چه خبر - نرخ خودکشي در ايران نسبت به ميانگين جهاني پايين تر است
روش‌هاي خودکشي در کشورهاي مختلف متفاوت است و اغلب با دسترسي هاي افراد به وسايلي که مي‌توان با آن دست به چنين اقدامي زد، ارتباط دارد.19 شهريور ماه،برابر با 10 سپتامبر «روز جهاني مبارزه با خودکشي» در تقويم جهاني نامگذاري شده است؛ به بهانه اين روز به بررسي مختصر وضعيت «خودکشي در ايران و جهان» مي پردازيم:
هرچند احتمال خودکشي در ميان مردان حدود 3 تا 4 برابر بيش تر از زنان است اما براساس آمارهاي جهاني اقدام به خودکشي در ميان جوانان و زنان شايع‌تر است.
مرگ سالانه حدود 5000 نفر در ايران براثر خودکشي
رئيس انجمن مددکاري اجتماعي ايران، با بيان آنکه «خودکشي» يک پديده جهان شمول است گفت: ممکن است اين پديده جهان شمول در برخي از کشورها فراواني بيشتري را به خود اختصاص دهد. اين در حاليست که موضوع اقدام به خودکشي و خودکشي کامل با يکديگر تفاوت دارند. زيرا اقدام به خودکشي منجر به فوت فرد نمي‌شود اما در خودکشي کامل شاهد مرگ فرد هستيم.
چلک ادامه داد: بر اساس آمار پزشکي قانوني، آمار خودکشي در ايران سالانه حدود 5000 نفر است؛ به طوريکه نرخ خودکشي در ايران معمولا پنج تا شش نفر به ازاي هر 100 هزار نفر است.
وي در ادامه با تاکيد بر آنکه در زمينه ثبت آمار خودکشي، نظام ثبتي دقيقي نداريم، گفت: آمارهايي که در خصوص خودکشي مطرح مي‌شوند تنها آمار مراجعه کنندگان به مراکز درماني پزشکي قانوني، اورژانس اجتماعي، ناجا و ... هستند اما به علت آنکه اين آمارها تجميع نمي‌شوند و هر نهاد آمار خاص خود را منتشر مي‌کند و نظام ثبتي دقيقي در اين حوزه نداريم، آمار مشخصي را در خصوص ميزان خودکشي در کشور نمي‌توان ارائه داد.
رئيس انجمن مددکاري اجتماعي ايران در ادامه با بيان آنکه در ميان مراکز ارائه کننده آمار خودکشي در کشور، آمار پزشکي قانوني مستندتر از ساير مراکز است گفت: در مراکز درماني نيز برخي مواقع موارد خودکشي ثبت نمي‌شود. به طوريکه براي مثال فرد پس از اقدام به خودکشي به جهت بهره مندي از خدمات بيمه علت مشکلات پزشکي خود را خودکشي اعلام نکرده و مسائلي ديگر را مطرح مي‌کنند و يا به علت برچسب و قبح‌هاي اجتماعي پس از اقدام به خودکشي به دلايل ديگري به مراکز درماني مراجعه مي‌کنند لذا نمي‌توانيم آمار دقيقي را بدهيم.
نرخ خودکشي در ايران نسبت به ميانگين جهاني کمتر است
چلک افزود: به طور کلي نرخ خودکشي در ايران نسبت به ميانگين جهاني کمتر است؛ به طوريکه بر اساس آمار سال 2012 در ايران در مقابل هر 100 هزار نفر، 5 تا 5.2 نفر نرخ خودکشي مي کنند، اين در حاليست که اين نرخ جهاني 11 تا 12 نفر است.
وي ادامه داد: بر اساس آمار سال 2012 ساليانه حدود 800 هزار نفر در دنيا خودکشي مي‌کردند که در اين ميان کره شمالي، هند، ليتواني، ترکمنستان، بلاروس، روسيه و حتي ژاپن و ... آمار بالايي از خودکشي را به خود اختصاص داده بودند.
وضعيت کشور بحراني نيست
رئيس انجمن مددکاري اجتماعي ايران تاکيد کرد: نمي‌توانيم وضعيت خودکشي در ايران را بحران اعلام کنيم. هر چند در کشور اسلامي ايران با توجه به اينکه قتل نفس بر اساس دين و مذهب ما حرام است، پس، حتي يک مورد آن هم جايز نيست اما در استان‌هاي ايلام، کرمانشاه، لرستان، خوزستان آمار خودکشي نگران کننده‌تر از ساير نقاط کشور است.
