چه خبر - چگونه عمر خودرو را افزايش دهيم
طبق آخرين گزارش شرکت معتبر اچ آي‌‌اس مارکيت (HIS Markit) تعداد خودروهاي موجود در جهان از يک ميليارد دستگاه عبور کرده است. اين در حالي است که ميانگين سن هر خودرو 6/11 سال بوده و براساس همين گزارش صاحبان خودروها شش سال و نيم اتومبيل‌هاي خود را نگهداري مي‌کنند.
البته تعداد بسيار زيادي از خودروهاي قديمي‌تر نيز در حال حاضر در جاده‌ها در حال تردد هستند که متوسط عمر آنها به 25 سال نيز مي‌رسد. با توجه به افزايش سرعت توليد خودرو و سياست اکثر قطعه‌سازان در به دست آوردن و حفظ بازار مصرف محصولات خود، شاهد کم‌شدن طول عمر قطعات جديد و استهلاک‌پذيري بيشتر آنها هستيم. هرچند براي رهايي از اين سياست و خريد زمان بيشتر براي استفاده از قطعات و همچنين خودروهاي جديد همانند گذشته راه‌حلي قطعي وجود ندارد، اما مي‌توان با اجراي کارها و روش‌هاي ساده‌اي تا حد قابل ملاحظه‌اي از خرابي زودهنگام وسيله نقليه خود جلوگيري کنيم.
در ادامه ده روش کارآمد براي بالابردن طول عمر خودرو را مرور مي‌کنيم.
1. همه چيز درباره تسمه‌تايم‌هاي خوب
يکي از تفاوت‌هاي مهمي که در سيستم موتور خودروهاي جديد نسبت به قديم ايجاد شده، استفاده از تسمه‌هاي لاستيکي به جاي زنجير براي برقراري ارتباط بين ميل‌لنگ و ساير اجزاي موتور است. اين کار علاوه بر محاسني همچون کم کردن صداي موتور در حال کار، يک عيب بزرگ نيز دارد و آن آسيب‌پذير بودن اين قطعه حساس است. در حال حاضر خودروسازان توصيه مي‌کنند مالکان بايد در ازاي هر 60 تا 80 هزار کيلومتر کارکرد موتور حتما نسبت به تعويض تسمه تايم اقدام کنند. تعويض بموقع تسمه‌تايم، هرچند هزينه تقريبا زيادي را به صاحب خودرو وارد مي‌کند، اما پاره‌شدن ناگهاني آن، بويژه زماني که موتور با دور بالا کار مي‌کند، مي‌تواند خسارت‌هاي بسيار بيشتري به وجود آورد.
2. سرد نگهداشتن موتور
هنگامي که موتور خودرو روشن است، اجزاي مختلف آن با ترتيب خاصي با يکديگر درگير بوده و فعاليت مي‌کنند. مجموعه اين فعاليت‌ها در کنار هزاران انفجار حاصل از تراکم هوا و سوخت و جرقه شمع‌ها گرماي شديدي ايجاد مي‌کند. براي جلوگيري از گرماي بيش از حد، موتور خودرو به سيستم خنک‌کننده‌اي مجهز شده تا در دوره‌هاي تعيين‌شده با چرخش مايع خنک‌کننده در مسيرهاي مشخص دماي داخل موتور را متعادل نگه دارد. بازديد از ميزان مايع خنک‌کننده، لوله‌هاي هدايت‌کننده آن، رادياتور و فن از جمله مواردي است که در اطمينان‌بخشي به عملکرد درست اين سيستم نقش موثري دارد.
3. به روز نگه داشتن نرم‌افزارهاي کنترل‌کننده
در سال‌هاي اخير عملکرد بسياري از اجزاي خودرو با سنسورها و با استفاده از نرم‌افزارهاي از پيش نگاشته‌شده انجام مي‌شود. اين مکانيسم باتوجه به ميزان حساسيت و سرعت عمل بسيار بالاي خود به عنوان يک مشاور هوشمند در خدمت رانندگان قرار گرفته و بخش مهمي از وظايف آنان را انجام مي‌دهد. برنامه‌هاي نوشته شده براي اين کنترل‌کننده‌ها که توسط خودروسازان تهيه مي‌شود همانند ساير نرم‌افزارهاي کاربردي تجاري همواره با نسخه‌هاي بعدي به‌روز شده و نواقص احتمالي خود را برطرف مي‌کنند. از همين رو مالکان خودروها بايد با مراجعه به مرکز پشتيباني از آخرين به‌روزرساني‌هاي نرم‌افزاري وسيله نقليه خود مطلع باشند. براي نمونه، اشکالاتي که در سيستم‌هاي گيربکس اتوماتيک خودروهاي پژو 206 و جک اس5 به وجود آمد را به خاطر بياوريد که پس از به روز کردن نرم‌افزارها، رانندگان توانستند به شکل قابل ملاحظه‌اي تغيير و بهبود را در خودروي خود مشاهده کنند.
