چه خبر - ترامپ باز هم کنگره را دور زد
مدتي است که بحث همکاري هسته اي واشنگتن و رياض داغ تر از قبل شده است. افشاي اطلاعات و گزارش برخي رسانه ها در غرب، حساسيت هايي را در اين کشورها به ويژه در ميان قانونگذاران آمريکايي برانگيخته است.
گفته مي شود عربستان در حال تکميل نخستين راکتور تحقيقاتي در يک شهرک پژوهشي نزديک رياض است. اعتقاد بر اين است که تکميل ساخت اين تاسيسات با کمک واشنگتن صورت گرفته است. همچنين 7 مجوز ديگر نيز براي انتقال فناوري هسته اي به رياض صادر شده است.
برخي چهره ها در کنگره از هر دو حزب دموکرات و جمهوريخواه اکنون بر همکاري نزديک کاخ سفيد و نزديکان «دونالد ترامپ» با حکام سعودي متمرکز شده اند و خواستار شفاف سازي امور براي افکار عمومي و کنگره هستند.
نکته مهم آن است که کاخ سفيد معيارهاي دوگانه اي را در زمينه همکاري هسته اي در پيش گرفته است. به نوشته رسانه هاي غربي همکاري هاي اتمي واشنگتن و رياض درست در زماني اوج گرفته است که رئيس جمهوري آمريکا به صورت يکجانبه از برجام خارج مي شود. دولت وي در همين چارچوب چند مجوز همکاري هسته اي با دربار سعودي را حتي بدون اطلاع قانونگذاران آمريکايي به صادر کرده و همين موضوع موجب نگراني و ناراحتي نمايندگان و سناتورهاي آمريکايي شده است.
*معامله هسته اي ترامپ بدون اطلاع کنگره
گفته مي شود ساخت يک نيروگاه هسته اي از سوي آمريکا در عربستان به مراحل پاياني خود نزديک شده است و به همين دليل آينده اين همکاري نگراني هايي را به بار آورده است.
نشريه آلماني «اشپيگل» با اشاره به اقدام مشترک از سوي برخي چهره هاي شناخته شده از دو حزب آمريکا آورده است يکي از موضوعاتي که باعث اتحاد نمايندگان دوحزب در مقابل ترامپ شده است توافق هاي محرمانه کاخ سفيد با رياض در زمينه همکاري هاي هسته اي است.
براساس طرحي که «مارکو روبيو» سناتور جمهوريخواه و «تيم کاين» دموکرات به همراه گروه ديگري از سناتورها از آن حمايت کرده اند، کاخ سفيد بايد همکاري هسته اي مخفيانه خود با عربستان سعودي را افشا کند.
خبرگزاري «رويترز» گزارش داد که «ريک پري» وزير انرژي آمريکا اعتراف کرده است تاکنون حداقل شش مجوز فروش فناوري هسته اي به عربستان سعودي را به شکل مخفيانه، صادر کرده است. ارزيابي مي شود اين انتقال تکنولوژي براي ساخت چند راکتور صورت گرفته است.
هنوز مشخص نيست کدام بخش از نهادهاي زيرمجموعه دولت يا شرکت هاي فعال در حوزه اتمي اجازه همکاري و انتقال فناوي به رياض را از دولت آمريکا دريافت کرده اند. به همين دليل سناتورها تلاش دارند با کسب جزئيات اين توافق ها به ماهيت فعاليت هسته اي عربستان سعودي پي ببرند. در طرف مقابل مقام هاي دولت آمريکا مدعي هستند مجبور شده اند تا به خواسته هاي رياض تن بدهند زيرا در صورت خودداري از اين اقدام، عربستان سعودي اين فناوري ها را از کشورهاي ديگر همچون روسيه، فرانسه يا چين با هر قيمتي به دست خواهد آورد.
مارکو روبيوي جمهوريخواه و «باب منندز» دموکرات پيش از اين هم از انجام تحقيقات در مورد اين معاملات مخفيانه خبر داده بودند. روبيو در توئيتر اعلام کرد که دفتر حسابرسي از دولت هم با اين موضوع موافقت کرده است.
به نوشته رسانه ها، دولت آمريکا و وزارت انرژي اين کشور با استناد به قانوني به نام «بخش 810» چنين مجوزهايي را صادر کرده است. اين مواد قانوني براي انتقال تجهيزات تصميم گيري نمي کند اما مي تواند مقدمات فروش تجهيزات حساس را فراهم آورد. اگرچه صدور اين مجوزها در آمريکا منع قانوني ندارد اما سناتورها و برخي نمايندگان مجلس آمريکا از اين جهت نگران شده اند که چنين اقدامي بدون اطلاع آن ها صورت گرفته و در واقع کاخ سفيد کنگره را دور زده است.
**نگراني از راه اندازي مسابقه تسليحات هسته اي
از جمله نگراني هاي اصلي سياستگذاران آمريکايي، رفتارهاي متناقض ترامپ و ايجاد زمينه براي راه افتادن مسابقه تسليحات هسته اي است. تارنماي خبري تحليلي «ميدل ايست مانيتور» در گزارشي عنوان داشت گروهي از نمايندگان هر دو حزب به علت نگراني از انتقال اطلاعات حساس اتمي، خواستار ارائه اسامي و جزئيات توافق هسته اي رياض با آمريکا شده اند. ممکن است به همين دليل سناي آمريکا به دنبال بازبيني در همکاري هسته اي واشنگتن با ديگر کشورها باشد.
