چه خبر - جلوگيري از چاقي شکمي
حسين دلشاد، معاون پژوهشکده غدد درون ريز و متابوليسم در مورد تحقيقي که درباره شيوع چاقي و چاقي شکمي در ايران انجام شد گفت: چاقي 2 نوع است؛ 1 - چاقي عمومي که از طريق محاسبه شاخص توده بدني مشخص مي شود 2 - چاقي شکمي که در ايران به وسيله اندازه گيري دور کمر مشخص مي شود. طبق تحقيقات دور کمر کمتر از 90 طبيعي و دور کمر بين 90 تا 95 نشان دهنده چاقي شکمي است و نياز به درمان دارد. اگر دور کمر بالاتر از 95 سانتي متر باشد فرد به چاقي شکمي حاد مبتلا است و حتما نيازمند درمان هاي پزشکي است.
به منظور بررسي بيشتر علل، عوارض و راه هاي پيش گيري از بروز چاقي شکمي با يکي از متخصصان تغذيه تماس گرفتيم. دکتر حميدرضا فرشچي، متخصص تغذيه در اين باره مي گويد: مشکل بزرگ بودن شکم شايد در کشورهاي شرقي که حجم غذاها بسيار بالا است و افراد در هر وعده غذايي غذاي سنگين و پرحجم مصرف مي کنند بيشتر باشد. به تدريج افراد ياد مي گيرند براي پر کردن آن حجم بيشتر و بيشتر بخورند و معده شان در واکنش به اين پرخوري افزايش حجم پيدا خواهد کرد. اين مشکل در کساني که عادات غذايي نامناسب دارند، بيشتر هم خواهد شد زيرا تا زماني که سيگنال سيري به مغز ارسال شود 15 دقيقه طول مي کشد و به اين ترتيب فرد تا آن زمان حجم بسيار زيادي از غذا را بلعيده است. معده بزرگ به صورت برآمدگي در بالاي شکم قابل مشاهده است اما چاقي شکمي در پايين شکم وجود دارد. اختلالات گوارش، ترشحات اسيد بيش از حد، ورم دستگاه گوارش فوقاني اعم از معده، مري و اثني عشر نيز در طول زمان به همراه دلايل فوق الذکر به برآمدگي در ناحيه بالايي شکم منجر خواهد شد.
اما چاقي شکمي که در پايين شکم به وجود مي آيد يکي از شايع ترين مشکلات در بسياري از جوامع و در ايران است. طبق تحقيقات، چاقي شکمي سلامت فرد را به شدت به خطر مي اندازد و هم اکنون عوارض آن از خود چاقي بيشتر شده است. چاقي ريشه بسياري از بيماري هاي متابوليک مثل ديابت، افزايش چربي خون و فشار خون و بيماري هاي قلبي و عروقي است. تجمع بافت چربي در ناحيه شکم معمولا با اندازه گيري دور کمر در ناحيه ناف قابل اندازه گيري است. به گفته دکتر فرشچي نمي توان از سبک زندگي شهرنشيني، افزايش فست فود و عدم تحرک در بروز چاقي شکمي چشم پوشي کرد. جالب اين که کم نيستند کساني که دچار اضافه وزن و چاقي نيستند اما مبتلا به چاقي شکمي هستند از طرفي ممکن است چاقي شکمي به دليل نامتناسب کردن اندام شخص را آزار دهد اما تحقيقات نشان داده که چاقي شکمي حتي در کساني که وزن طبيعي دارند مي تواند عامل بروز بيماري هاي متابوليک در آن ها شود.
کبد چرب
يکي ديگر از بيماري هايي که اخيرا شيوع بي رويه اي پيدا کرده است، کبد چرب است. در کشوري مثل ايران که مصرف نوشيدني هاي الکلي پايين است، انتظار مي رود اين بيماري کم باشد اما گرايش روزافزون مردم به مصرف فست فودها، غذاهاي پرچرب و تحرک نداشتن به چاقي شکمي و سپس کبد چرب در بسياري از مردم کشور ما منجر شده است. البته نبايد زمينه هاي ارثي را در بروز چاقي و چاقي شکمي انکار کرد اما نکته اين جاست که افزايش شمار مبتلايان به چاقي شکمي و چاقي مفرط بيشتر به سبک زندگي مرتبط است تا تظاهرات ژنتيکي. به عبارتي عوامل محيطي يعني تغذيه نامناسب، تحرک نداشتن و مصرف برخي داروهاي هورموني مهم ترين عوامل افزايش چاقي شکمي در اکثر جوامع است. البته در مورد خانم ها بايد يادآور شد که آن چه باعث مي شود چاقي شکمي بيش از گذشته در آن ها ديده شود، مصرف داروهاي هورموني است. استفاده از اين داروها باعث مي شود چربي ها به نوعي در ناحيه شکم تجمع پيدا کنند و سلول هاي چربي که به آن ها «سلوليت» مي گوييم در شکم پيدا شوند، در نتيجه توجه به اين نکته در مورد زنان به ويژه در نسل حاضر و نسل آينده ضروري به نظر مي رسد. اين متخصص تغذيه درباره رابطه افزايش سن با چاقي شکمي توضيح مي دهد: در هر دهه از زندگي به موازات افزايش سن