بزرگنمايي:
چه خبر - مريم اميرجلالي: رضا عطاران به من مي‌گفت تو هر چه بگويي قشنگ است
برخلاف جريان آب شنا‌کردن هزينه دارد و شايد هنرمندي که فقط از راه هنر معاش مي‌کند از عهده پرداخت آن برنمي‌آيد. اگر بگوييم بسياري از هنرمندان به واسطه همراه‌نشدن با جريان حاکم بر جامعه هنري آرام‌آرام به حاشيه رانده شده‌اند اغراق نکرده‌ايم و مريم اميرجلالي، بازيگري که با ايفاي نقش در سريال‌هاي طنز يک دهه اخير نامش را بر سر زبان‌ها انداخته بود يکي از همين هنرمندان است. اميرجلالي تا چند سال قبل پاي ثابت بسياري از فيلم‌ها و سريال‌هاي پرمخاطب طنز بود، اما فعاليت 2 سال اخيرش به ايفاي نقش کوتاه در فيلم بي‌سر و صداي «خالتور» خلاصه شده و به‌نظر مي‌رسد هر روز از صحنه دورتر مي‌شود.
گفت و گو با مريم اميرجلالي
او که اين روز‌ها حضور پررنگي در فضاي مجازي دارد از مناسبات حاکم بر سينما و تلويزيون انتقاد مي‌کند و مي‌گويد در سينمايي که فاميل‌ها دور هم جمع مي‌شوند و فيلم مي‌سازند جايي ندارد و زندگي با حقوق بازنشستگي‌اش را به حواشي پررنگ کار در سينما و تلويزيون ترجيح مي‌دهد. با مريم اميرجلالي درباره حضورش در سريال‌هاي طنز پرمخاطب، همکاري با رضا عطاران و سيروس مقدم و روز‌هاي کم‌فروغش در سينما و تلويزيون گفت‌وگوکرده‌ايم.
آخرين حضور شما در يک سريال تلويزيوني به حدود 5 سال قبل برمي‌گردد و از سينما هم تا حدودي فاصله گرفته‌ايد. اين دوري خودخواسته بوده يا کارگردان‌ها تمايلي به همکاري با شما ندارند؟
دوري من از تلويزيون و سينما خودخواسته نيست و مي‌توانم بگويم مثل خيلي از بازيگران ديگر کنار گذاشته شده‌ام. سريال «بيقرار» که مدتي قبل از تلويزيون پخش کردند هم 4 سال قبل ساخته شد و در اين مدت زمان نسبتا طولاني در هيچ سريالي بازي نکرده‌ام. مردم خيلي احساس دلتنگي مي‌کنند و گاهي اوقات در کوچه و خيابان و حتي در فضاي مجازي دليل دوري‌ام از سينما و تلويزيون را مي‌پرسند و نمي‌دانم چه جوابي به آن‌ها بدهم.
يکي از مشکلات بازيگران کم‌کار، مورد پرسش قرار گرفتن از سوي مردم است. در اين مواقع چه پاسخي به مردم مي‌دهيد؟
خيلي اوقات جوابي براي آن‌ها ندارم و معتقدم مسئولان صدا و سيما بايد پاسخگوي مردم باشند. مردم گاهي در مورد دليل ساخته‌نشدن «خانه به دوش 2» مي‌پرسند و به آن‌ها مي‌گويم سري دوم اين سريال ساخته نشد، چون پارتي و رابطه نداشتيم.
در دوره‌اي شايعه ممنوع‌الکار‌شدن شما هم بر سر زبان‌ها افتاد. اين موضوع مي‌تواند دليل کم‌رنگ‌شدن شما در سينما و تلويزيون باشد؟
کم‌کار‌شدنم اين ذهنيت را براي خيلي‌ها ايجاد کرد که ممنوع‌الکار شده‌ام. عده‌اي خيلي کار‌ها مي‌کنند و همچنان روي پرده سينما مي‌درخشند، اما من در همه اين سال‌ها بدون حاشيه کار کرده‌ام و دليلي ندارد ممنوع الکار باشم. در يک دوره نسبتا طولاني پيشنهاد کاري نداشتم و به همين دليل اين احتمال که ممنوع‌التصوير شده باشم ذهنم را مشغول کرد. حتي مرا به برنامه «حالا خورشيد» و شبي با عبدي دعوت کردند، اما هر بار بنا به دلايل نامعلومي و به بهانه‌هاي مختلف کنسل شد. بعد از اين ماجرا‌ها موضوع را توسط يکي از دوستانم پيگيري کردم، اما مسئولان صدا و سيما گفتند ممنوعيتي در کار نيست.
