بزرگنمايي:

چه خبر - پيش بيني جان برنان، رييس سابق سيا: رسوايي در پرونده خاشقچي باعث سقوط بن سلمان خواهد شد/ فرضيه «قاتلان خودسر» دور از تصور است

جان برنان، رئيس سابق سازمان سيا در مصاحبه‌اي با شبکه ام اس ان بي سي از احتمال سقوط محمد بن سلمان و تنش در روابط عربستان و آمريکا سخن گفت.

در ابتداي مصاحبه 2 توييت از توييتر آقاي دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا پخش شد که به سفر آقاي مايک پمپئو وزير امور خارجه آمريکا به عربستان و ملاقات او با محمد بن سلمان اشاره داشت و همچنين گفتگوي تلفني آقاي ترامپ و مايک پامپيو و تاکيد دوباره آقاي ترامپ و تيمش مبني بر اينکه محمد بن سلمان از اين واقعه بي خبر بوده است.

آقاي برنان با توضيح اينکه بن سلمان همچنان که خواهان تغيير در عربستان بوده و کارهاي مثبتي نيز انجام داده است اما به شدت خواهان قدرت است و بسياري از کساني که با او مخالف يا منتقد او بوده اند در زندان هستند يا اعدام شده‌اند حتي کساني که از نزديکان او و خانواده او بوده‌اند و مدعي شد: چنين عمل بزرگي يعني ناپديدشدن و قتل يک شهروند آمريکايي و روزنامه نگار روزنامه واشنگتن پست توسط قاتلان خودسر و بدون دستور صريح و اطلاع محمد مسلمان غير قابل تصور است و قضيه خاشوقچي باعث سقوط محمد بن سلمان خواهد شد.

جان برنان براي شش رئيس جمهوري آمريکا (سه دموکرات و سه جمهوري‌خواه) کار کرده بود و در زمان يافتن و کشتن اسامه بن لادن، رهبر سابق گروه القاعده، رئيس سازمان سيا بود.

وي مردادماه گذشته پس از لغو دسترسي اطلاعاتي‌اش به گزارش‌هاي طبقه‌بندي شده، در توييتر خطاب به دونالد ترامپ نوشت: “اعجاب‌آور است که شما تا کجا مي‌توانيد هنجارهاي منزلت، شايستگي و پاکدامني را تنزل دهيد. به نظر مي‌رسد شما معناي جايگاه رياست‌جمهوري را هرگز درنخواهيد يافت و حتي نخواهيد فهميد که خوب، صادق و نجيب بودن چگونه ممکن مي‌شود. اين براي ملت ما بسيار خطرناک و دلهره‌آور است.

هفته نامه انگليسي اکونوميست روز چهارشنبه در تحليلي نوشت: ‘محمد بن سلمان’ وليعهد سعودي مردي که مدعي بود مي خواهد ‘عربستاني جديدي’ خلق کند، همچون بسياري از خودکامگان عرب قبل از خود، همان سرنوشت خود را براي کشورش رقم خواهد زد.

اين هفته نامه انگليسي نوشت:

‘مايک پمپئو’ وزير خارجه آمريکا روز سه شنبه در رياض با بن سلمان ديدار و با او خوش و بش کرد. اين دو راجع به موضوعات مختلف فيمابين از جمله تاخير در تحويل دادن چند فروند جت به عربستان گفت و گو کردند؛ اما به ماجراي ناپديد شدن ‘ جمال خاشقچي’ روزنامه نگار عربستاني هيچ اشاره اي نکردند.

تنها اشاره پمپئو در مورد موضوع خاشقچي ؛ تشکر از سعودي ها بابت ادعايشان براي انجام تحقيقات در اين زمينه بود.

اصل موضوع اين است که هر دو دولت آمريکا و عربستان مي خواهند که به اين موضوع اصلا پرداخته نشود.

رئيس پمپئو يعني ‘دونالد ترامپ’ بارها اين موضوع را پيش کشيده است که هم پادشاه و هم وليعهد عربستان هردو اين مسئله را انکار کرده اند. ترامپ مي گويد: ‘ تا زماني که جرمي ثابت نشده باشد؛ مظنون بي گناه است’.

