چه خبر - چگونه با استرس و اضطراب مقابله کنيم
اضطراب و استرس احساس‌هايي هستند که همه افراد در طول زندگي خود آنها را تجربه مي‌کنند، اما اين احساس ها هميشه مخرب نيستند و در برخي مواقع سازنده هستند و نيروي محرکه لازم را در فرد براي انجام کار‌ها فراهم مي‌کنند، بنابراين آشنايي با علائم اضطراب، استرس و يادگيري روش‌هاي کنترل آنها از مهارت‌هاي ضروري زندگي است.
تفاوت استرس و اضطراب
لاله شهيدي دکتراي روان شناسي عمومي و مشاور نوجوان و خانواده درباره استرس اظهار کرد: استرس به هر نوع فشاري مي‌گويند که بر ذهن يا جسم فرد وارد مي‌شود که در نتيجه آن شخص احساس ناتواني مي‌کند يا عصباني مي‌شود.
وي بيان کرد: اضطراب به معني احساس ترس، نگراني يا ناراحتي است. اين احساس مي‌تواند واکنش به استرس باشد همچنين اضطراب در افرادي بروز پيدا مي‌کند که نمي‌توانند عوامل اضطراب زا را در زندگي خود تشخيص دهند.
چه موقع اضطراب سازنده است؟
اين دکتراي روان شناسي عمومي افزود: استرس و اضطراب هميشه مخرب نيستند و در برخي مواقع سازنده هستند. اضطراب و استرس در کوتاه مدت سبب مي‌شود که فرد بر يک معضل يا موقعيت خطرناک غلبه کند همچنين اضطراب و استرس انگيزه لازم را در شخص براي انجام کار‌هاي ضروري برمي انگيزد. اگر اضطراب بيش از حد لازم باشد، فرد از فعاليت باز مي‌ماند.
شهيدي عنوان کرد: اضطراب نگراني فراگير، ناخوشايند و مبهم است که اغلب دستگاه خودکار بدن را فعال مي‌کند. انواع سردرد مانند سردرد تنشي و ميگرن، تعريق، تپش قلب، احساس تنگي نفس در قفسه سينه و ناراحتي معده از جمله علائمي هستند که در هنگام اضطراب و استرس بروز پيدا مي‌کنند. از ديگر نشانه‌هايي که فرد مضطرب به آنها دچار مي‌شود، اسهال، بي خوابي، تعادل نداشتن در ايستادن، بي حسي پاها، درد‌هاي عصبي، گزگز دست و پاها، افزايش فشار خون، بي قراري، سرگيجه، حالت تهوع، مشکلات ادراري، اتساع (گشاد شدن) مردمک‌ها و لرزش هستند.
وي تاکيد کرد: اضطراب و ترس علائم هشدار دهنده‌اي هستند که خطر‌هاي بيروني و دروني را اعلام مي‌کنند. اضطراب موجب حفظ حيات مي‌شود. اضطراب خطر‌هايي مانند خطر وقوع صدمه جسمي، جدايي از دوستان و نزديکان و وجود مانعي در برابر ارتقاء موقعيت يا منزلت فرد را اعلام مي‌کند.
اين مشاور نوجوان و خانواده تصريح کرد: اضطراب باعث مي‌شود که افراد براي پيشگيري از خطرها، تهديد‌ها يا براي کاهش عواقب ناشي از آنها گام بردارند. آماده سازي بدن در مقابل اضطراب با افزايش فعاليت خودکار بدن همراه که تحت کنترل اعصاب سمپاتيک و پاراسمپاتيک است.
شهيدي گفت: سخت کوشي با هدف کسب آمادگي براي امتحان و دويدن براي رسيدن به آخرين قطاري که فرد را به مقصد مي‌رساند، نمونه‌هايي از خطر يا تهديد در زندگي روزانه هستند. اضطراب سبب مي‌شود که فرد اقداماتي انجام دهد تا از بروز خطر و وارد شدن آسيب جلوگيري کند.
وي اظهار کرد: اينکه ما اتفاقي را عامل فشار تلقي کنيم يا نه به ماهيت واقعه و امکانات فرد بستگي دارد. به عبارتي هر چه شخص قوي‌تر باشد قدرت بيشتري را براي مقابله با فشار‌هاي رواني دارد و کمتر دچار استرس يا اضطراب مي‌شود.
