چه خبر -
زگيل تناسلي يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي مقاربتي كشور و جهان محسوب مي‌شود كه اگر به‌موقع تشخيص داده نشود، ابتلا به سرطان دهانه رحم را به همراه دارد. اين بيماري كه عاملي ويروسي دارد نه‌تنها باعث ايجاد زگيل‌هاي زشت و دردناك در ناحيه تناسلي مي‌شود بلكه بعضي از انواع آن، خطر سرطان دهانه رحم در خانم‌ها و سرطان ناحيه تناسلي و مقعد در آقايان را هم تا حد زيادي بالا مي‌برد. خبر خوب اينكه خوشبختانه براي اين ويروس واكسني توليد شده است كه مي‌تواند از ابتلا به انواع خطرناك زگيل تناسلي و سرطان پيشگيري كند، اما اينكه واكسن براي چه كساني تاثيرگذار است و در چه سني بايد تزريق شود، سوالي است كه دكتر مسعود مرداني و دكتر ژانت سروش، متخصصان بيماري‌هاي عفوني به آن پاسخ مي‌دهند.
همه زگيل‌ها سرطان‌زا نيستند
حدود 106 نوع سروتيپ ويروس زگيل (HPV) وجود دارد كه هم روي نواحي تناسلي و هم روي نواحي غيرتناسلي مي‌توانند ايجاد زگيل كنند. دكتر مسعود مرداني، فوق تخصص بيماري‌هاي عفوني معتقد است شايع‌ترين انواع زگيل‌ها در ناحيه‌اي به جز دستگاه تناسلي ايجاد مي‌شوند؛ از جمله پوست دست، صورت، پا، مخاط و. . . .عمده اين زگيل‌ها توسط نوعي از ويروس HPV ايجاد مي‌شوند كه با سرطان ارتباطي ندارند. خيلي از آنها را اگر دستكاري نكنيم خودبه‌خود از بين مي‌روند، اما دستكاري زگيل معمولا باعث انتشار آن مي‌شود. پس يكي از مهم‌ترين راههاي انتقال اكثر انواع زگيل تماس نزديك فردي است.
كدام زگيل‌ها خطرناكند؟
دكتر مرداني به كساني كه روي دست و پا و اندام‌‌شان زگيل دارند، توصيه مي‌كند از خاراندن آن، به‌خصوص دست زدن به آن جدا خودداري كنند چون مي‌توانند آن را به ناحيه تناسلي انتقال دهند. با اين حال سروتيپ‌هايي كه روي دست و پا ايجاد مي‌شوند بيشتر نوع 1، 2، 3، 4، 7 و 10 هستند كه معمولا باعث زگيل ناحيه تناسلي نمي‌شوند. سروتيپ‌هايي كه باعث زگيل تناسلي مي‌شوند؛ نوع 6، 11، 16 و 18 هستند. دكتر ژانت سروش، متخصص عفوني نيز معتقد است در ميان انواع ويروس‌هاي زگيل تناسلي حدود 15 نوع از آنها جزء تيپ‌هاي خطرزا براي سرطان گردن رحم هستند كه از اين ميان، سروتيپ‌هاي 16 و 18 حدود 70 تا 80 درصد از موارد سرطان را منجر مي‌شوند. حدود 20 تا 30 درصد از موارد سرطان نيز براثر سروتيپ‌هاي ديگر مثل 31، 33 و. . . ايجاد مي‌شوند.
ايمني تا 80 درصد با تزريق واكسن
اگر سرطان دهانه رحم در مراحل نهايي تشخيص داده شود با مرگ و مير بسيار زيادي همراه است. به همين دليل از حدود يك دهه قبل در كشورهاي پيشرفته دنيا واكسني براي آن ساخته شده كه توصيه مي‌شود دخترها در 9 تا 11 سالگي آن را تزريق كنند. به گفته دكتر مرداني واكسن «گارداسيل» به صورت سه دوز در طول مدت 6 ماه در عضله بازو تزريق مي‌شود؛ ابتدا دوز اول، سپس دوز دوم 2 ماه پس از اولين دوز و دوز سوم 6 ماه پس از اولين دوز.