چلک خاطرنشان کرد: به طور کلي عمده خودکشي‌ها در کشور بيشتر جنبه «تهديدي» داشته به همين دليل استفاده از قرص و دارو و موادي از اين قبيل رايج‌ترين روش خودکشي در کشور است. در حاليکه روش‌هاي خشن‌تري همچون حلق آويز کردن کمتر در ايران مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
ميانگين سني اقدام کنندگان به خودکشي در ايران
وي در خصوص ميانگين سني اقدام به خودکشي در کشور نيز گفت: در برخي از کشورهاي دنيا اقدام به خودکشي و همچنين خودکشي دربزرگسالان بيش از ساير افراد صورت مي‌گيرد. اين در حاليست که در ايران ميانگين سني افرادي که اقدام به خودکشي و يا خودکشي کامل مي‌کنند کمتر از 30 سال است. اين در حاليست که نمي‌توان مدعي شد که زنان بيشتر از مردان اقدام به خودکشي مي‌کنند اما به طور کلي خودکشي در جامعه شهري بيش از جامعه روستايي است.
به گفته رئيس انجمن مددکاري اجتماعي ايران معمولا در محيط‌هاي شهري و در ميان افراد مجرد، آمار خودکشي بيش از ساير افراد جامعه است.
چلک در خصوص علل خودکشي در کشور نيز گفت: خودکشي علت‌هاي متعددي دارد و علل فردي، اقتصادي و حتي در برخي مواقع «اعتراض» مي‌تواند علت خودکشي باشد. با اين حال شکست‌هاي عشقي و شغلي نيز از جمله دلايل خودکشي هستند. نرخ خودکشي در افراد مبتلا به افسردگي بيش از سايرين است. به طور کلي «دلايل فردي» از جمله علل قالب گرايش افراد به خودکشي است اما مسائل اقتصادي نيز مي‌تواند تا حدي در اين زمينه تاثيرگذار باشد.
وي در ادامه با بيان آنکه عدم نهادينه کردن باورهاي ديني در افراد نيز در گرايش آنها به خودکشي بسيار تاثيرگذار است، گفت: به طور کلي خودکشي در افراد شهري، مجرد و لامذهب بيش از سايرين است.
راه‌اندازي خطوط تلفني ويژه خودکشي در برخي کشورها
رئيس انجمن مددکاري اجتماعي ايران در خصوص بايد و نبايدهاي اطلاع رساني در زمينه خودکشي نيز گفت: بايد سياست اطلاع رساني مناسبي در زمينه خودکشي در کشور اتخاذ کنيم. همانطور که در ساير کشورهاي دنيا نيز جزئيات خودکشي‌ها را منتشر نکرده و بيشتر بر آموزش‌هاي پيشگيري تاکيد مي‌کنند. اين در حاليست که در ايران شبکه‌هاي مجازي از رسانه‌هاي رسمي پيشي گرفته و رسانه‌هاي رسمي نيز براي عقب نماندن از اين غافله گاهي به انتشار جزئيات چنين اخباري مي‌پردازند که رويکرد مناسبي نيست، زيرا رسانه بايد علاوه بر انتشار چنين مواردي با رعايت عدم ورود به جزئيات، آموزش‌هاي لازم جهت پيشگيري از اين آسيب‌ها را نيز منتشر کنند اما متاسفانه در ايران در اين زمينه هيچ سياست رسانه‌اي وجود ندارد.
چلک در ادامه بر توسعه آموزش‌هاي پيشگيرانه و تسهيل دسترسي افراد به خدمات در حوزه خودکشي تاکيد کرد و گفت: اورژانس اجتماعي خدمات موثري را در زمينه پيشگيري از خودکشي و مداخله دراين موضوع مي‌تواند ارائه کند. اين در حاليست که در برخي از کشورهاي دنيا خط تلفني ويژه‌اي براي موارد خودکشي پيش بيني شده است. در ايران نيز افراد با شماره گيري 123 (اورژانس اجتماعي) و در برخي موارد با شماره گيري 1480 مي‌تواند از خدمات روانشناسي و مددکاري و همچنين مداخله در بحران بهره مند شود.