وقتي اضطراب قدرت يادگيري فرد را نشانه مي‌گيرد
اين دکتراي روان شناسي عمومي بيان کرد: اضطراب علاوه بر اثر‌هاي جسمي که دارد، بر تفکر، ادراک و قدرت يادگيري فرد هم تاثير مي‌گذارد. اضطراب باعث سردرگمي مي‌شود همچنين در تمرکز و قدرت يادآوري شخص اختلال ايجاد مي‌کند.
علل شايع ايجاد اضطراب و استرس
شهيدي افزود: نقل مکان کردن يا جا به جايي در محيط کار، آغاز يک مقطع تحصيلي يا فعاليت جديد، ابتلا به يک بيماري يا جراحت (بيماري يا جراحت يکي از اعضاي خانواده يا يک دوست هم ممکن است در ما ايجاد اضطراب بکند)، مرگ يک عضو خانواده يا دوست، ازدواج و تولد نوزاد از جمله علل شايع پيدايش اضطراب و استرس هستند. البته مصرف برخي دارو‌ها مانند دارو‌هاي تيروئيد، اسپري‌هاي ضد آسم و گشاد کننده برونش و قرص‌هاي رژيمي، مواد مخدر همچون کوکائين و مشروبات الکلي نيز مي‌تواند در فرد احساس اضطراب يا استرس را به وجود بياورد.
وي عنوان کرد: استفاده از نوشيدني‌هايي مانند چاي و به ويژه قهوه نيز به علت آنکه مقادير زيادي کافئين دارند، در شخص احساس اضطراب را ايجاد مي‌کنند؛ بنابراين افرادي که مضطرب هستند، نبايد در مصرف قهوه زياده روي کنند.
اين مشاور نوجوان و خانواده تاکيد کرد: شخص مضطرب اغلب خسته است، زيرا زندگي با اضطراب مداوم سبب تحليل رفتن احساسات مي‌شود. اختلال حافظه يا از دست رفتن حافظه نيز اغلب در اضطراب‌هاي حاد به علت ترشح مداوم هورمون استرس (کورتيزول) رخ مي‌دهد.
اضطراب را با اين روش‌ها به زانو درآوريد
شهيدي توصيه کرد: افراد مضطرب بايد با پيروي از رژيم غذايي سالم، استعمال نکردن مشروبات الکلي و اعتدال در مصرف نوشيدني‌هاي کافئين دار اضطراب خود را کاهش دهند. ورزش منظم، خواب کافي و مراقبه (تن‌آرامي) نيز نقش موثري در کنترل اضطراب دارند.
وي يادداشت روزانه احساسات را روشي مناسب براي کاهش اضطراب در زندگي دانست و تاکيد کرد: افراد دچار اضطراب بايد در برنامه روزانه خود زماني را براي تفريح درنظر بگيرند همچنين اشخاص به کمک شناخت عواملي که باعث استرس مي‌شوند، نيز مي‌توانند خودشان را براي مقابله با اضطراب آماده کنند.
اين دکتراي روان شناسي عمومي تصريح کرد: صحبت کردن با دوست نيز از ديگر شيوه‌هاي کاهش اضطراب است همچنين افراد مضطرب به کمک رفتار درماني شناختي مي‌توانند افکار خودآيند منفي خودشان را شناسايي و اصلاح کنند. افکار خودآيند منفي سبب ايجاد اضطراب در اشخاص مي‌شود. دارو درماني نيز طبق صلاحديد پزشک مي‌تواند نقش موثري در کاهش اضطراب اشخاص داشته باشد.
شهيدي يادآور شد: يکي از ارزان و در دسترس‌ترين روش‌ها براي کاهش اضطراب در افراد انجام تنفس عميق است. براي اين منظور اشخاص بايد يک تا سه بار نفس عميق بکشند و پس از هر بار دم عميق به تدريج هوا را بيرون بدهند. قبل از هر بازدم به جمله "راحت باش" فکر و در مرحله آخر بدن را به طور کامل ر‌ها و شُل کنند.
منبع: yjc.ir