چه خبر - باورهاي غلط رايج در مورد اسپرم

در يک جمله بيولوژي رابطه جنسي بسيار ساده به نظر مي رسد. اسپرم از آلت تناسلي مرد خارج شده، وارد واژن مي شود و به سمت تخمک شنا مي کند تا آن را بارور سازد. اما اين مسئله به اين سادگي ها نيست.
طي سال ها تحقيق درک علمي نسبت به بدن انسان و اتفاقات مهمي که در آن مي افتد بيشتر شده است، با اين حال هنوز بسياري از ما اعتقادات اشتباهي در مورد برخي مسائل از جمله اسپرم داريم. در ادامه به چند مورد از رايج ترين اعتقادات اشتباه مربوط به اسپرم اشاره مي شود.

بيشتر بدانيد : تقويت اسپرم با رعايت 3 نکته

اعتقاد اشتباه : اسپرم ها مانند يک شناگر المپيک شنا مي کنند

يکي از اعتقادات رايج اين است که ميليون ها اسپرم با يکديگر شنا کرده و رقابت مي کنند تا اينکه يکي از آنها به داخل تخمک نفوذ مي کند. اين اعتقاد درست نيست.
اول اينکه اسپرم شنا نمي کند. توانايي حرکتي اسپرم به سه شکل زير تقسيم مي شود:

حرکت پيشرونده : اسپرم فعالانه در راستاي يک خط صاف يا دايره بزرگ حرکت مي کند.
حرکت غير پيشرونده : هر الگوي حرکتي ديگري به جز حرکت به سمت جلو
عدم حرکت اسپرم

حرکت اسپرم بيشتر شبيه به نوعي مانور نظامي چالش برانگيز است و نه يک مسابقه استاندارد. حتي پس از آن هم اسپرم در دستگاه تناسلي زن نياز به کمي پيشروي دارد تا اين اطمينان حاصل شود که به خط پايان رسيده است.
در حقيقت بيشتر اين حرکات به وسيله عضلات رحم انجام مي شود. عضلات رحم اسپرم را در راستاي لوله هاي فالوپي به سمت تخمک حرکت مي دهند.

اعتقاد اشتباه : هر چه اسپرم ضخيم تر باشد، قدرت باروري بيشتري دارد

اسپرم ضخيم تر به معناي قدرتمندتر بودن آن اسپرم نيست. معمولا ضخيم بودن اسپرم به معناي بالا بودن غلظت اسپرم يا کنار هم قرار گرفتن چند اسپرم غير عادي در کنار هم است. با اين حال اين اسپرم ها براي زنده ماندن همچنان نياز به کمک سيستم توليد مثل زنانه دارند.
زماني که اسچرم وارد واژن مي شود، با مخاط دهانه رحم تماس پيدا مي کنند. مخاط دهانه رحم دو کار انجام مي دهد:

محافطت از اسپرم در مقابل حالت اسيدي واژن
اسپرم هايي که شکل و حرکت آنها مانع واکنش تخمک مي شود
اعتقاد اشتباه در مورد اسپرم : اسپرم مدت کوتاهي بعد از آزاد شدن زنده مي ماند

هميشه اينطور نيست. عمر اسپرم در هواي آزاد واقعا چقدر است؟ دوره زنده ماندن اسپرم به محلي بستگي دارد که اسپرم بعد از نعوظ خارج شده است. اسپرم اگر بعد از نعوظ وارد واژن شود تا 5 روز زنده مي ماند. اين مدت زنده ماندن به دليل تاثير محافظتي مخاط دهانه رحم است.
اما اگر اسپرم در وضعيتي قرار بگيرد که خشک شود، مطمئنا مي ميرد. اسپرم اگر بعد از نعوظ روي يک سطح سرد و خشک قرار بگيرد، بعد از چند دقيقه مي ميرد، به ندرت پيش مي آيد در اين حالت هم اسپرم تا 30 دقيقه زنده بماند. اگر اسپرم وارد آب داغ شود سريعتر از بين مي رود که اين مسئله به دليل گرماي آب يا مواد شيميايي موجود در آب رخ مي دهد.

اعتقاد اشتباه : لازم است اسپرم مستقيما به تخمک برسد

سفر اسپرم به تخمک يک سفر طولاني است. در زمان برقراري رابطه جنسي، زماني که اسپرم ها از آلت خارج مي شود، مستقيما به سمت رحم حرکت نمي کنند. در اين مرحله برخي اسپرم ها به سلول هاي اپيتليال تخمدان در لوله هاي فالوپي متصل مي شوند و يا در حفره هاي کوچکي به نام کريپت crypt نگهداري مي شوند تا اينکه زمان باروري در زمان تخمک گذاري فرا برسد.

