چه خبر - مطالعه ناسا روي دوقلوهاي فضايي
از زماني که اولين فضانورد به فضا سفر کرد ما مي‌دانيم که زندگي در فضا عميقاً بر بدن انسان تأثير مي‌گذارد. ناسا نيز براي بررسي ميزان اين تغييرات يک مطالعه جامع را براي مقايسه ژن‌ها و زيست‌شناسي دوقلوهاي همسان به نام "اسکات کلي" و "مارک کلي" انجام داد.
"اسکات کلي" تقريباً يک سال را در ايستگاه فضايي بين‌المللي گذراند، در حالي که "مارک" روي زمين مانده بود.
اکنون نتايج مطالعه ناسا بر روي اين دو برادر دوقلو منتشر شده است.
"اسکات" به عنوان بخشي از اين مطالعه 340 روز را در سال‌هاي 2015 و 2016 در ايستگاه فضايي بين‌المللي زندگي کرد، در حالي که برادرش که يک فضانورد بازنشسته است بر روي زمين بود.
اين کار به اين دليل انجام شد که آرايش ژنتيکي دوقلوهاي يکسان صد درصد مشابه است و مناسب‌ترين مورد براي بررسي اثرات محيط فضا بر بدن انسان هستند.
در اين مطالعه 10 تيم تحقيقاتي به بررسي کامل جنبه‌هاي مختلف فيزيولوژي اين دو برادر در طول پرواز فضايي و شش ماه پس از بازگشت اسکات به زمين پرداختند. داده‌هاي جمع آوري شده به مأموريت‌هاي فضايي که در دهه‌هاي آينده انجام خواهد شد کمک خواهد کرد.
نتايج اين مطالعه مي‌تواند رژيم‌هاي غذايي، تمرينات ورزشي و اقدامات بهداشتي و ايمني فضانوردان را در آينده دستخوش تغيير کند، چرا که انسان‌ها در آينده نه چندان دور به کره ماه و در نهايت به مريخ خواهند رفت و ناچار به اقامت نسبتاً طولاني مدت در آنجا هستند.
يکي از جالب‌ترين يافته‌هاي اين مطالعه مربوط به تلومر (بخش انتهايي کروموزوم) اسکات بود. اين بخش از دي.ان.اي در پايانه کروموزوم واقع است و مانند تکه‌هاي کوچک پلاستيکي در انتهاي کروموزوم‌ها از آسيب به دي.ان.اي در هنگام تقسيم سلولي محافظت مي‌کند.
تلومرها به طور طبيعي با افزايش سن کوتاه‌تر مي‌شوند، اما دانشمندان متوجه شدند که تلومرهاي اسکات زماني که در فضا بود عملاً بلندتر شد. در حالي که پس از بازگشت به زمين آنها به شدت منقبض شدند.
در اين سو، مارک در شرايط پايدار باقي ماند.
يکي ديگر از يافته‌هاي مهم مطالعه اين است که واکسن آنفلوانزا در فضا کار مي‌کند اما يک تضمين نيست. اسکات اولين فردي بود که در فضا واکسن زد و معلوم شد که سيستم ايمني بدن او به مانند روي زمين پاسخ داد. اين خبر خوشي براي مأموريت‌هاي طولاني‌تر در آينده است، چرا که واکسيناسيون در آنجا مهم است.
همچنين بيان ژن بين مارک و اسکات متفاوت بود. به نظر مي‌رسد در حالي که اقامت در فضا فعاليت ژن را به درجه‌اي بالاتر از حد معمول تغيير مي‌دهد، بيش از 90 درصد اين تغييرات پس از بازگشت به زمين خنثي شدند و به حالت اوليه برگشتند.
با اين حال جالب توجه است که مقاومت تقريباً هفت درصد از اين تغييرات بيش از شش ماه ادامه داشت.
اين تغيير بيان ژن مي‌تواند به بسياري از يافته‌هاي ديگر اين مطالعه مرتبط باشد. همچنين آسيب به دي.ان.اي ديده شد که ناسا آن را متأثر از قرار گرفتن بدن در معرض اشعه مي‌داند.
اما توانايي‌هاي شناختي اسکات در طول زمان اقامت در فضا تقريباً بدون تغيير بود اما جالب توجه است که او پس از بازگشت به زمين به مدت شش ماه کاهش سرعت و دقت شناختي را تجربه کرد. اما ناسا مي‌گويد اين عارضه مي‌تواند نتيجه تطابق مجدد با گرانش زمين و استرس باشد.
همچنين ميکروبيوم روده اسکات در مقايسه با قبل از پرواز فضايي بسيار متفاوت بود که به احتمال زياد به علت رژيم غذايي بسيار متفاوت وي در زمين و فضا است. زيرا فضانوردان در فضا بيشتر غذاهاي يخ زده و خشک شده مي‌خورند.
مشخص نبود که اين تغييرات چقدر طول مي‌کشد، اما خوشبختانه مطالعه نشان داد که ميکروبيوم طي شش ماه به حالت عادي بازگشت. اين اطلاعات مي‌توانند به تغييرات در رژيم غذايي فضانوردان با هدف رشد باکتري‌هاي سالم روده شود.
در ميان بسياري از اثرات بهداشتي و سلامتي ديگر که در اسکات ديده شد، محققان شواهدي از ضخيم شدن ديواره شرايين کاروتيد و افزايش سطح پروتئين AQP2 پيدا کردند که ممکن است دليل مشکلات در بينايي گزارش شده توسط فضانوردان و ديگر عوارض ناشي از اقامت بلند مدت در فضا باشد.
داده‌هاي جمع آوري شده از طريق اين مطالعه جامع، بدون شک در طول سال‌هاي آينده بسيار کاربردي خواهد بود. اين مطالعه نه تنها به مأموريت‌هاي آينده فضايي کمک مي‌کند، بلکه به طور بالقوه موجب حفظ سلامتي و تندرستي فضانوردان و همچنين انسان‌هاي روي زمين مي‌شود، چرا که مي‌تواند موجب توسعه درمان‌هاي جديد براي بيماري‌هاي مختلف و شناخت بهتر از روند پيري شود.
منبع: isna.ir