روش‌هاي پيشگيري از خودکشي
حسين اسدبيگي، رييس اورژانس اجتماعي کشور نيز در خصوص ميزان خودکشي در ايران اظهار کرد: گاهي به اشتباه رتبه ايران در زمينه خودکشي در مقايسه با ساير کشورهاي جهان در رتبه‌هاي بالا قملداد مي‌شود؛تاجاييکه برخي مدعي مي‌شوند که ايران در رتبه دوم خودکشي در ميان کشورهاي جهان قرار دارد.
وي در ادامه در خصوص رتبه ايران در زمينه خودکشي بر اساس تحقيقات انجام شده گفت: ايران در ميان ساير کشورهاي جهان در زمينه خودکشي رتبه 108 را به خود اختصاص داده است.
رئيس اورژانس اجتماعي کشور همچنين عنوان کرد: در سال 94 تعداد 4029 نفر و در سال 95 تعداد 4405 نفر خودکشي منجر به فوت در ايران داشتند.
اسدبيگي در خصوص اقدامات اورژانس اجتماعي جهت جلوگيري از خودکشي نيز گفت: در اثر فعاليت‌هاي اورژانس اجتماعي (123) از طريق خدمات سيار و همچنين مراکز مداخله در بحران در سال 94، 4400 نفر و در سال 95، 5250 نفر در حوزه خودکشي پذيرش و از مرگ آنها جلوگيري شده است.
درحاليکه چلک،رييس انجمن مددکاري اجتماعي ايران،استفاده از قرص و دارو و موادي از اين قبيل را رايج‌ترين روش خودکشي در کشور دانست و عنوان کرد که روش‌هاي خشن‌تري همچون حلق آويز کردن کمتر در ايران مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ اسدبيگي معتقد است: رايج‌ترين روش خودکشي در ايران که منجر به خودکشي کامل و مرگ فرد مي‌شود «حلق آويز کردن» است و پس از آن استفاده از سموم همچون قرص برنج و ... در رتبه دوم قرار مي‌گيرند؛ اين در حاليست که رايج‌ترين روش اقدام به خودکشي که معمولا منجر به فوت افراد نمي‌شود نيز «مصرف قرص و دارو» است.
رئيس اورژانس اجتماعي کشور در ادامه با بيان آنکه رايج‌ترين روش خودکشي در کشور چين از طريق مصرف سموم است نيز گفت: در ايران نيز در نواحي روستايي و کشاورزي افراد دسترسي بيشتري به سموم دارند تعداد موارد خودکشي از اين طريق بيش از ساير نواحي کشور است به همين دليل بهتر است در ايران اين سموم به صورت رقيق شده در اختيار روستاييان قرار گيرد.
به گفته اسدبيگي، در کشورهايي همچون آمريکا که سلاح گرم در دسترس مردم است، بيشترين روش خودکشي استفاده از اين سلاح به شمار مي‌رود.
وي در ادامه تاکيد کرد: بنابراين روش خودکشي به ميزان دسترسي افراد با ابزار خودکشي ارتباط مستقيم دارد به همين دليل يکي از روش‌هاي پيشگيري از خودکشي آن است که اين ابزار از دسترس مردم دور يا خارج شود به طور مثال بارها درخواست کرده‌ايم که قرص برنج از عطاري‌ها جمع آوري شود زيرا ضرر وجود اين قرص بيشتر از سود آن است.
خودکشي از طريق «پرتاب از ارتفاع» بيشتر جنبه نمايشي دارد
رئيس اورژانس اجتماعي کشور در خصوص خودکشي از طريق پرش از ارتفاع نيز گفت: خودکشي از طريق «پرتاب از ارتفاع» به دليل آنکه جنبه نمايشي بيشتري نسبت به ساير روش‌هاي خودکشي دارد باعث مي‌شود افراد گمان کنند که تعداد موارد خودکشي از اين طريق زياد است؛ اين در حاليست که افرادي که در تنهايي دست به خودکشي مي‌زنند توجه کمتري به خود جلب کرده و احتمال فوت آنها بيش از سايرين است و به همين ترتيب تعداد موارد خودکشي منجر به فوت از طريق روش پرتاب از ارتفاع نيز کمتر از ساير روش‌هاي مرسوم خودکشي است.