اعتقاد اشتباه : مردان در تمام طول عمر خود داراي اسپرم بارور و سالم هستند

يکي از قديمي ترين و رايج ترين باورهاي اشتباه در مورد اسپرم ها اين است که مردان در تمام طول عمر خود اسپرم هاي سالم و بارور دارند، در حاليکه در طول عمر يک فرد تعداد تخمک ها و اسپرم هاي سالم محدود است.
توليد اسپرم يا spermatogenesis براي هميشه ادامه دارد، اما کيفيت و توانايي حرکت اسپرم با بالا رفتن سن کم مي شود. به علاوه احتمال انتقال بيماري هاي ژنتيکي يا جهش ژنتيکي توسط مردان مسن به فرزندان خود بيشتر است. طبق بررسي هاي انجام شده احتمال انتقال جهش ژنتيکي در سنين بالا از مردان به فرزندان چهار برابر بيشتر از زنان به فرزندانشان رخ مي دهد.
زبق پژوهشي که در اين زمينه انجام شد يک ارتباط نزديک بين سن و سال مرد و احتمال بروز جهش ژنتيکي در فرزند وي وجود دارد (جهشي که در هيچ يک از والدين مشاهده نمي شود).

اعتقاد اشتباه : لباس شناي تنگ بر روي تعداد اسپرم ها تاثير مي گذارد

در بين اکثر مردم تصور بر اين است که لباس هاي تنگ تعداد اسپرم ها را کاهش مي دهد، در حاليکه لباس زير گشاد همه شرايط را براي توليد اسپرم محيا مي کند. اما در واقع لباس زير تاثيري بر روي اسپرم ها ندارد.
بررسي هاي انجام شده در سال 2016 ارتباطي بين تعداد اسپرم ها و نوع لباس زير پيدا نکرده اند. اما تحقيق در سال 2018 نشان داد مرداني که لباس زير تنگ مي پوشند 17 درصد کمتر از ساير مردان اسپرم دارند، با اين حال محققان بيان کردند که نتايج تحقيق انجام شده فقط مربوط به تنگ يا گشاد بودن لباس زير است و در مورد نوع شلوار اين افراد و يا الياف لباس آنها تحقيق کافي انجام نشده است.
بدن با آزاد کردن کمي هورمون تحريک کننده توليد فوليکول اسپرم گرماي اضافه بيضه ها را جبران مي کند. بنابراين تفاوت تاثير لباس زير گشاد و تنگ زياد نيست.

اعتقاد اشتباه : هر اسپرمي سالم و ماندگار است

اکثر اسپرم ها بنا به دلايلي هرگز به تخمک نمي رسند. براي اينکه مردي توانايي بارور شدن داشته باشد، لازم نيست 100 درصد اسپرم ها حرکت داشته باشند، تا زماني که حتي 40 درصد اسپرم ها توانايي حرکت دارند، فرد بارور در نظر گرفته مي شود. به علاوه از 40 درصد اسپرمي که تحرک دارند، همه توانايي رسيدن به تخمک را ندارند.
شکل اسپرم در توانايي آن براي باروري اهميت زيادي دارد. داشتن چند سر متعدد، وجود دم عجيب براي اسپرم يا نبود بخشي از اسپرم همه عواملي هستند که بر روي رسيدن اسپرم به تخمک تاثير مي گذارند.
به علاوه اسپرم هاي سالم هم هميشه برنده رقابت رسيدن به تخمک نيستند. اسپرم مي تواند از طريق لوله رحمي عبور کند و وارد مايعات ميان بافتي بدن زن شود، مايع ميان بافتي مايعي است که اندام هاي داخلي را احاطه کرده است. به اين ترتيب اسپرم ممکن است در داخل بدن شناور باشد ولي هرگز بارور نشود.

اعتقاد اشتباه : پيشاب* Pre-cum قدرت باردار کردن زن را ندارد

اين اعتقاد درست نيست. از لحاظ بيولوژي پيشاب نبايد حاوي اسپرم باشد، اما اسپرم باقي مانده در مجراي ادرار urethra – لوله اي که از طريق آن ادرار و مايع مني خارج مي شوند – ممکن است با اين پيشاب مخلوط شود.
مطمئنا اسپرم هاي موجود در پيشاب به اندازه مايع مني نيستند، اما طي تحقيقي که در اين زمينه انجام از نمونه هاي پيشاب که از 27 مرد جمع آوري شد، شد حدود 37 درصد آنها حاوي مقدار قابل توجهي اسپرم سالم و داراي حرکت بودند. در تحقيق ديگري نيز محققان دريافتند در بين 42 مرد مورد بررسي قرار گرفته، حداقل 17 درصد از نمونه هاي پيشاب حاوي اسپرم هاي سالم و محرک هستند.

