چه خبر -

دکتر عسگري مي گويد: «حفظ کليه و جلوگيري از نارسايي و از کار افتادن آن، هدف اصلي ما در درمان اين سنگ ها است.» پس يادمان باشد اگر درد سنگ ادراري در يک بيمار با مسکن يا مراحل ابتدايي سنگ شکني آرام شد، اين به معناي پايان روند درمان نيست؛ چون تا وقتي که سنگ ادراري به طور کامل بهبود نيابد، تخريب کليه ادامه خواهد يافت. گفتگوي ما با دکتر مجيد علي عسگري، اورولوژيست و رييس بخش پيوند کليه دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي را در همين رابطه بخوانيد.

بيشتر بدانيد : هر آنچه بايد در مورد سنگ کليه بدانيد

آقاي دکتر! گرماي هوا يکي از عواملي است که مي تواند در تشکيل و افزايش شيوع سنگ هاي ادراري تاثير داشته باشد. درست است؟

بله؛ همان ط ور که مي دانيد سنگ ادراري چيزي نيست جز همان املاح به هم چسبيده. مثالي مي زنم. ما براي درست کردن نبات مي توانيم مقدار زيادي شکر را در آب حل کنيم و هم زمان با اين کار، کمي به آب حرارت بدهيم. اينطوري ميزان حل شدن شکر در آب افزايش پيدا مي کند؛ تا جايي که به حد اشباع مي رسد. از اين به بعد، به مرحله اي مي رسيم که شکر، ديگر حل نمي شود. در اين حالت، اگر محلول را اندکي سرد کنيم، مي توانيم ببينيم که بلورهاي نبات روي نخي که در آب قرار داده ايم، آرام آرام تشکيل مي شود.

در بدن هم همين اتفاق مي افتد؟

نه، دقيقا همين فرآيند اتفاق نمي افتد. بدن انسان را نمي توان به کمک حرارت گرم يا سرد کرد. بلکه در بدن مکانيسم ها و فرآيندهايي وجود دارد که ممکن است انحلال پذيري املاح و نمک ها را تحت تاثير قرار دهد. به عنوان نمونه، در يک محيط اسيدي، بعضي از انواع سنگ ها و در يک محيط قليايي بعضي از ساير انواع سنگ ها تشکيل مي شوند.

در مورد تابستان و گرماچطور؟

تمام اين مواردي که گفتم، در فصل تابستان هم روي مي دهد. گرماي هوا باعث تبخير آب بدن و در نتيجه غليظ شدن ادرار مي شود. غليظ شدن ادرار مکانيسمي است که مي تواند ميزان انحلال پذيري املاح را در ادرار کاهش دهد. ما از نظر پزشکي مي بينيم که با پايان فصل تابستان و آمدن فصل پاييز شيوع سنگ ادراري افزايش مي يابد. اين امر به دليل گرماي هوا در تابستان و غليظ شدن ادرار است.

چه راه حلي پيشنهاد مي کنيد؟

نوشيدن آب. هرچه آب بيشتري بنوشيم، مايع بيشتري از طريق ادرار دفع مي شود. در نتيجه ادرار رقيق تر مي شود و پديده کريستاليزه شدن و رسوب املاح ادراري ديرتر اتفاق مي افتد.

آقاي دکتر ! از کجا بفهميم ميزان آبي که مي نوشيم، کافي است؟

در مطالعه هاي انجام شده، پژوهشگران به اين نتيجه رسيده اند که به طورکلي، ميزان مصرف آب بين مردم پايين است.

پايين يعني چقدر؟

در اکثر کشورها اين ميزان 1000 تا 1200 سي سي است. در ايران لازم است هر فرد روزانه حدود 2000 تا 2500 سي سي آب بخورد. در هواي گرم، اين ميزان افزايش مي يابد. البته مي توان غلظت ادرار را به کمک رنگ ادرار ارزيابي کرد.

چگونه؟

ادراري که به خوبي رقيق شده باشد، به رنگ آب در مي آيد اما هرچه ادرار غليظ تر باشد رنگ آن زردتر است.