آيا مريم اميرجلالي ممنوع الکار شد
معمولا در مصاحبه‌ها و برنامه‌هاي تلويزيوني، بيش از حد صريح و بي‌پرده صحبت مي‌کنيد. فکر نمي‌کنيد به همين دليل کارگردان‌ها کمتر سراغ شما مي‌آيند؟
شايد حرف‌هاي من به مذاق عده‌اي خوش نيامده است. به قول يکي از دوستانم شايد حرف‌هايم و رفتارم با سليقه برخي کارگردان‌ها و تهيه‌کننده‌ها جور در نمي‌آيد. بار‌ها پيش آمده که براي کاري دعوت شده‌ام، اما تهيه‌کننده نام‌ام را حذف کرده است، اما نمي‌دانند من با حقوق بازنشستگي وزارت بازرگاني زندگي مي‌کنم و به پول سينما و تلويزيون نيازي ندارم. با کسي مسئله شخصي ندارم و اگر حرفي مي‌زنم به‌خاطر مردم است.
به پارتي‌بازي و رابطه داشتن براي ساخت سريال‌هاي تلويزيوني اشاره کرديد؛ براي اين حرف‌ها دليل قانع‌کننده‌اي داريد؟
خيلي از سريال‌هاي تلويزيوني به سري 4 و 5 هم مي‌رسد، چون رابطه اسپانسر آن‌ها با مسئولان صدا و سيما خوب است. مثلا همين حالا گفته مي‌شود بانوي عمارت 2 و 3 هم ساخته خواهد شد.
اين روز‌ها نقد‌هاي جدي به کيفيت فيلم‌هاي کمدي و سريال‌هاي طنز وارد است و منتقدان معتقدند سينما از حيث توليد آثار کمدي عقب‌گرد داشته است. اين نقد‌ها را تا چه حد به آثار طنز وارد مي‌دانيد؟
کيفيت فيلم‌هاي کمدي‌اي که طي 4 ماه اخير در سينما هااکران شده به حدي نازل بوده که براي ديدن آن‌ها ترغيب نشده‌ام. متأسفانه يکسري فيلم کمدي ساخته شده که به‌شدت عامه‌پسند است و درصد قابل توجهي از مردم آن‌ها را نمي‌پسندند. حتي منتقد کارکشته‌اي مثل مسعود فراستي اين فيلم‌ها را مستهجن و غيراجتماعي دانست و متأسفم که خانواده‌ها، بچه‌ها را براي ديدن اين نوع فيلم‌ها به سينما مي‌برند. به‌نظرم فيلم‌هايي که اين روز‌ها در ژانر کمدي ساخته مي‌شود براي بچه‌ها بدآموزي دارد و خانواده‌ها بايد به اين موضوع توجه کنند.
البته تعدادي از فيلم‌ها براي گيشه ساخته مي‌شود و عده‌اي معتقدند در روز‌هايي که سينما به مرز ورشکستگي رسيده، ساخت فيلم‌هاي پرمخاطب لازم است.
براي نجات سينما بايد فيلم باکيفيت در ژانر‌هاي مختلف ساخت. با يک حساب سرانگشتي يک خانواده پنج‌نفره براي رفتن به سينما دست‌کم 100 هزار تومان هزينه مي‌کند و بايد ببينند در ازاي اين مبلغ چه چيزي دستگيرش شده است. مخاطب يا بايد تحت‌تأثير بازي خوب بازيگر قرار بگيرد يا سناريو برايش جذاب باشد و يا اينکه پيام مثبتي از فيلم بگيرد، اما هيچ کدام از اين مولفه‌ها در فيلم‌هاي کمدي ديده نمي‌شود و به همين دليل سال‌هاست به سينما نرفته‌ام. گاهي اوقات به اکران‌هاي خصوصي دعوت مي‌شوم، اما کيفيت کار‌ها به حدي نازل است که قبل از پايان فيلم، محل را ترک مي‌کنم. متأسفم که سطح سليقه مردم هم به حدي تنزل پيدا کرده که برخي از اين فيلم‌ها فروش ميلياردي دارند.