دكتر سروش نيز در اين مورد توضيح مي‌دهد كه درحال حاضر واكسن براي سروتيپ‌هاي 6، 11، 16 و 18 ساخته شده است ولي متخصصان هنوز موفق نشده‌اند براي همه 15 سروتيپ خطرزا يك واكسن تهيه كنند. بعد از تزريق واكسن، پيشگيري‌هاي بعدي نيز توصيه مي‌شود زيرا با اين واكسن فقط دربرابر چهار نوع از 15 سروتيپ خطرناك ايمن مي‌شويم، بنابراين احتمال ابتلا به انواع ديگر ويروس هنوز وجود دارد اما با تزريق واكسن حداقل خيال‌مان 80- 70 درصد راحت مي‌شود زيرا در برابر سروتيپ‌هاي 16 و 18 كه شايع‌ترين و مهم‌ترين هستند، ايمن مي‌شويم.
در آقايان هم سرطان ايجاد مي‌كند؟
دكتر مرداني توضيح مي‌دهد كه اين ويروس در آقايان نيز باعث سرطان پنيس و ناحيه انتهايي دستگاه گوارش و مقعد مي‌شود. لازم به ذكر است زگيل‌هايي كه در ناحيه تناسلي و مقعد ايجاد مي‌شوند خيلي راحت انتشار و تعدد پيدا مي‌كنند زيرا عرق كردن و فرسايش در اين ناحيه زياد است بنابراين به افراد مبتلا توصيه مي‌شود با مراجعه به پزشك پوست يا عفوني يا متخصص زنان نسبت به درمان زگيل‌ها اقدام كنند.
هر سال پاپ اسمير بدهيد اگر. . .
در بسياري از موارد پزشك مي‌تواند اين زگيل‌ها را فقط با نگاه كردن تشخيص دهد. البته تشخيص آنها در ناحيه تناسلي كمي دشوارتر است. دكتر مرداني در ادامه توضيح مي‌دهد كه اگر زگيل را با جراحي برداريم، مي‌توانيم با بررسي‌هاي مولكولي ظرف 24 تا 48 ساعت ويروس را تشخيص دهيم و حتي تعيين كنيم آيا اين HPV مولد سرطان خواهد بود يا خير.
براي خانم‌هايي كه كوچك‌ترين نشانه‌اي از HPV در دستگاه تناسلي‌شان دارند، توصيه مي‌شود حتما به صورت سالانه تست پاپ اسمير به روش Liquid Based Method انجام دهند كه تا حدودي با پاپ اسمير معمولي تفاوت دارد. خوشبختانه اين روش الان در اكثر شهرهاي بزرگ ايران در دسترس است و پاتولوژيست خيلي راحت مي‌تواند بگويد كه آيا كوچك‌ترين نشانه‌اي از سرطان وجود دارد يا خير. اگر سرطان در مراحل اوليه باشد متخصص زنان مي‌تواند با كولپوسكوپي يا عمل جراحي ضايعه مشكوك را بردارد و اجازه ندهد سرطان عارضه ايجاد كند.
بيشتر بدانيد : ويروس hpv چيست؟ + راههاي انتقال ويروس hpv
بيشتر بدانيد : نکاتي راجع به تست پاپ اسمير در زنان
بيشتر بدانيد : تست پاپ اسمير
چرا آمار زگيل در ايران زياد شده؟
از نظر دكتر مرداني، در رابطه با بهداشت عمومي آنچه اهميت بيشتري دارد، بروز زگيل در ناحيه تناسلي و مقعد است كه در آقايان ممكن است در ناحيه پنيس و در خانم‌ها در ناحيه واژن و ديگر نقاط دستگاه تناسلي ايجاد شود. طبق مشاهدات، وقتي يكي از شريك‌هاي جنسي به اين بيماري مبتلا مي‌شود و از وسايل جلوگيري استفاده نمي‌كند به احتمال دوسوم طرف مقابلش را هم مبتلا خواهد كرد. از آنجايي كه جوانان ما به اندازه كافي درمورد استفاده از وسايل حفاظتي اطلاعات ندارند متاسفانه خيلي راحت به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.
