چه خبر - داروهاي موثر بر دندان‌درد کدام‌اند؟
اگرچه با مراجعات دوره‌اي و معاينات منظم و افزايش بهداشت دهان و دندان‌ها، دندان‌دردهاي غيرقابل‌پيش‌بيني و ناگهاني نسبت به گذشته ديگر کمتر براي مردم ممکن است پيش بيايد، اما دندان‌درد براي خيلي از مردم کماکان يک کابوس تلقي مي‌شود. چه وسط يک جلسه مهم کاري، چه شب هنگام خواب و چه در زمان صعود هواپيما، دندان‌درد ممکن است ما را گرفتار کند. بيشتر مردم هنگام دندان‌درد سراغ داروهاي تسکين‌دهنده درد مي‌روند اما اغلب اين سوال برايشان پيش مي‌آيد که چه داروهايي براي تسکين درد دندان خود استفاده کنند؟
بهترين و موثرين‌ترين روش خلاصي از دندان‌درد مراجعه به دندان‌پزشک است. تمام درمان‌هاي خانگي سنتي يا مدرن، دارويي و... در بهترين حالت مي‌توانند به‌طور موقت درد شما را براي مدت محدود تسکين دهند. تازه اگر بتوانند درد حاد شما را تسکين دهند، علت درد سر جاي خود باقي مي‌ماند و شما بايد به دندان‌پزشک مراجعه کنيد تا علت درد را برايتان رفع کند، اما در مواردي که واقعا به دندان‌پزشک دسترسي نداريد، بهترين راه تسکين درد درمان‌هاي دارويي است که البته ملاحظات خودش را دارد. درمان‌هاي سنتي شايد به اندازه درمان‌هاي دارويي در تسکين دندان‌درد موثر نباشند.اما داروهاي موثر بر دندان‌درد کدام‌اند؟ در ادامه، پاسخ اين پرسش را خواهيد گرفت.
ايبوپروفن
ايبوپروفن (با نام‌هاي تجاريAdvil, Genpril, Mido- IB, Motri- IB, Proprinal, SmarSense) يکي از موثرترين و در دسترس‌ترين داروهاي تسکين دندان‌درد است. اين دارو در بيشتر موارد در صورت مصرف درست مي‌تواند دندان‌درد شما را تسکين دهد طوري که به داروي ديگري نياز نداشته باشيد. ايبوپروفن در 2 دوز 200 و 400 ميلي‌گرم در بازار دارويي ايران موجود است. اين دارو بدون نسخه در ايران و بيشتر کشورها قابل‌تهيه است و اگر منع مصرفي براي اين دارو نداشته باشيد (مثلا خونريزي گوارشي، مشکلات قلبي مانند انجام جراحي باي‌پس قبلي اخير و وجود حساسيت دارويي شناخته‌شده به اين دارو و...) مي‌توانيد آن را براي دندان‌درد خود استفاده کنيد. شکل ژلاتيني کپسولي اين دارو (با نام ژلوفن در ايران شناخته شده) جذب گوارشي راحت‌تري نسبت به قرص دارد. کتوپروفن دارويي هم‌خانواده با ايبوپروفن است که اثر قوي‌اي بر تسکين دندان‌درد دارد ولي در حال حاضر در بازار ايران به‌طور عمومي وجود ندارد. پيروکسيکام و کتورولاک در بازار ايران موجود است. کتورولاک از جمله داروهاي اين خانواده است که شکل تزريقي آن هم در بازار وجود دارد.
استامينوفن
استامينوفن از داروهاي موثر بر درد است. استامينوفن با نام Paracetamo- هم در دنيا معروف است. هرچند خاصيت ضددردي دارد ولي خاصيت ضدالتهابي شناخته‌شده‌اي ندارد. استامينوفن بيشتر در ترکيب با ساير داروهاي ضددرد تجويز مي‌شود. در خانم‌هاي باردار هم استامينوفن ضددرد خوبي در تمام مراحل بارداري تلقي مي‌شود. زياده‌روي در مصرف استامينوفن و تجاوز از دوز مجاز دارو مي‌تواند مشکلات کبدي شديدي ايجاد کند.