بازيگر طنز سينما و تلويزيون مريم اميرجلالي
مردم مي‌توانند با تحريم فيلم‌هاي بي‌کيفيت کمدي، تهيه‌کننده‌ها را به ساخت فيلم‌هاي بهتر وادار کنند. فکر مي‌کنيد اين اتفاق به سينماي ايران کمک مي‌کند؟
تعداد فيلم‌هاي کمدي به حدي زياد شده که خيلي‌ها سينما‌رفتن را با تماشاي فيلم خنده‌دار مترادف مي‌دانند. در چنين بستري تماشاي فيلم‌کمدي بي‌کيفيت به شعور هر کسي برنمي‌خورد و خيلي‌ها با تماشاي اين فيلم‌ها قهقهه سر مي‌دهند. شخصا فکر نمي‌کنم چنين اراده‌اي از سوي مردم شکل بگيرد؛ چرا که آن‌ها بيش از هر زمان ديگري مي‌خواهند خنده و شادي را در آغوش بکشند.
بازيگر طنز يا کمدين خوب نداريم يا فيلمنامه‌ها ضعيف است؟
کمدين خوب زياد داريم، اما وقتي سناريو به‌شدت ضعيف است از دست بازيگر هم کاري ساخته نيست. وقتي سناريوي ضعيف به مهران غفوريان مي‌دهند نمي‌تواند نه بگويد، چون زندگي‌اش از راه بازيگري مي‌چرخد. اگر همه پيشنهاد‌ها را رد کند زندگي‌اش لنگ مي‌شود و به همين دليل تفاوت مهران غفوريان با آن بازيگر يک دهه قبل از زمين تا آسمان است. امير جعفري وقتي 2 سال بيکار مي‌ماند به نخستين پيشنهاد پاسخ مثبت مي‌دهد و به تنها چيزي که فکر مي‌کند پول است نه آبرو و حيثيت و کارنامه هنري‌اش.
ورود بازيگران نقش‌هاي جدي به کار‌هاي کمدي را چقدر در افت کيفيت فيلم‌ها و سريال‌هاي طنز دخيل مي‌دانيد. مثلا بازيگري که با يک نقش جدي سيمرغ جشنواره فجر سال قبل را برده، در يک فيلم کمدي بازي کرده و خروجي کار هم قابل اعتنا نبوده است.
مريم اميرجلالي بازيگر سريال طنز ترش و شيرين
مسئله اين است که عده‌اي در مهماني‌ها دور هم جمع مي‌شوند و نقش‌ها را بين هم تقسيم مي‌کنند. آش به حدي شور شده که گاهي يکسري فاميل دور هم جمع مي‌شوند و تصميم مي‌گيرند فيلم بسازند. مثلا کسي بوده که قبلا کار خياطي مي‌کرده، اما حالا فيلم تدوين مي‌کند. خيلي از بازيگران سالخورده زن که اخيرا در فيلم‌ها و سريال‌ها بازي مي‌کنند را نمي‌شناسيم و جاي بازيگران قديمي را گرفته‌اند. خيلي از همين بازيگران قديمي به‌دليل خانه‌نشيني‌هاي طولاني دچار افسردگي شده‌اند و حتي شايعه مرگشان بر سر زبان‌ها افتاده است. اين اتفاق براي من هم رخ داد، اما وقتي فکر کردم به اين نتيجه رسيدم که مردم درست مي‌گويند؛ انگار مريم امير جلالي بعد از «چارخونه»، «چار ديواري»، «ترش و شيرين» و «متهم گريخت» از ياد‌ها رفته است.
در يکي از مصاحبه‌ها گفته‌ايد عده‌اي براي بازي در فيلم‌هاي سينمايي پول هم مي‌دهند. هنوز هم چنين فضايي در سينماي ايران وجود دارد؟
با قاطعيت اعلام مي‌کنم چنين فضايي وجود داشته و هنوز وجود دارد. عده‌اي به جاي حضور در يک برنامه هنري در لاتاري شرکت مي‌کنند. بازيگري براي حضور در يک فيلم سينمايي 50 ميليون پول مي‌دهد و اگر استعداد و ارتباطات خوبي داشته باشد مي‌تواند سالي 500 ميليون تومان دربياورد. يک بار پسر جواني از دبي آمد و بابت بازي در يک فيلم 70 ميليون تومان داد، اما با همان يک فيلم تمام شد و رفت پي کارش.