و اما اگر آنقدر مدرک جرم عليه سعودي ها کشف شود که گناهکار بودن حکام سعودي ثابت شود؛ آنگاه شايد اين حاکمان از سر استيصال مجبور شوند به گناه خود اعتراف کنند اما اين اعتراف فقط در سطح يک ادعا خواهد بود دال براين که؛ يک آدم ربايي صورت گرفته است، اما بدجور.

اگر آنها به گناه خود اعتراف کنند ؛ آنگاه بايد توضيح بدهند که چرا مردي که با يک هواپيماي خصوصي عازم استانبول شده؛ يک متخصص پزشکي قانوني بوده است. هيچگاه يک متخصص پزشکي قانوني براي استرداد يک فرد به کشوري اعزام نمي شود ؛ بلکه به وجود يک چنين شخصي فقط وقتي نياز هست که لازم باشد جسدي قطعه قطعه شود.

شايد براي آنکه از بن سلمان رفع اتهام شود، گناه را به گردن يک افسر ‘رذل’ بياندازند. اين يک نوع حقه بازي است. شاهزاده محمد بيشتر از هر حاکم ديگر سابق عربستان قدرت در دستانش بوده است. سرويس امنيتي عربستان کاملا در يد اختيار اوست.

به هر حال، عربستان حتي اگر هم از اين حادثه سر سلامت به در برد؛ با اين وجود؛ لطمه جبران ناپذيري به حسن اعتبارش وارد آمده است.

در آمريکا؛ هردو جناح کنگره اعم از دمکراتها و جمهوريخواهان بشدت از دست عربستان عصباني اند.

‘ليندسي گراهام’ سناتور جمهوريخواه و از متحدان ترامپ که از گذشته دور هميشه رابطه اي حسنه با پادشاهي سعودي داشته است؛ آنقدر از دست عربستان خشمگين است که وليعهد آن را ‘ يک توپ تخريبگر’ خوانده و گفته است:’ او بايد برود. من؛ اين جهنم عربستان سعودي را تحريم خواهم کرد’.

قانونگذاران آمريکا وارد عمل شده اند و طرحي را براي تحريم همه افرادي که در قتل خاشقچي دخيل بوده اند آماده کرده اند.

آمريکاي ترامپ؛ اصولا ميل شديدي به کار کردن با ديکتاتورهاي بيرحم دارد اما مستبدان و خودکامگان هيچگاه قابل اعتماد نيستند.

شاهزاده محمد سابقه تاريکي در رفتارهاي شتابزده و نابخردانه دارد. محاصره قطر، ربودن نخست وزير لبنان؛ جنگ يمن که اينک به يک باتلاق مرگ تبديل شده است؛ همه و همه تجربيات شوم اين حاکم بالفعل سعودي هستند. حالا ناپديد شدن خاشقچي در کانون توجه حکمراني ظالمانه بن سلمان قرار گرفته است.

بسياري در واشنگتن معتقدند که امروز به يمن انقلابي که در آمريکا در زمينه توليد نفت از طريق شکافت سنگ رخ داده است؛ عربستان ديگر بزرگ ترين توليد کننده نفت جهان نيست و آمريکا احتياجي به اين پادشاهي ندارد، پس نبايد او را همچون يک بچه ناز و نوازش کرد.

شاهزاده محمد قول داده است که کشور عربستان را متحول مي کند، اما هيچگاه قول نداده است که از اين پادشاهي يک ليبرال دمکراسي مي سازد. منطق او مبتني بر يک معامله است: حاکميت مرا قبول کنيد؛ من هم در عوض، آزاديهاي اجتماعي و يک اقتصاد مدرن به شما مي دهم.

اما اگر اين شاهزاده از عربستان يک کشور ‘نفرت انگيز’ بسازد؛ مطمئنا به آرمانش نرسيده است.

به دنبال مطرح شدن ماجراي خاشقچي؛ شرکتهاي بزرگ متعددي از شرکت در کنفرانس بزرگ جهاني سرمايه گذاري که قرار است در تاريخ 23 اکتبر / اول آبان/ در رياض برگزار شود انصراف داده اند. حتي درون خاندان سلطنتي؛ بسياري از اعضاء خاندان مي گويند که بن سلمان تيشه به ريشه کل رژيم زده است و آن را در معرض ريشه کن شدن قرار داده است.