آنتي‌بيوتيک‌ها
آنتي‌بيوتيک‌ها به‌طور مستقيم اثري روي دندان‌درد ندارند. بعضي از افرادي که دچار دندان‌درد مي‌شوند به خيال اينکه عفونت دندان وجود دارد و عامل درد است، سرخود آنتي‌بيوتيک مصرف مي‌کنند. در حالي که مصرف آنتي‌بيوتيک به تنهايي کمکي به کاهش درد نمي‌کند. در مواقع تورم و تب، آنتي‌بيوتيک‌ها ممکن است در کنترل علائم با کاهش فشار بافتي کمک‌کننده باشند، ولي آنتي‌بيوتيک‌هايي مانند آموکسي‌سيلين اثر ضددردي ندارند.
ضددردهاي مخدر
معروف‌ترين ضددرد مخدر کديين است که در بازار ايران به صورت ترکيبي وجود دارد. ضددردهاي مخدر عوارض جانبي زيادي دارند و استفاده از آنها براي دندان‌درد توصيه نمي‌شود. در برخي کشورها ضددردهاي ترکيبي قوي‌تري حاوي مخدرهايي مانند اکسي‌کدون هم براي دندان‌درد تجويز مي‌شود که در ايران اين داروها فعلا براي تجويز دندان‌پزشکان در دسترس نيست. ترامادول و مخدرهاي صناعي از اين قبيل نبايد براي دندان‌درد استفاده شوند.
آسپرين
در مواردي غير از کشيدن دندان يا جراحي در ناحيه دهان، آسپرين ساده داروي خوبي براي تسکين دندان‌درد است. آسپرين ضددرد و ضدالتهاب خوبي است و آثار جانبي کمي دارد. براي دندان‌درد کودکان نبايد آسپرين تجويز شود. آسپرين تشکيل لخته را در خون به تاخير مي‌اندازد و بيماراني که مشکلاتي مانند خونريزي يا زخم‌هاي گوارشي دارند نبايد از آن استفاده کنند.
مفناميک‌اسيد
معلوم نيست دقيقا چرا مفناميک‌اسيد به‌عنوان داروي تسکين دندان‌درد ميان عامه مردم مطرح شده است. قضيه اين است که حتي متاسفانه برخي از داروخانه‌ها هم براي دندان‌درد به جاي ايبوپروفن که داروي موثرتري براي تسکين دندان‌درد است، مفناميک‌اسيد مي‌دهند. مفناميک‌اسيد و ايبوپروفن از يک خانواده هستند ولي اثر ايبوپروفن در تسکين دندان‌درد بهتر است و مفناميک‌اسيد بيشتر در دردهاي عادت ماهيانه، ميگرن و... تجويز مي‌شود.
مسکن‌هاي ترکيبي
داروهاي ترکيبي ضددرد اغلب حاوي ايبوپروفن، استامينوفن و کافئين هستند که در درمان دندان‌درد موثر شناخته مي‌شوند. اين داروها اغلب به شکل کپسول و با نام‌هاي تجاري مانند نوافن، آسيفن، مگافن و... عرضه مي‌شوند ولي اغلب ترکيبات يکساني دارند. ترکيب استامينوفن و کديين هم در بازار ايران وجود دارد که بدون نسخه در حال حاضر از داروخانه‌ها قابل‌تهيه است. در کشورهاي ديگر داروهاي ترکيبي ضددرد متنوعي که حاوي اکسي‌کدون (ضددرد مخدر) هستند، وجود دارند. هرچند داروهاي ترکيبي در تسکين دندان‌درد تاثير خوبي نشان داده‌اند ولي در مصرف آنها بايد احتياط بيشتري نشان داد زيرا احتمال حساسيت يا عوارض ناخواسته با افزايش تعداد ترکيب‌هاي دارو ممکن است افزايش يابد.
کورتون‌ها
دگزامتازون و بتامتازون از جمله داروهاي کورتوني هستند که متاسفانه در کشور ما مصرف و حتي تجويز آنها بيش‌ازحد لازم است که براي سلامت زيانبار است. براي دريافت کورتون از داروخانه تجويز پزشک ضروري و فروش آنها بدون نسخه ممنوع است. کورتون‌هايي مانند دگزامتازون در دندان‌هاي معمولي نبايد استفاده شوند. اثر اين داروها بيشتر ضدالتهابي است. اين داروها اصلا در خط اول و دوم تجويز توسط دندان‌پزشکان نيستند و بهتر است تا جايي که ممکن است از آنها براي تسکين دندان‌درد استفاده نشود.
دکتر علي مرسلي
متخصص درمان ريشه
منبع:salamat.ir