البته خيلي‌ها ازجمله خود شما بدون تحصيلات آکادميک وارد عرصه بازيگري شديد.
من به‌طور کاملا اتفاقي بازيگر شدم. ماجرا از اين قرار است که طبقه اول ساختمان ما لوکيشن نخستين فيلم سينمايي بهمن زرين‌پور بود و من براي تماشا، مدام به آنجا مي‌رفتم. علي نصيريان، زيبا بروفه و برزو ارجمند از بازيگران آن کار بودند و من براي اينکه ارادتم را به آن‌ها نشان بدهم برايشان کيک مي‌پختم و بعد از مدتي به دوستان خوبي براي هم تبديل شديم. يک روز آقاي نصيريان به من گفت چه شغلي داري که گفتم به‌عنوان حسابدار در وزارت بازرگاني کار مي‌کردم و الان در انتشارات خوارزمي مشغول به‌کار هستم. ايشان به من گفت چرا بازيگر نمي‌شوي که من هم برايشان توضيح دادم در يک خانواده کاملا سنتي بزرگ شده‌ام و به همين دليل نتوانستم سمت هنر بروم. چند روز بعد عوامل کار مرا به لوکيشن جديد دعوت کردند و آقاي زرين‌پور متني دست من داد و از خانم محبوبه اسکندري خواست مرا گريم کند تا در يکي از سکانس‌هاي فيلم بازي کنم. آن سکانس را بدون تپق بازي کردم و همه برايم کف زدند و بعد از آن هم از طرف مرضيه برومند براي بازي در فيلم «مرباي شيرين» پيشنهاد همکاري دريافت کردم. من بدون تحصيلات آکادميک وارد سينما شدم، اما براي خودم کيسه ندوختم.
در کارنامه هنري شما هم بازي در چند فيلم کم مخاطب ديده مي‌شود. مردم بابت بازي در اين فيلم‌ها به شما اعتراض نکردند؟
تا چند سال قبل مردم بابت بازي در بعضي فيلم‌ها مواخذه‌ام مي‌کردند، اما حالا بيشتر به مشکلات اقتصادي خودشان فکر مي‌کنند. موقع پخش خانه به دوش يا متهم گريخت از تلويزيون، خيابان‌ها خلوت مي‌شد، اما حالا اين اتفاق نمي‌افتد. کساني که مدام از خدمت به مردم دم مي‌زنند بايد کاري کنند که آن‌ها براي 2 ساعت هم که شده مشکلاتشان را فراموش کنند و فيلم و سريالي ببينند که دوستش دارند. حميد لولايي کجاست و چه کساني جايش را گرفته‌اند؟ چه کساني فتحعلي اويسي را از سينما و تلويزيون فراري دادند؟
يکي از دلايل بي‌کيفيت درآمدن فيلم‌هاي کمدي، شتابزدگي در توليد است. فيلم خالتور که آخرين کار سينمايي شماست در چند روز ساخته شد؟
فضاي سينماي ايران به‌گونه‌اي است که عوامل توليد کمتر به کيفيت اهميت مي‌دهند و معيار سنجش موفقيت فيلم‌ها اين است که ميلياردي فروخته يا نه. فيلم خالتور طي کمتر از يک ماه و بين 20 تا 25 روز ساخته شد.
در کارنامه هنري شما بازي در فيلم‌هاي «شب‌هاي تهران» داريوش فرهنگ و مرباي شيرين مرضيه برومند ديده مي‌شود و حالا به خالتور و «ما خيلي باحاليم» رسيده‌ايد. فکر مي‌کنيد به‌عنوان بازيگر پيشرفت داشته‌ايد؟
اعتراف مي‌کنم پيشرفت نداشته‌ام، چون نقشي که در خانه به دوش بازي کردم براي همه کارگردان‌ها الگو شده است و بايد نقش زنان عصبي و در عين حال مهربان و عاشق خانواده را بازي کنم. وقتي از کارگردان‌ها مي‌پرسم چرا مرا براي اين نقش انتخاب کرده‌ايد مي‌گويند کسي مثل شما جيغ نمي‌زند.