و افزايش درگيري ها و در پيش گرفتن رژيم غذايي نامناسب، افراد در سنين ميانسالي دچار چاقي شکمي مي شوند. اين امر به ويژه در سنين ميانسالي بيشتر مشاهده مي شود و هرچه افراد به دوران سالمندي نزديک مي شوند به دليل بيماري ها و يا کاهش اشتها، از وزن کاسته شده و چاقي دور شکم خود به خود آب مي شود. اگر بخواهيم در مورد پيشگيري از چاقي شکمي توصيه کنيم بايد گفت ترکيبي از غذاهاي سالم به همراه تحرک بدني يعني همان شيوه مقابله با چاقي، راه حل مقابله با چاقي شکمي نيز هست. همواره و در همه حال متخصصان تغذيه استفاده از مواد غذايي حاوي کربوهيدرات هاي پيچيده را توصيه مي کنند و در مقابل استفاده نکردن از شيريني جات يا مواد قندي که سريع جذب بدن مي شوند و در متابوليسم بدن تبديل به بافت چربي مي شوند، کنار گذاشتن فست فودها و نوشابه هاي معمولي و رژيمي براي مبارزه با چاقي شکمي توصيه مي شود. در کنار اين ها فعاليت بدني منظم مي تواند در مقابله با افزايش وزن و چاقي بسيار موثر باشد. فعاليت بدني مي تواند ساده ترين آن يعني پياده روي باشد و تحقيقات نشان داده که پياده روي منظم 7 تا 10 درصد از وزن مبتلايان به چاقي مفرط را کم مي کند و چاقي شکمي آن ها قابل کنترل مي شود. نکته اين جاست که با همين مقدار کاهش وزن، بسياري از اختلالات متابوليک ناشي از چاقي در افراد چاق کنترل خواهد شد.
اين متخصص تغذيه با اشاره به تلاش خانم ها براي کوچک کردن شکم و انواع وسيله هايي که براي کوچک کردن شکم در بازار با تبليغات فراوان فروخته مي شود، تاکيد کرد: هيچ داروي معجزه آسايي در هيچ کجاي دنيا براي ريشه کني چاقي و چاقي شکمي وجود ندارد. بسياري از اين دستگاه ها فقط جنبه تبليغاتي دارند و حتي داروهايي که استاندارد هستند و مجوز دارند، به طور لحظه اي اثرگذار نيستند يعني بايد ضمن رعايت رژيم غذايي سالم و تحرک بدني کافي از اين داروها با تشخيص پزشک استفاده کرد.
دستگاه هاي کوچک کننده شکم
درباره دستگاه هاي کوچک کننده شکم نيز بايد گفت مطالعه علمي در اين زمينه وجود ندارد. حتي درباره ليپوساکشن بايد گفت فرد به تنهايي نمي تواند با انجام اين عمل از چربي اضافه بدنش براي هميشه راحت شود زيرا تناسب اندام جز با رعايت رژيم غذايي متعادل و داشتن تحرک بدني کافي امکان پذير نيست.
دکتر فرشچي درباره شيوه هاي سنتي کوچک کردن شکم به وسيله مصرف سرکه يا آب ولرم با آبليمو مي گويد: اين شيوه ها تجربي است و پشتوانه علمي ندارد. اما واقعيت اين است که به 2 دليل کارآيي ندارد از يک طرف افرادي که دچار چاقي شکمي هستند وابستگي شديدي به مواد غذايي لذيذ دارند و در طولاني مدت نمي توانند روز خود را با خوردن سرکه شروع کنند و از طرف ديگر وقتي اين مواد اسيدي به صورت ناشتا مصرف شود به ويژه در کساني که رژيم غذايي نامناسبي دارند و دستگاه گوارش آن ها دچار اختلال است، مشکلات گوارشي آن ها 2 برابر مي شود و گاه حتي پس از مصرف چند ماهه اين مواد، قادر به در پيش گرفتن يک رژيم غذايي عادي نيز نخواهند بود.
در مورد مصرف برخي مواد غذايي مانند حبوبات نيز بايد گفت نحوه پختن آ ن ها و نگه داشتن تعادل بسيار مهم است. بهتر است قبل از پختن، حبوبات را خيس کرده آب آن را دور بريزيم و سپس بپزيم و از طرفي آن را بيش از حد مصرف نکنيم. از طرفي اصولا بايد سعي کنيم سرعت خوردن غذا را کم کنيم، آهسته تر بخوريم تا مغز فرصت کند سيگنال هاي سيري را دريافت کند و کساني که داراي چاقي شکمي هستند هم بايد حتما در ابتداي غذا سالاد و سبزيجات بخورند تا حجم زيادي از معده شان که بزرگ شده پر شود و سپس اقدام به خوردن غذاي اصلي کنند.
درباره ماساژ شکم نيز بايد گفت واقعيت اين است که اين کار جنبه علمي ندارد اين روش در افراد مختلف با اندام مختلف و با شرايط مختلف قابل اجرا نيست زيرا استاندارد نشده و از طرفي معجزه نمي کند و هيچ روش مقابله با چاقي بدون رژيم غذايي سالم و تحرک کافي جواب گو نخواهد بود.
منبع : khorasannews.com