چه خبر -
از آنجا كه ايدز يك بيماري رفتاري است كه از طريق رفتارهاي پرخطري از جمله روابط جنسي پرخطر و محافظت نشده و استفاده از سرنگ و سوزن مشترك منتقل مي‌شود، خودمراقبتي در زمينهٔ ايدز اهميت بيشتري دارد
خودمراقبتي براي پيشگيري از ابتلا به اچ‌آي‌وي
دکتر کيانوش کمالي – متخصص بيماري‌هاي عفوني درباره خودمراقبتي براي پيشگيري از ابتلا به اچ آي وي مي‌گويد که، خودمراقبتي يعني مراقبت از خود. يعني اينکه ما براي حفظ سلامت و شادابي خود کارهايي اگرچه کوچک انجام دهيم تا زندگي بهتري داشته باشيم. خودمراقبتي، رفتاري آموختني، آگاهانه و هدفمند است که هر فردي براي خود، خانواده و ديگران انجام مي‌دهد تا سالم بماند.
خودمراقبتي به ما مي آموزد که مهم‌ترين راه‌هاي پيشگيري از ايدز، به تصميم‌گيري هاي ما وابسته‌اند و آنچه ما را در معرض خطر قرار مي‌دهد رفتار پرخطر ماست، نه زندگي در کنار افراد مبتلا.
آنچه بايد در خودمراقبتي از ايدز رعايت کرد
- از مصرف مواد مخدر، محرک و روان‌گردان پرهيز کرد، زيرا مصرف هر نوع مادهٔ‌مخدر، هر قدر کم، ممکن است فرد را در معرض انجام رفتارهاي پرخطر مرتبط با ايدز قرار دهد.
- از حضور در موقعيت‌هاي خطرآفرين پرهيز کرد.
- مهارتِ نه‌گفتن را تقويت نمود. اين حق انسان است تا به خواسته‌هاي نادرست ديگران جواب نه بدهد.
- مهارت رفتار قاطعانه را در خود افزايش داده و تقويت کرد.
- مهارت تفکر نقّاد را در خود رشد داده و هر مطلبي را بدون دليل قبول نکرد. تفکر نقّاد کمک مي‌کند تا نوجوانان و جوانان بتوانند پيش از انجام يک رفتار، پيامدهاي ناگوار آن رفتار را دريابند.
- مهارت حل مسئله را تمرين کرد و بر آن مسلط شد. نوجوانان و جوانان هر چه در اين زمينه مهارت بيشتري به دست آورند، ارتباط خانوادگي و اجتماعي بهتري خواهند داشت. افراد هر چه ارتباط خانوادگي قوي‌تري داشته باشند، سالم‌تر خواهند بود.
- به اصول اخلاقي خود پايبند بود. پايبندي به اصول اخلاقي و معنوي، کمک فراواني به پيشگيري از ابتلا به اچ‌آي‌وي مي‌کند.
چه عواملي احتمال انتقال اچ‌آي‌وي را افزايش مي‌دهند؟
دکتر حميرا فلاحي، متخصص بهداشت باروري و کارشناس در زمينه بيماري ايدز، درباره عوامل و رفتارهايي مي‌گويند که احتمال انتقال ويروس اچ‌آي‌وي را افزايش مي‌دهد. هم مبتلايان و هم غيرمبتلايان با پرهيز از اين عوامل، احتمال گسترش بيماري را کاهش خواهند داد.
عواملي که خطر ابتلا به اچ‌آي‌وي را بيشتر مي‌کند
- احتمال انتقال ويروس از مرد مبتلا به زن غيرمبتلا بيشتر از احتمال انتقال از زن مبتلا به مرد غيرمبتلاست.
- از آنجا که در دختران جوان و کم‌سن، هنوز دستگاه تناسلي رشد کافي نداشته، احتمال صدمه‌خوردن، خراشيدگي، خون‌ريزي و انتقال اچ‌آي‌وي و ابتلا به بيماري‌هاي آميزشي در آنان بيشتر است.
- در تماس‌هاي جنسي از طريق مقعد، خطر انتقال ويروس بيشتر از تماس‌هاي جنسي معمول است. زيرا ناحيهٔ انتهايي روده، پيش از مقعد، شکننده بوده و در تماس‌هاي مقعدي احتمال آسيب‌پذيري، صدمه و پارگي آن بيشتر است.
- ناحيهٔ انتهايي روده بسيار آلوده است. تعداد زيادي از سلول‌هاي دفاعي بدن، لنفوسيت، در آن وجود دارد. اين سلول‌هاي دفاعي گيرنده‌هايي دارند که ويروس‌ها، از جمله ويروس اچ‌آي‌وي، به آن مي‌چسبند. بعد از چسبيدن ويروس به اين سلول‌هاي دفاعي، آن‌ها به راحتي وارد سلول‌هاي فوق شده و به‌سرعت تکثير مي‌شوند و سلول‌هاي دفاعي را از بين مي‌برند.
- وجود شرکاي جنسي متعدد و روابط جنسي پرخطر، تغيير پي‌درپي شرکاي جنسي و نيز تماس جنسي با افرادي که شرکاي جنسي متعدد دارند، احتمال آلودگي را افزايش مي‌دهد.
- در تماس جنسي با خشونت يا اجبار نيز احتمال انتقال افزايش مي‌يابد.
- تماس‌هاي جنسي در دوران قاعدگي، خطر انتقال اچ‌آي‌وي و برخي از انواع بيماري‌هاي آميزشي را بيشتر مي‌کند.
- وجود عفونت‌هاي آميزشي مثل سوزاک و کلاميديا، احتمال آلودگي به اچ‌آي‌وي را در تماس جنسي 3 الي 5 برابر افزايش مي‌دهد. اين در حالي است که وجود عفونت‌هاي زخم‌دار در دستگاه تناسلي، خطر آلودگي را 5 الي 10 برابر افزايش مي‌دهد.
- مصرف مواد مخدر، مثل هروئين و ترياک، مواد توهّم‌زا، مثل حشيش و علف، مشروبات الکلي، اکستاسي و مواد محرک آمفتاميني، مثل شيشه، باعث اختلال در درک و فهم شده، قدرت تصميم‌گيري مناسب را از انسان مي‌گيرند. هنگامي که عقل و درک انسان مختل شود و نتواند به درستي تصميم بگيرد، ممکن است رفتارهاي پرخطري مانند انجام يک رابطهٔ جنسي بي‌محابا و بدون کاندوم انجام دهد و در معرض ابتلا به اچ‌آي‌وي قرار گيرد.
- يکي از عوامل مهمي که در ميزان انتقال ويروس به شريک جنسي بسيار تأثيرگذار است، مرحلهٔ بيماري در فرد مبتلاست. در مرحلهٔ حاد اوليه بيماري و همين طور در مرحلهٔ پيشرفته، مقدار ويروس در بدن مبتلا در بالاترين حد است. هر چه ميزان ويروس در بدن بيشتر باشد، احتمال انتقال هم بيشتر مي‌شود.
- در شرايط مصرف داروهاي ضدويروسي که باعث پايين‌آمدن ميزان ويروس در بدن مي‌شود، احتمال انتقال کم‌تر خواهد بود. اين نکته در پيشگيري از انتقال بيماري از مادر مبتلا به فرزند اهميت دارد و زنان باردار، در صورت ابتلا به اچ‌آي‌وي، حتماٌ بايد داروهاي ضد ويروسي مصرف کنند.
منبع: sepidehdanaei.net