4. تعويض بموقع روغن موتور
آخرين بار که نسبت به تعويض روغن خودروي خود اقدام کرديد را به خاطر داريد؟ اگر تا حالا نسبت به اين اقدام حساسيت لازم را به کار نمي‌برديد، توصيه مي‌شود تاريخ و ميزان حرکت خودروي خود را يادداشت کرده و متعهد شويد بعد از اين براساس توصيه‌هاي سازنده خودروي خود به‌طور منظم روغن موتور را تعويض کنيد. اگر بدانيد اهميت روغن موتور کمتر از خون در بدن انسان نيست، اهميت موضوع را درک خواهيد کرد. هميشه از روغن موتور توصيه شده استفاده کرده و در زمان مناسب آن را تعويض کنيد. همچنين سعي کنيد از روغن يک کمپاني سازنده روغن استفاده کنيد و از امتحان کردن مکرر محصولات سازندگان ديگر خودداري کنيد. همچنين نسبت به کم شدن سطح روغن موتور حساسيت به خرج داده و همواره آن را کنترل کنيد. زيرا يکي از نشانه‌هاي خرابي موتور مانند خرابي رينگ و پيستون، کم شدن روغن يا به اصطلاح روغن‌سوزي است.
5. مراقب طول عمر قطعات مصرفي باشيد
تنوع محصولات، افزايش شرکت‌هاي توليدکننده و اشباع آرام بازار گوياي يک حقيقت است و آن پايين آوردن طول عمر قطعات مصرفي و حتي غيرمصرفي خودروهاست. در گذشته پدران ما با تعويض يک شمع، لامپ، لنت ترمز و خيلي چيزهاي ديگر تا مدت‌ها خيالشان از بابت کارايي آن قطعه آسوده بود، اما اين روزها کمتر پيش مي‌آيد که بتوانيم احساس آن روزهاي اطرافيانمان را تجربه کنيم؛ حتي با خريد قطعات فابريک و به اصطلاح اصل. به همين علت توصيه مي‌شود مالکان و رانندگان بيشتر از قبل نسبت به قطعات مصرفي خودرويشان حساس باشند و آنها را کنترل کنند. بخصوص قطعاتي مثل سيستم ترمز و شيلنگ‌هاي مربوط به آن، ترموستات، وايرشمع‌ها و... که وظايف مهمي به عهده دارند. زيرا اختلال در اين قطعات ممکن است علاوه بر زمينگير کردن خودرو خسارات جاني نيز به دنبال داشته باشد.
6. با مکانيک‌ها دوست باشيد!
هرچند بازرسي از عملکرد دوره‌اي خودرو در بسياري کشورها و ازجمله ايران اجباري نيست، توصيه مي‌شود نسبت به بازبيني‌هاي دوره‌اي و حداقل يکبار در سال کمي سختگيرانه رفتار کنيم. بخصوص اگر مالک خودرويي هستيم که از کيفيت خوب و عمر قطعات نسبتا بالايي برخوردار است. در اين حالت بايد بدانيم مکانيک‌ها و افراد متخصص براي اين کار از خود ما بهتر و مناسب‌ترند. آنها باتوجه به مهارت و شناختي که از خودرو و نحوه کار آن به دست آورده‌اند، به آساني مي‌توانند مشکلات احتمالي را شناسايي و پيش‌بيني کنند؛ فراموش نکنيد ممکن است يک مشکل غيرمنتظره در بدترين زمان ممکن به وجود بيايد.
