بزرگنمايي:

چه خبر - ايران صدرنشين توليد علم جهان اسلام

به نقل از پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقاني سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام گفت: آخرين اطلاعات مستخرج از پايگاه استنادي وب آو ساينس (web of science) نشان مي‏‌دهد که در سال 2017 ميلادي تعداد کل مدارک ثبت شده توسط 57 کشور اسلامي به 237 هزار و 543 مورد رسيده است.
از آنجا که تعداد مدارک ثبت شده جمهوري اسلامي ايران برابر با 51 هزار و 71 مورد است بنابراين 22 درصد از کل توليدات علمي کشورهاي اسلامي توسط پژوهشگران ايران اسلامي توليد مي‏‌شود.
بر اساس اطلاعات مندرج در پايگاه بين المللي WOS از نظر کميت توليد علم جمهوري اسلامي در ميان کشورهاي اسلامي در سال 2017 براي اولين بار رتبه نخست را کسب کرده است، هر چند در پايگاه استنادي اسکوپوس در توليد علم ايران در ميان کشورهاي اسلامي رتبه اول را داشت ولي در پايگاه استنادي WOS تا قبل از اين همواره در سال‌‏هاي گذشته پس از ترکيه درجايگاه دوم بود. در حال حاضر نيز رتبه بين المللي ايران در هر دو پايگاه بين المللي WOS و اسکوپوس در پايان سال 2017 برابر با 16 است.
بر اساس برنامه 10 ساله علم و فناوري کشورهاي اسلامي که در سال 2017 با حضور روساي جمهور و وزراي علوم و فناوري کشورهاي اسلامي در قزاقستان به تصويب رسيد، ميزان توليدات علمي کشورهاي اسلامي در 10 سال آينده بايد به دو برابر افزايش يابد.
سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام اظهار داشت: در حال حاضر سهم کل کشورهاي اسلامي در توليد علم دنيا حدود 8 درصد بوده و لذا در 10 سال آينده بر اساس اين برنامه لازم است به 16 درصد افزايش يابد.
بررسي انجام شده نشان مي‏ دهد که روند توليدات علمي کشورهاي اسلامي در 20 سال اخير همواره صعودي بوده است. به طوري که تعداد مدارک توليد شده توسط کشورهاي اسلامي از 147 هزار و 555 مورد در سال 2013 به 237 هزار و 543 مورد تا پايان سال 2017 افزايش يافته است.
اين روند توليدات علمي رشد 160 درصدي را در بازه زماني مذکور در ميان کشورهاي اسلامي نشان مي‏ دهد. اين در حالي است که ميزان مدارک ثبت شده به نام جمهوري اسلامي ايران در سال 2013 از 31 هزار و 405 مدرک در سال 2017 به 51 هزار و 71 مدرک رسيده و ميزان رشد توليد علم در اين پنج سال 620 درصد بوده است.
مقايسه ميزان توليدات علمي کشورهاي اسلامي برتر توليد کننده علم در 2017 نشان مي دهد که کشورهاي جمهوري اسلامي ايران با 51 هزار و 71 مدرک، ترکيه با 46 هزار و 704 مدرک، مالزي با 24 هزار و 228 مدرک، عربستان صعودي با 19 هزار و 993 مدرک و مصر با 17 هزار و 944 مدرک به ترتيب در جايگاه هاي اول تا پنجم قرار دارند.
اين در حالي است که در سال 2013 کشور ترکيه با 37 هزار و 277 مدرک، ايران با 31 هزار و 405 مدرک، مالزي با 17 هزار و 376 مدرک ، عربستان صعودي با 12 هزار و 17 و مصر با 10 هزار و 636 مدرک کشورها ي برتر توليد کننده علم بوده‌اند.
همچنين بررسي ميزان سهم کشورهاي اسلامي برتر توليد کننده علم حاکي از آن است که جمهوري اسلامي ايران در سال 2017 با 22.4 درصد، ترکيه 20.5 درصد، مالزي 10.6 درصد، عربستان صعودي 8.8 و کشور مصر 7.9 درصد توليدات علمي را دارند.
اين در حالي است که در سال 2013 ميزان سهم کشورهاي ترکيه 23.6 درصد، ايران 19.8 درصد، مالزي 11.01 درصد، عربستان 7.6 و مصر 6.7 درصد بوده است. همچنين، بررسي‏ ها بيانگر اين امر است که در مجموع بيش از 80 درصد توليدات علمي کشورهاي اسلامي توسط 20 درصد اين کشورها توليد مي‏‌شود.
سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام گفت: از نظر توليد علم در حوزه‌هاي پژوهشي مختلف توسط کشورهاي اسلامي در بازه زماني 2013 الي 2017 حوزه‏ هاي موضوعي مهندسي با 188026، شيمي با 82031، علم‏ رايانه با 78198 بيشترين مشارکت را داشته و از اين نظر در جايگاه هاي نخست تا سوم در ميان تمامي حوزه هاي علمي قرار دارند.
جايگاه‏ هاي سوم تا دهم نيز متعلق به حوزه هاي موضوعي فيزيک، علم مواد، ساير موضوعات فناوري علم، رياضي، پزشکي داخلي- عمومي، محيط زيست و علوم زيستي و داروشناسي و داروسازي است.
در زمينه ديپلماسي و همکاري‌هاي علمي کشورهاي اسلامي با ساير کشورهاي جهان؛ کشورهاي آمريکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، چين، کانادا و استراليا 7 کشوري هستند که با کشورهاي اسلامي بيشترين همکاري علمي را در بازه زماني 2013 تا 2017 داشته اند.
نبايد فراموش کرد که توسعه علمي در کشورهاي اسلامي و مرجعيت علمي در سطح بين المللي تنها با افزايش کميت توليد علم حاصل نمي شود. مرجعيت علمي اولين بند از سند سياست هاي کلان علم و فناوري ابلاغي توسط مقام معظم رهبري است.
توسعه و مرجعيت علمي پيامدهاي مثبت زيادي براي کشورهاي اسلامي به همراه خواهد داشت. بنابراين، بي ترديد همزمان با ارتقاءکميت توليد علم بايد افزايش اثرگذاري اقتصادي و اجتماعي علم توليد شده نيز مورد توجه قرار گيرد.

منبع: farsnews.com