تنها راه جبران اين وضعيت اين است که پادشاه؛ وليعهد را خلع کند. پادشاه تا به حال دو بار اين کار را انجام داده است. اما ملک سلمان 82 ساله است و بيمار. گفته مي شود که وضعيت جسماني او رو به بهبود نخواهد رفت. در نتيجه زمام امور همه چيز بدست وليعهد خواهد افتاد . حتي گزارش مي رسد که بن سلمان مادرش را هم در حبس خانگي نگهداشته است تا به همسرش در مورد او توصيه نکند.

بسياري مي گويند امکان دارد شوراي خانوادگي خاندان آل سعود جلسه اي فوري ترتيب بدهد و پادشاه جديدي را انتخاب کند. بسياري از جوانان اين خاندان بيشتر ايام در خارج از کشور بسر مي برند.

شکي نيست که شاهزاده ‘محمد بن سلمان’؛ ابتکارات خوبي از خود نشان داده است. او دستگاه صاحب قدرت و نفوذ روحانيت حاکم را از بدنه حاکميت خارج کرده است و آن را از قدرت انداخته است. گارد ملي و ساير مراکز قدرت را هم از قدرت خلع کرده است. اما در مورد خودش، بعيد به نظر مي رسد که بتوان او را از اريکه قدرت به زير کشيد.

به گزارش ايرنا، بن سلمان در يک مصاحبه گفته است:’ من ترسم از آن است که روزي بميرم و نتوانم آن اصلاحات بزرگي که براي اعتلا و مدرن ساختن کشور در سر دارم را به انجام برسانم’.

اما، مردي که مدعي بود مي خواهد ‘عربستاني جديد’ خلق کند، شايد او نيز همچون بسياري از خودکامگان عرب سلف خود، سرنوشت خودش را براي کشورش رقم بزند.

روزنامه نيويورک تايمز نوشت: سازمان اطلاعات آمريکا (سيا) به اين نتيجه رسيده است که مسئوليت کشته شدن جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار و منتقد عربستاني برعهده محمد بن سلمان، وليعهد سعودي است.

مسئولان آمريکايي اعلام کردند که محمد بن سلمان به طور کامل کنترل دستگاه‌هاي امنيتي را در دست دارد و اجراي چنين عملياتي بدون آگاهي وي غيرممکن است.

اين روزنامه نوشت، از جمله مدارکي که سازمان اطلاعات آمريکا در دست دارد، مي‌توان به حضور اعضاي تيم امنيتي وليعهد عربستان در ليست افراد مظنون به اجراي عمليات ترور و مکالماتي که اين سازمان به آن دست يافته و در آن شنيده شده که مقامات سعودي در مورد طرح احتمالي بازداشت خاشقجي گفتگو مي‌کنند، اشاره کرد.

به نوشته اين روزنامه حضور صلاح الطبيقي، مسئول پزشکي قانوني که سابقا پست‌هاي عالي در وزارت کشور عربستان داشته بيانگر اين است که شخصيتي در اين سطح را تنها مقامات عالي سعودي مي‌توانند اداره کنند.

در همين راستا، روزنامه واشنگتن پست به نقل از رودي جولياني، وکيل شخصي دونالد ترامپ، رئيس جمهوري آمريکا نوشت: مسئولان برجسته آمريکا هفته گذشته متقاعد شدند که رياض مسئول قتل جمال خاشقجي است.

در همين راستا، منابعي در دفتر دادستاني کل ترکيه اعلام کردند که شخصي از نزديکان محمد بن سلمان هماهنگ کننده عمليات قتل خاشقجي در دو هفته قبل در کنسولگري عربستان در استانبول بوده است.

منابع آگاه ترکيه با استناد بر تحقيقات جاري در پرونده ناپديدشدن خاشقجي در دوم اکتبر در داخل کنسولگري عربستان در استانبول اعلام کردند، ماهر عبدالعزيز مطرب، رئيس سرويس اطلاعات عربستان در چند عکس به همراه محمد بن سلمان طي فعاليت‌هاي رسمي‌اش ديده شده است.

اين منابع همچنين اعلام کردند که مطرب، از نزديکان محمد بن سلمان که هماهنگ‌کننده عمليات قتل خاشقجي به شمار مي‌آيد در روز قتل اين خبرنگار و منتقد سعودي 19 تماس تلفني برقرار کرده که از اين ميان چهار تماس‌ با مسئول دفتر وليعهد عربستان بوده است.

منبع: fa.shafaqna.com