از افراد سالم به تغذيه خود توجه داشته باشند.
قند با دندان چه مي‌کند؟
مکانيسم شروع پوسيدگي به اين صورت است که ميکروب‌هاي محلي موجود در دهان، مواد قندي در دسترس را هضم و تبديل به اسيد مي‌کنند و سپس بسته به شدت اسيدي شدن محيط دندان‌ها، بافت سخت ميناي دندان تحت تاثير اسيد حل شده، منفذي به عاج دندان باز مي‌شود.
چون عاج دندان در مقابل اسيد مقاومتي ندارد، حفره‌اي به شکل غار و زير لايه مينا در درون عاج شکل مي‌گيرد که محل تجمع خوبي براي ميکروب بيشتر است. به اين طريق پوسيدگي عميق‌تر مي‌شود تا عروق و اعصاب قسمت مغزي دندان را در گير کند.
در اين زمان برخلاف بعضي بافت‌هاي بدن، بافت دندان قابل بازسازي و التيام نيست و براي بقيه عمر معلول خواهد ماند. هر چند با استفاده از علم و هنر دندانپزشکي اين معلوليت‌ها تا حدودي قابل ترميم است، ولي هيچ وقت سلامت اوليه به دست نمي‌آيد.هر چه ترميم دندان گسترده‌تر باشد، احتمال پوسيدگي مجدد افزون‌تر مي‌شود. طبيعت گسترش پوسيدگي دندان هم نتيجه اين پوسيدگي‌هاي تکراري است.
درست مسواک بزنيد
روش‌هاي مختلفي براي مسواک زدن صحيح پيشنهاد شده است. روش ساده حرکت مسواک در سطوح جانبي از ناحيه لثه به سمت سطح جونده و در سطح جونده در راستاي شيار دندان‌ها، شايد عملي‌ترين روش براي عموم باشد. مسواک زدن موجب خوشبويي و طراوت دهان و بهبود وجهه اجتماعي فرد مي‌شود. رشته‌هاي تار مسواک معمولا سطوح بين دنداني را تميز نمي‌کند و استفاده از نخ دندان براي تميز کردن اين نواحي مفيد است. فراموش نکنيد، براي حفظ سلامت دهان استفاده از مسواک و نخ بين دنداني به صورت مستمر الزامي است، ولي به تنهايي و بدون توجه به تغذيه سالم کافي نيست.
کودکان بايد سواد سلامت دندان داشته باشند
بهترين روش و مناسب‌ترين زمان براي آموزش اطفال عملکرد صحيح والدين نسبت به سلامت دهان در حضور کودکان است. خودداري از خوردن غذاهاي مضر و حذف اين مواد از سبد و سفره غذايي خانواده از لحظه تولد و حتي قبل از تولد کودکان و رعايت اصول بهداشت دندان‌ها در حضور اطفال بهترين الگو براي آموزش کودکان است. از زمان طفوليت بايد اين اعتماد‌به‌نفس در کودک ايجاد شود که از قبول شيريني و مواد قندي از دست ديگران به صورتي مودبانه خودداري کند.
مراقبت از سلامت دهان و دندان به‌عنوان جزئي از آموزش‌هاي لازم براي مراقبت عمومي از اطفال بايد قبل از بارداري آموزش داده شود. در دوران شيرخوارگي بعد از هر وعده شيردهي، دهان نوزاد بخصوص بعد از رويش دندان‌ها بايد با يک گاز نرم تميز شود. اين کار ضمن تميز نگه داشتن دهان موجب دروني شدن لزوم بهداشت دهان در ضمير ناخود‌آگاه طفل مي‌شود و سلامت دهان او را براي طول زندگي تضمين مي‌کند.
سالمندان به سلامت دهان خود توجه کنند
آموزش مهارت‌هاي فردي مربوط به سلامت دهان همزمان با ارائه خدمات پيشگيرانه به سالمندان از اهميت زيادي برخوردار است، چرا که احتمال پوسيدگي مجدد دندان و عود بيماري‌هاي دهان در سالمندان زياد است. معمولا افراد سالمند به دليل تحليل قدرت جسماني، کمتر توان رسيدگي به ضرورت‌هاي سلامت دهان خود را دارند. رعايت بهداشت دندان مصنوعي و رسيدگي تخصصي به کيفيت آنها در فواصل زماني مناسب موجب حفظ سلامت بيشتر نسوج باقيمانده دهان مي‌شود .
منبع : jamejamonline.ir