* پيشاب Pre-cum :در مردان آلت تناسلي به گونه‌اي قرار گرفته است که تنها يک لوله هم وظيفه خروج ادرار را بر عهده داشته و هم در هنگام انزال، مني از آن خارج گردد. همانطور که مي‌دانيم ادرار از ترکيبي اسيدي تشکيل مي‌شود و به شدت در تقابل با اسپرم داخل مني خواهد بود. براي جلوگيري از از بين رفتن اسپرم‌ها در داخل مني توسط ادرار، در سراسر آلت تناسلي غددي وجود دارند که هنگام تحريک جنسي ماده بي رنگ قليايي توليد مي‌کنند. اين مايع قبل از انزال همان پيشاب است که برخي از متخصصين ترشح آن را براي ليز کردن واژن در زنان نيز مي‌دانند. مايع پيشاب در اصل وظيفه پاکسازي آلت تناسلي از ادرار (کم کردن خاصيت اسيدي ادرار) را داشته تا اسپرم درون مايع مني زنده و احتمال بارداري افزايش يابد.

اعتقاد اشتباه : هر چه تعداد اسپرم ها بيشتر باشند، براي باردار شدن بهتر است

کاملا خلاف اين مسئله درست است. وجود مايع مني به مقدار زياد در يک انزال که حاوي مقداري اسپرم است، مسئله خوبي است اما يک نکته وجود دارد که آن را بيان مي کنيم. هر چه غلطت اسپرم بيشتر باشد، احتمال اينکه چند اسپرم تخمک را بارور کنند بيشتر است.
به طور طبيعي تنها يک سلول تک سلولي از اسپرم اجازه دارد يک سلول تخمک را بارور کند و منجر به توليد جنين شود. بعد از اينکه اسپرم از طريق لايه هاي پروتئين اطراف تخمک نفوذ کرد، اين لايه مانع نفوذ اسپرم هاي بيشتر مي شود.
اما اگر اسپرم هاي زيادي به تخمک برسند، دو اسپرم – يا در موارد نادر بيش از دو اسپرم – مي توانند وارد اين لايه شوند و در نتيجه باردار کردن تخمک به پايان مي رسد، اين وضعيت پلي اسپرمي polyspermy ناميده مي شود.
با انتقال مواد ژنتيکي اضافه به تخمک، احتمال خطر جهش DNA و مشکلات مغزي مانند سندروم داون يا به طور کل مشکلات مادرزادي در جنين افزايش مي يابد.
اگر براي باردار شدن تصميم داريد از لقاح مصنوعي استفاده کنيد، اين مسئله را به ياد داشته باشيد. لقاح مصنوعي يا IVF تعداد اسپرم هايي که به تخمک مي رسند را محدود مي کند؛ نياز نيست مايع مني حاوي ميليون ها اسپرم باشد تا باروري انجام شود.

اعتقاد اشتباه : اسپرم منبع پروتئين است

براي اينکه اسپرم منبع پروتئين محسوب شود، لازم است بيشتر از 100 انزال انجام شود. مايع مني حاوي موادي مانند ويتامين C، روي يا زينک، ترکيبات پروتئيني، کلسترول و سديم است، اما اينکه با خوردن اسپرم نياز بدن به مواد مغذي در طول روز تامين مي شود، اشتباه است. به علاوه برخي افراد به مايع مني واکنش حساسيتي نشان مي دهند.

اعتقاد اشتباه : آناناس باعث خوش طعم شدن مايع مني مي شود

اين اعتقاد فقط در مورد آناناس وجود ندارد، اما به هر حال هيچ يک از اين اعتقادات پايه علمي ندارند. نکته اول اين که بو و طعم مايع مني مانند ساير ترشحات بدن تحت تاثير ژنتيک، رژيم غذايي و سبک زندگي قرار مي گيرند.
مسئله ديگر اين که هيچ غذا يا مايعي نمي تواند تاثير چشمگيري بر مايع مني بگذارد. بهتر است يک رژيم غذايي سرشار از ويتامين Cو B12 انتخاب کنيد تا تاثير مثبت بر سلامت اسپرم ها و ميزان حرکت آنها داشته باشد.

بيشتر بدانيد : تعداد اسپرم شما چقدر است؟

بيشتر بدانيد : مردان چگونه مقدار اسپرم خود را افزايش دهند؟

بيشتر بدانيد : وقتي تعداد اسپرم صفر است

بيشتر بدانيد : قدرت اسپرم مردان با افزايش سن چه تغييري مي کند؟

بيشتر بدانيد : آنچه موجب نابودي اسپرم ها مي شود

منبع: سيمرغ