البته مي‌توانيد اين نقش‌ها را نپذيريد.
در سال‌هاي اخير خيلي از نقش‌ها را نپذيرفتم، اما براي حسين فرح‌بخش احترام زيادي قائلم و به همين دليل وقتي به‌عنوان تهيه‌کننده پيشنهاد بازي در خالتور را داد روي حرفش حرف نزدم. البته اينکه آقاي فرح‌بخش از شب‌هاي تهران به خالتور رسيده هم جاي حرف دارد.
مريم اميرجلالي هنرپيشه سريال کمدي متهم گريخت
در ماجراي افت کيفيت فيلم‌هاي کمدي چه کساني را مقصر مي‌دانيد. نويسنده و کارگردان‌ها مقصرند يا مردم که بابت تماشاي اين فيلم‌ها به سينما مي‌روند؟
به‌نظرم فيلمنامه‌هاي ضعيف، سطح سليقه مردم را تنزل داده و باعث شده در ژانر کمدي از فيلمي مثل «اجاره‌نشين‌ها» به فيلم‌هاي ضعيفي برسيم که هم‌اکنون روي پرده است. سليقه مردم را به حدي تنزل داده‌اند که اگر فيلمي مثل «بچه‌هاي آسمان» در سينما اکران شود، بچه‌هاي نسل امروز به نشانه اعتراض سينما را ترک خواهند کرد، اما فيلم‌هايي مثل خالتور را مي‌پسندند. در چنين بستري تهيه‌کنندگان و کارگردانان مسير خودشان را ادامه مي‌دهند و فيلمي مي‌سازند که با سليقه مردم جور دربيايد.
ممکن است با کار تازه‌اي به سينما يا تلويزيون برگرديد؟
دور بازيگري را خط کشيده‌ام، چون در اين چند سال خيلي اذيت شدم. متأسفانه برخي‌ها مدام به زندگي بازيگران سرک مي‌کشند. جزو معدود بازيگراني هستم که در اينستاگرام جواب مردم را مي‌دهم، اما عده‌اي از نوع پوشش من ايراد مي‌گيرند و مجبور مي‌شوم آن‌ها را وارد بلاک ليست کنم. به جاي ساخت فيلم‌هاي کمدي بي‌محتوا بايد در سينما به مردم فرهنگ ياد بدهيم تا وارد حريم خصوصي يکديگر نشوند.
فوتبال ديگر برايم جذاب نيست
مريم اميرجلالي که تا چند سال قبل به واسطه ايفاي نقش در سريال‌هاي طنز تلويزيون طرفداران زيادي داشت، اين روز‌ها بيش از آنکه روي پرده سينما يا مقابل دوربين تلويزيون باشد در فضاي مجازي حضور دارد و گاهي با تماشاي فوتبال و خواندن کتاب اوقاتش را مي‌گذراند. او علاقه زيادي به فوتبال دارد و فوتبال را با ناصر حجازي و استقلال 2 دهه پيش مي‌شناسد.
هنوز هم فوتبال را دنبال مي‌کنيد؟
استقلال ناصر حجازي را دوست داشتم و به‌خاطر او بازي‌هاي اين تيم را دنبال مي‌کردم، اما چند سالي مي‌شود که فوتبال هم به سياست آلوده شده است. تماشاي فوتبال مثل سال‌هايي که امثال مرحوم حجازي کار مي‌کردند برايم جذاب نيست و ترجيح مي‌دهم به جاي فوتبال نگاه‌کردن، کتاب بخوانم.
در چه زمينه‌اي بيشتر مطالعه مي‌کنيد؟
بيشتر کتاب داستان و رمان مي‌خوانم. زورباي يوناني نوشته نيکوس کازانتزاکيس با ترجمه محمد قاضي را بار‌ها خوانده‌ام و مقدمه کتاب برايم خيلي جذاب است. وقتي کارمند انتشارات خوارزمي بودم هر کتابي منتشر مي‌شد يک جلد آن را از نويسنده هديه مي‌گرفتم و کتابخانه پر و پيماني داشتم. بيشتر کتاب‌ها فلسفي بود و قبل از اسباب‌کشي به خانه جديدم همه آن‌ها را به يک کتابخانه اهدا کردم.