شايد فقط HPV نداشته باشيد!
يك نكته مهم، همزماني عفونت HPV با بقيه عفونت‌هاي مقاربتي است، بنابراين دكتر مرداني توصيه مي‌كند كه اگر فردي در ناحيه تناسلي دچار HPV شده است حتما از لحاظ ساير بيماري‌هاي مقاربتي مثل سيفليس، هرپس، ايدز، هپاتيت B و C، سوزاك، كلاميديا و. . . نيز بررسي شود زيرا فردي كه نسبت به مقاربت بدون وسايل جلوگيري اقدام مي‌كند ممكن است همزمان با HPV عفونت‌هاي ديگر را هم بگيرد. كشف سريع‌تر اين عفونت‌ها مي‌تواند حياتي باشد.
بيشتر بدانيد : آشنايي با انواع هپاتيت A ، B و C و روش هاي انتقال آن ها
بيشتر بدانيد : هپاتيت B و هپاتيت C در کمين چه کساني است؟
بعضي‌ها هيچ علامتي ندارند!
اين ويروس وقتي وارد بدن مي‌شود ممكن است سال‌ها بي علامت و غير فعال باقي بماند اما وقتي سيستم دفاعي بدن پايين مي‌آيد خودش را نشان مي‌دهد و زگيل ايجاد مي‌كند. به گفته دكتر مرداني اغلب زوج‌هايي كه بدون محافظت، مقاربت انجام مي‌دهند متوجه ابتلاي همسرشان به اين زگيل نمي‌شوند و بعد از مدتي مي‌بينند كه دچار زگيل ناحيه تناسلي شده‌اند و وقتي سراغ همسرشان مي‌روند متوجه مي‌شوند او نيز اين ضايعات را دارد. دكتر سروش نيز در اين مورد نظر مشابهي دارد.
به‌گفته او يكي از مواردي كه در پيشگيري مشكل ايجاد مي‌كند اين است كه خيلي از افراد مبتلا به‌خصوص آقايان، علائم و مشخصه‌هاي ظاهري زگيل تناسلي را ندارند و فقط پخش‌كننده ويروس هستند. در مطالعاتي كه روي سرم آقايان انجام شده است مشخص شده حتي تا 50 درصد از آقايان اين ويروس را در بدن‌شان دارند و احتمالا در ترشحات‌شان هم دفع مي‌كنند، بدون اينكه ضايعه تناسلي مشخصي داشته باشند. البته ميزان اين احتمال در كشورهاي مختلف متفاوت است. پس نداشتن ضايعه تناسلي هميشه دليل بر سالم بودن فرد نمي‌شود. حتي ضايعات ممكن است نامشخص، ريز و رنگ پوست بدن بوده و درد نداشته باشند.
وسايل حفاظتي براي پيشگيري كافي نيست
دكتر سروش معتقد است وسايل حفاظتي از انتقال‌هاي مخاطي و تماس‌هاي عميق جلوگيري مي‌كند، بنابراين درصورتي كه خانم‌ها در نواحي واژينال يا مخاط و آقايان روي آلت تناسلي‌شان مبتلا به زگيل باشند تا حد زيادي از انتقال آن جلوگيري مي‌شود، اما وسايل حفاظتي از تماس پوست با پوست نواحي خارجي تناسلي جلوگيري نمي‌كند؛ بنابراين اگر فرد در اين نواحي زگيل داشته باشد خيلي راحت با تماس پوستي، آن را منتقل مي‌كند.