اسدبيگي در ادامه خاطرنشان کرد: بيشترين روش خودکشي در موارد ارجاع شده به اورژانس اجتماعي (123) نيز همين روش پرتاب از ارتفاع است؛ زيرا به علت ايجاد جلب توجه گسترده در اين روش افراد زودتر از آن مطلع شده و اروژانس اجتماعي را سريعتر در جريان قرار مي‌دهند.
وي همچنين تاکيد کرد: از تمامي هموطنان خود مي‌خواهيم که چنانچه شاهد اقدام به خودکشي فردي بودند سريعا با شماره 123 تماس گرفته تا کارشناسان اورژانس اجتماعي در اسرع وقت خود را به محل رسانده و اقدامات مددکاري روانشناسي را براي اين افراد جهت جلوگيري از خودکشي آنان به انجام برسانند.
رئيس اورژانس اجتماعي کشور در ادامه با اشاره به آنکه دهم سپتامبر برابر با نوزدهم شهريور ماه روز جهاني مبارزه با خودکشي است گفت: طي اين روز و يک هفته پس از آن اورژانس اجتماعي در تمامي استان‌هاي کشور برنامه‌هاي ويژه‌اي را همچون برگزاري نشست‌هاي تخصصي، کلاس‌هاي آموزشي، آگاهي رساني از طريق رسانه‌ها، توليد و توزيع بروشور و ... را به انجام خواهد رساند.
اسدبيگي همچنين خاطرنشان کرد: طي اين هفته کارشناسان و متخصصان اورژانس اجتماعي با افرادي که در ارتباط اوليه با افرادي هستند که در معرض خودکشي قرار داشته و يا اقدام به خودکشي مي‌کنند همچون پزشکان، پرستاران، معلمان، نيروي انتظامي و ... جلساتي را به منظور تبادل اطلاعات و ارتقاي سطح آگاهي‌ها برگزار خواهند کرد.
هشدار نسبت به نحوه اطلاع رساني و پخش فيلم‌هاي «نهنگ آبي»
وي در ادامه با اشاره به آنکه چند روزي است که در فضاي مجازي اخبار و فايل‌هايي در خصوص يک بازي کامپيوتري که در نهايت منجر به خودکشي فرد مي‌شود دست به دست مي‌شود گفت: چند روزي است که در فضاي مجازي اخبار و کليپ‌هاي مربوط به بازي کامپيوتري که در نهايت منجر به آن مي‌شود که فرد خود را از ارتفاع به پايين پرتاب و خودکشي مي‌کند منتشر مي‌شود که در ظاهر بيننده را در مورد اين بازي هشدار مي‌دهند و بر مراقبت از نوجوانان در مقابل اين بازي تاکيد مي‌کند. اين در حاليست که معتقدم اين روش‌ها يکي از روش‌هاي تبليغ غير مستقيم است که باعث مشارکت بيشتر نوجوانان در چنين بازي‌هايي خواهد شد.
رئيس اورژانس اجتماعي کشور تصريح کرد: تا کنون هيچ گونه خودکشي به علت شرکت در اين بازي به اورژانس اجتماعي گزارش نشده است، اين در حاليست که از افراد مي‌خواهيم اخبار مربوط به اين بازي را در فضاي مجازي منتشر نکنند زيرا انتشار اخبار و فايل‌هاي مربوط به اين بازي باعث مي‌شود که ذهن کنجکاو نوجوانان به سمت آن رفته و به نوعي تبليغ غير مستقيم براي اين محصول ايجاد شود. حتي ممکن است تهيه‌کنندگان اين بازي به صورت تعمدي به منظور افزايش مشتريان خود اين گونه مطالب را در فضاي مجازي منتشر کنند، همانطور که در خصوص مواد مخدر و محرک و جديد نيز مي‌بينيم که يک مرتبه موجي در خصوص يک ماده مخدر جديد در فضاي مجازي به راه افتاده و ضمن توصيف آن ماده، مضرات آن نيز به افراد گوشزد مي‌شود، غافل از آنکه هدف از دست به دست کردن اطلاعات و اخبار اين مواد تبليغ غير مستقيمي است در جهت افزايش گرايش جوانان به مصرف ماده مذکور؛ به اين ترتيب بايد از اين روش تبليغاتي در فضاي مجازي جلوگيري شود.
منبع: isna.ir