7. از سرمايه‌گذاري براي لاستيک و ترمزها نترسيد
يکي از بدترين اتفاقات هنگام رانندگي پاره شدن لاستيک يا نگرفتن ترمز در مواقع ضروري است. لاستيک‌هاي ارزانقيمت، تاريخ‌گذشته و حتي نامناسب براي خودروي شما قاتلان ساکتي هستند که هر لحظه همراه شما بوده و مي‌توانند در کسري از ثانيه خسارتي جبران‌ناپذير را رقم بزنند. همواره از سالم بودن لاستيک‌ها، ميزان آج آنها و نحوه ساييده شدن آنها مطمئن شويد و در بازديدهاي دوره‌اي آنها را جابه جا کنيد. به اين شکل که لاستيک‌هاي جلو را به عقب و لاستيک‌هاي عقب را به جلو منتقل کنيد. همچنين از لنت‌هاي ترمز استاندارد و باکيفيت براي سيستم ترمز خودروي خود استفاده کرده و نسبت به سلامت آنها هميشه مطمئن باشيد. در بسياري از خودروهاي امروزي، با پايان عمر مفيد لنت‌هاي ترمز نشانگر مخصوص روشن شده و راننده را آگاه مي‌کند، اما در خودروهاي قديمي رانندگان بايد با بررسي ظاهري اطمينان لازم را به دست بياورند.
8. به نشتي‌ها حساس باشيد
اگر جزو افرادي هستيد که خودرو، موتور و محفظه آن را همواره تميز نگهداري مي‌کنند، پيش‌بيني برخي اتفاقات برايتان آسان‌تر خواهد بود. گرماي گريزناپذير موتور و اجزاي مرتبط با آن به مرور زمان باعث خوردگي قطعات پلاستيکي و از بين رفتن حالت ارتجاعي آنها شده و عملکرد آنها را با مشکل روبه‌رو مي‌کند. در اين مرحله نشتي‌هايي که بين اين قطعات و اجزاي اصلي موتور مشاهده مي‌شود، مي‌تواند راهنمايي براي مشکلاتي باشد که به زودي شاهد آن خواهيد بود. ريزش روغن از زير که مي‌تواند نشانه خرابي واشر کارتل روغن يا خرابي کاسه‌نمدهاي پلوس و خالي شدن روغن گيربکس باشد. همين طور رد ضديخ يا آب که مي‌تواند نشانه‌اي باشد از خرابي بسط‌هاي مجراي عبور آب و سيستم خنک‌کننده. مشاهده اين موارد هرچند به ظاهر اهميت خاصي ندارند و مي‌شود از آنها گذشت، اما اگر به‌کلي از آنها غافل شويم بايد خود را براي هزينههاي بسيار بيشتر در آينده نزديک آماده کنيد.
9. مراعات با پابه‌سن گذاشته‌ها
اگر جزو آن دسته افرادي هستيد که خودروهاي کار کرده و قديمي‌تر سوار مي‌شويد و از آنها به صورت روزانه و هميشگي استفاده نمي‌کنيد و ماشينتان بيشتر در پارکينگ نگهداري مي‌شود، توصيه مي‌کنيم قطعاتي که با مايعاتي مثل روغن، ضديخ، روغن ترمز و... در ارتباط هستند مورد بررسي قرار دهيد. همچنين شيلنگ‌ها و اجزايي مانند واشرها نيز به مرور زمان دچار خشکي شده و ديگر نمي‌توانند به خوبي کار خود را انجام دهند. به همين علت بايد با خودروهايي که سني از آنها گذشته بيشتر مراعات کرده و از فشار آوردن بيش از حد به آنها پرهيز کنيد.
10. پيوند قلب؛ آخرين تجويز براي ادامه حيات
اگر موتور خودروي شما به دليل بالا بودن سن و سال يا استفاده نادرست و رانندگي اسپرت مستهلک شده و گرفتار تعميرات گسترده و مکرر شده است، توصيه مي‌شود به جاي هزينههاي بيش از حد و تعويض قطعات فرسوده و معيوب، کل مجموعه موتور را با نمونه جديد و نو جايگزين کنيد. البته در بسياري موارد مي‌توان از موتورهاي مشابه کارکرده يا استوک که از کشورهاي همسايه وارد مي‌شود نيز بهره برد. به شرط آن که اولا از اصالت آن به وسيله برگه‌هاي ترخيص گمرک و نيروي انتظامي مطمئن شويد و ثانيا از کم‌کار و سالم بودن آنها در مشورت با متخصصان ماهر کسب تکليف کرده باشيد. در هر صورت توصيه اکيد مي‌شود اگر مي‌خواهيد از نمونه‌هاي کارکرده وارداتي استفاده کنيد، مراحل قانوني اين کار را نيز طي کنيد تا هنگام فروش خودرو با مشکل مواجه نشويد.
منبع: jamejamonline.ir