رژيم غذايي بيمار مبتلا به سنگ ادراري بايد چگونه باشد؟

اصول درمان سنگ از نظر رژيم غذايي عبارت است از مصرف آب فراوان، پرهيز از مصرف نمک و مصرف کمتر گوشت قرمز. البته اين روزها به دليل گراني گوشت قرمز، مصرف آن خود به خود پايين آمده است. اما در مورد نمک با توجه به ارزان بودن آن و عادت نادرست مردم، خطر همچنان وجود دارد.

لبنيات و گوجه فرنگي نقشي در اين زمينه ندارند؟

ببينيد؛ 3 مورد آب، نمک و گوشت قرمز که عرض کردم 3 اصل کلي هستند. غير از اينها به عنوان يک دستور کلي (و نه در موارد و سنگ هاي خاص) دستور ويژه اي وجود ندارد و هرچه بوده مربوط به گذشته بوده. لبنيات هم منعي ندارد ولي اگر پرنمک باشد، مانند دوغ يا پنير شور، خطرش به خاطر نمک آن خواهد بود.

در برخي عطاري ها و حتي در برخي شبکه هاي ماهواره اي، داروهايي را تبليغ مي کنند که ادعا مي شود سنگ کليه را خرد مي کنند. آيا چنين تبليغاتي درست است؟

اصلا اينکه مي گويند فلان دارو خوب و تاثيرگذار است معناي علمي ندارد. همان طور که مي دانيم، براي توليد يک دارو بايد مراحل مختلف آزمايش روي گروه هايي از بيماران و مقايسه با گروه هاي شاهد يا کنترل صورت گيرد بنابراين خيلي از اين تبليغات، غيرعلمي است. بايد صريح عرض کنم که ما هيچ دارويي نداريم که سنگ را خرد کند. فقط در بعضي از سنگ هاي اسيداوريکي مي توان به کمک برخي داروها فرآيند توليد سنگ را متوقف و معکوس کرد.

آقاي دکتر! احتمالا خيلي از خوانندگان تمايل دارند درباره روش هاي جراحي درمان سنگ، بيشتر بدانند. در اين باره توضيح مي دهيد؟

بله؛ امروزه به درمان هاي کمتر تهاجمي توجه بيشتري مي شود. از اصول درمان اين است که پزشک ابتدا در روند درمان ضرري به بيمار نزند يا حتي الامکان ضرر کمتري بزند. درمان هاي تهاجمي هم بهتر است توسط کسي که تبحر بيشتري دارد، انجام شود. خيلي از سنگ ها ممکن است خودشان بيفتند؛ به خصوص اگر کمتر از 6 ميلي متر باشند. اگر نيفتند، اقدامات ديگري انجام مي دهيم. اگر باز هم نشد، به ترتيب مي توان از روش هاي سنگ شکني، وسايل جديد آندوسکوپي و جراحي بر اساس ضرورت استفاده کرد.

آيا فعاليت بدني مي تواند به افتادن سنگ کمک کند؟

اجازه بدهيد مثالي بزنم. نوشيدن آب مي تواند ادرار را رقيق و در نتيجه فرآيند توليد سنگ را متوقف يا معکوس کند اما هنگامي که يک سنگ از جاي خود حرکت کرده يا شروع به افتادن مي کند، نوشيدن آب تاثيري در فرآيند افتادن سنگ ندارد. اين موضوع از نظر پژوهشي ثابت شده اما جالب است بدانيد که در يک مطالعه صورت گرفته، تمام اورولوژيست هاي آمريکايي به اين امر نادرست اعتقاد داشتند. بعضي از باورها به غلط در فرهنگ پزشکي وارد شده وحتي پزشکان نيز به آن اعتقاد دارند. فعاليت بدني هم از جمله چيزهايي است که به غلط وارد فرهنگ پزشکي شده. خيلي از پزشکان هم به اين موضوع باور دارند اما بايد گفت فعاليت بدني اگرچه از نظر پزشکي فوايد بسياري دارد اما تاثيري در فرآيند افتادن سنگ ندارد.

بيشتر بدانيد : چکار کنيم که سنگ کليه نگيريم؟

بيشتر بدانيد : سنگ کليه را مي توان با ماءالشعير درمان کرد؟ + پيشگيري از سنگ کليه

بيشتر بدانيد : روش‌هاي طبيعي براي دفع سنگ کليه

بيشتر بدانيد : براي دفع سنگ کليه چه کنيم؟

منبع:jamejamonline.ir