حتي در افرادي كه رابطه‌زناشويي جدي نداشته‌اند، ديده شده كه به علت تماس پوستي ناحيه تناسلي با فرد مبتلا به زگيل تناسلي مبتلا شده‌اند. وسايل جلوگيري احتمال ابتلا به موارد خطرناك داخل واژينال و گردن رحم را كمتر مي‌كند و دركل گفته مي‌شود حدود 50درصد احتمال ابتلا را كاهش مي‌دهد.
تا دير نشده واكسن بزنيد!
دكتر مرداني معتقد است براي پيشگيري از اين بيماري بايد سن ازدواج را پايين بياوريم. پدر و مادرها نيز بايد دختربچه‌هاي‌شان را با بردن نزد متخصصان عفوني و درخواست واكسن «گارداسيل» در برابر اين بيماري واكسينه كنند. متاسفانه هزينه اين واكسن در ايران چون با دلار تعيين مي‌شود بالاست و بايد كاري کرد که در دسترس همه قرار گيرد.
خيلي از كشورها مثل انگليس، ايالات‌متحده، كانادا و استراليا تمام دخترهاي مدرسه‌اي را در بدو ورود به راهنمايي و انتهاي دبستان در برابر اين بيماري به صورت رايگان واكسينه مي‌كنند زيرا مي‌خواهند در چند سال آينده نسلي عاري از سرطان دهانه رحم داشته باشند. اخيرا سازمان جهاني بهداشت تزريق را براي آقايان نيز توصيه كرده است. دكتر سروش نيز توضيح مي‌دهد كه اين واکسن در ايران هميشه در دسترس نيست اما اگر بيمار تمايل داشته باشد تزريق كند، مي‌تواند با دكتر متخصص خود در تماس باشد تا هر موقع واكسن در دسترس قرار گرفت، او را خبر كند.
بيشتر بدانيد : پاسخ به سوالات در مورد واکسن HPV براي جلوگيري از زگيل تناسلي و سرطان دهانه رحم
ويروس زگيل هميشه در بدن مي‌ماند؟
وقتي از دكتر سروش سؤال مي‌كنيم كه آيا اين ويروس پس از ورود به بدن تا آخر عمر در بدن باقي مي‌ماند يا خير پاسخ مي‌دهند كه امكان از بين رفتن ويروس وجود دارد. خوشبختانه تعداد زيادي از اين ويروس‌ها بعد از حدود 6 ماه و گاهي 24 ماه از بدن خودبه‌خود پاك مي‌شوند. درست مثل زگيلي كه ممكن است روي دست يا پاي بچه‌ها ايجاد شود، سيستم ايمني بدن مي‌تواند بر آن غلبه كرده و كلا ويروس را حذف كند. حتي ممكن است به‌طور موقت تغييراتي روي گردن رحم و مخاط واژن ايجاد شود اما آنها نيز امكان دارد بدون درمان خودبه‌خود با سيستم ايمني بدن رفع شوند.
پس اينطور نيست كه اگر فردي مبتلا به ويروس زگيل تناسلي شود تا آخر عمر درگير باشد و فقط هم به همان نوع مبتلا باشد، بلكه ممكن است يك نوعي را بگيرد، خوب شود و بعد از مدتي دوباره با تماس با يك فرد مبتلا، نوع ديگري از HPV را بگيرد. درنتيجه يك فرد در طول زندگي‌اش، ممكن است مبتلا به چند نوع ويروس HPV در دروه‌هاي مختلف يا همزمان شود.
بهترين روش‌ها براي درمان زگيل
زگيل‌هاي غيرتناسلي معمولا خودبه‌خود بهبود پيدا مي‌كنند. با اين حال دكتر مرداني، استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در اين مورد اضافه مي‌كند كه اگر فرد از وجود زگيل ناراحت است، مي‌تواند با مراجعه به پزشك آن را برطرف کند. يك راه استفاده از محلول موضعي «پودوفيلين» است. اين محلول بايد به تناوب و يك روز در ميان استفاده شود نه هر روز.