آن ها نسبت به 7 مجوزي که بر اساس قانون فوق موجب اشتراک اطلاعات واشنگتن و رياض مي شود انتقاد مي کنند و تاکيد دارند پيش از اين صدور مجوز به افکار عمومي اطلاع داده مي شد اما وزارت انرژي دولت ترامپ اين اقدام را انجام نداده است. اين نمايندگان تصريح دارند بايد مقررات ايمني شديد در کنار شفافيت و نظارت فوق العاده در زمينه غني سازي و بازفرآوري مواد هسته اي در عربستان صورت بگيرد تا مانع تشديد مسابقه تسليحاتي در خاورميانه شود.
گفته مي شود علاوه بر اسامي فوق چهره هاي زيادي از هر دو حزب آمريکا در سنا و مجلس نمايندگان به دنبال اقدام قانوني عليه ترامپ هستند. نشريه «نيوزويک» در گزارشي همکاري هسته اي ترامپ با رياض را عاملي خطرناک مي داند که باعث تشديد مسابقه تسليحاتي در خاورميانه مي شود.
اين گزارش نقش دولت عربستان در قتل روزنامه نگار منتقد دربار سعودي را در بي اعتمادي به رياض و سخت گيري اعضاي کنگره موثر عنوان کرد و افزود: اعضاي کنگره در قبال قتل خاشقچي ضرب الاجل 120 روزه اي را براي ترامپ جهت تحريم رياض تعيين کردند که رئيس جمهوري آمريکا نسبت به آن بي تفاوت بود. درحالي که نمايندگان شاهد کشتار هزاران انسان در يمن هستند اقدامات دولت ترامپ محرکي خطرناک براي دستيابي رياض به بمب هسته اي ديده مي شود.
به نوشته نيوزويک، باکمال تعجب اين خبرها درست است و در حالي رخ مي دهد که رئيس جمهوري آمريکا سال گذشته توافق هسته اي با ايران را که مانع فعاليت هاي اتمي تهران به سمت ساخت بمب مي شد «بدترين توافق موجود» ناميد و از برجام خارج شد. اين گزارش افزود: اکنون ترامپ در حال کمک به دشمن ايران در خليج فارس است تا با قدم هاي خود از نردبان هسته اي بالا برود.
بر اين اساس ترامپ با حکام رياض که روزنامه نگار «واشنگتن پست» را به قتل رساندند همچون يک مشتري عادي برخورد مي کند. به اعتقاد نمايندگان آمريکايي، وليعهد عربستان سال گذشته با تاييد ضمني تمايل رياض به ساخت بمب هسته اي زنگ خطر را به صدا در آورد. سناتور دموکرات «برد شرمن» هم در انتقادي تند از اين اقدام دولت آمريکا، به غيرقابل اعتماد بودن حکومت رياض و نقش آن در قتل جمال خاشقچي اشاره کرد و عنوان داشت «وقتي نمي توان به يک رژيم در مورد نحوه استفاده از ارّه استخوان بُر اعتماد کرد نبايد به آن فناوري هسته اي داد».
اکنون اين نگراني تنها مختص به دموکرات ها يا عليه محمد بن سلمان نيست. آمريکا از 9 سال گذشته از آرزوهاي هسته اي رياض مطلع بود ولي وليعهد سعودي اکنون با صراحت از اجراي آن تا سال 2030 سخن مي گويد. امر نگران کننده اما بي اطلاع نگاه داشتن کنگره از سوي کاخ سفيد بيان مي شود که ممکن است موجب دور زدن مقررات انرژي هسته اي مصوب سال 1954 به ويژه بند 123 شود. اين بخش از قانون تاکيد مي کند در تعاملات هسته اي آمريکا با ديگر کشورها بايد «استانداردهاي طلايي» و فوق العاده اي براي جلوگيري از تغيير مسير فناوري هاي انتقال داده شده در نظر گرفت تا برنامه هسته اي کشور هدف ماهيت صلح آميز خود را حفظ کند.
به نوشته نيوزويک، «عربستان اکنون برخلاف دوره اوباما با ترامپي معامله مي کند که با هر آهنگي که رياض مي نوازد مي رقصد. .... به همين دليل نمايندگان هر دو حزب در کنگره رعايت استانداردهاي طلايي را در مورد عربستان ضروري مي دانند» زيرا در غير اينصورت دستيابي رياض به بمب چندان سخت نخواهد بود. اين اتفاق ديگر کشورهاي منطقه را نيز به طور قطع با تهديدهاي امنيتي روبرو و آن ها را وادار مي سازد مسير ساخت سلاح هسته اي را در هر صورت دنبال کنند.
به اعتقاد تحليلگران مسائل بن المللي پس از حملاتي که ترامپ عليه ايران و برجام به راه انداخته است، وي اکنون به صورت آشکار در حال کمک به راه اندازي يک مسابقه تسليحات هسته اي در خاورميانه است.
منبع: irna.ir