رمان‌هاي داخلي را مي‌پسنديد يا بيشتر اهل مطالعه رمان‌هاي خارجي هستيد؟
کتاب‌هاي فريد دانش‌فر را خيلي مي‌پسندم و آثار شارلوت برونته و مري ماتيسن از جمله رمان «پر» را بار‌ها خوانده‌ام. به شعر هم علاقه دارم و از خواندن اشعار سيمين بهبهاني و حميد مصدق لذت مي‌برم.
سيروس مقدم با امثال من کار نمي‌کند
همکاري با رضا عطاران و بازي در سريال‌هاي طنز پرمخاطب نقطه روشن کارنامه هنري مريم اميرجلالي است و خيلي‌ها او را به واسطه بازي در سريال‌هاي خانه به دوش، متهم گريخت و ترش و شيرين مي‌شناسند. اميرجلالي مي‌گويد به‌طور ناخودآگاه از کارگردان‌هايي که کار طنز مي‌کردند فاصله گرفته و به همين دليل کار‌هاي نسبتا قديمي‌اش در ذهن مردم مانده است.
مريم اميرجلالي هنرپيشه طنز
از يک دوره همکاري شما با کارگردان‌هايي که کار‌هاي طنز پرمخاطب مي‌ساختند قطع شد. بهتر نبود به همکاري با رضا عطاران و سعيد آقاخاني ادامه مي‌داديد؟
آقاي عطاران از يک دوره کارگرداني را کنار گذاشت و به واسطه دستمزد‌هاي بالايي که مي‌گيرد فقط بازي مي‌کند. در واقع پول و برخي مسائل ديگر او را از تلويزيون دور کرد. سعيد آقاخاني هم بعد از اينکه سيمرغ گرفت کلاس کارش بالا رفته و ديگر با تلويزيون کار نمي‌کند. يک‌بار براي بازي در يکي از کار‌هاي منوچهر هادي که درام زيبايي هم بود پيشنهاد داشتم، اما چون درگير سريال «زير هشت» و همکاري با سيروس مقدم بودم نپذيرفتم. همين باعث شد آقاي هادي ديگر با من کار نکند، اما سيروس مقدم که با پايتخت معروف شده حالا با امثال من کار نمي‌کند. از طرف من قصوري نبوده و کارگردان‌ها از من فاصله گرفته‌اند.
شما در 3 سريال تلويزيوني پرمخاطب با رضا عطاران همکاري کرديد. او با کارگردان‌هاي ديگر چه تفاوتي داشت؟
رضا عطاران برخلاف خيلي از کارگردان‌هاي ديگر مشورت‌پذير بود و به بازيگر اختيار عمل مي‌داد. مثلا خيلي از ديالوگ‌هايي که در سريال خانه به دوش مي‌گفتم بداهه بود و عطاران به‌عنوان کارگردان خيلي از اين موضوع استقبال مي‌کرد. گاهي اوقات به من مي‌گفت تو هر چه بگويي قشنگ است و همين برخورد‌ها به بازيگر انرژي مي‌دهد. سبک کار او برخلاف کارگردان‌هايي است که به بازيگر مي‌گويند يک «واو» به ديالوگت اضافه نکن.
وقتي خانه به دوش به پايان رسيد خيلي‌ها منتظر سري دوم اين سريال بودند. چرا خانه به دوش 2 ساخته نشد؟
مردم هنوز از من مي‌خواهند که به عطاران بگويم خانه به دوش 2 را بسازد، اما خبر ندارند که مدت‌هاست او را نديده‌ام. وقتي براي احوالپرسي هم با آقاي عطاران تماس مي‌گيرم جوابم را نمي‌دهد.
بيشتر بدانيد : روايت مريم اميرجلالي از سوپراستار شدن فلان خانم در يک شب + فيلم
بيشتر بدانيد : مريم اميرجلالي: به فرياد زدن ادامه خواهم داد
بيشتر بدانيد : مريم اميرجلالي: براي مردم الگو ميشويم که چگونه قرص بخورند و خودکشي کنند!
بيشتر بدانيد : درخواست مريم اميرجلالي از مردم پس از روز تشييع اش! + عکس
منبع: روزنامه همشهري