خيلي بايد دقت شود محلول با پوست سالم تماس پيدا نكند زيرا عارضه ايجاد مي‌كند بنابراين بايد ابتدا پوست سالم اطراف زگيل را با لاك ناخن يا پماد اكسيد دوزنگ پوشاند و بعد از محلول استفاده كرد. به غير از داروهاي موضعي مثل «پودوفيلين» و «پودوفيلوكس» براي از بين بردن زگيل مي‌توان از كرم «ايميكويمود» (Imiquimod) نيز استفاده كرد. اين كرم در ناحيه تناسلي بسيار موثر است اما قيمت بالايي دارد و چند عدد از پمادهاي كوچكش بيشتر از 100 هزار تومان هزينه برمي‌دارد.
علاوه براينها مي‌توان از داروي «تري كلراستيك اسيد» استفاده كرد. يكي ديگر از روش‌هاي شايعي كه توسط متخصصان پوست انجام مي‌شود «كرايوتراپي» است. در اين روش از نيتروژن مايع براي منجمد كردن ضايعات زگيل استفاده مي‌شود. متخصصان زنان نيز معمولا با روش‌هاي جراحي زگيل‌ها را برمي‌دارند. اخيرا استفاده از ليزر نيز باب شده است. در بسياري از موارد از داروهاي ضد ويروس مثل «اينترفرون» نيز استفاده شده است اما هيچ كدام از اينها درمان صددرصد استاندارد گزارش نمي‌شوند. به همين دليل پزشك بايد مجموعه‌اي از راه‌ها را در نظر داشته باشد و باتوجه به شرايط بيمار يكي از روش‌هاي درماني را انتخاب كند.
1 + 5 نكته مهم درمورد واكسن!
اگر قصد تزريق واكسن گارداسيل را داريد به اين شش نكته توجه كنيد:
در توليد اين واكسن تكنولوژي جديدي به‌كار رفته است، به اين صورت كه فقط جدار ويروس را وارد بدن مي‌كند و بدن فكر مي‌كند خود ويروس وارد آن شده، بنابراين نسبت به آن آنتي‌بادي مي‌سازد. پس از ويروس ضعيف شده در آن استفاده نشده است و خود واكسن به هيچ عنوان باعث بيماري نمي‌شود.
واكـسـن HPV بي‌خطر است اما تزريق آن در دوران بارداري و شيردهي توصيه نمي‌شود.
گرچه تزريق اين واكسن قبل از ازدواج توصيه مي‌شود اما در صورت امكان بهتر است پس از ازدواج نيز خانم‌هاي جوان اين واكسن را تزريق كنند.
خانم‌هايي كه‌واكسينه مي‌شوند بهتر است همچنان تست پاپ اسمير را به صورت منظم ادامه دهند.
اين واكسن زگيل‌هاي موجود را درمان نمي‌كند، اما براي افرادي هم كه دچار زگيل شده‌اند توصيه مي‌شود زيرا از انواع ديگر ويروس زگيل كه فرد دچار آن نشده است جلوگيري مي‌كند.
هزينه هر دوز از اين واكسن در حال حاضر حدود 290 هزار تومان است. اين واكسن را مي‌توانيد از داروخانه‌هايي مثل «13 آبان» يا «29 فروردين» تهيه كنيد.
بيشتر بدانيد : ويروس HPV را چقدر مي شناسيد؟
بيشتر بدانيد : کدام زنان در رابطه جنسي شان به ويروس زگيل تناسلي HPV مبتلا مي شوند؟
بيشتر بدانيد : واکسن زگيل تناسلي HPV عارضه ندارد
بيشتر بدانيد : زگيل دستگاه تناسلي چيست؟
بيشتر بدانيد : زگيل تناسلي و خطر سرطان!؟
منبع : مجله سيب سبز