چاپ

چه خبر - زندگينامه و فيلم هاي سوسن تسليمي

همانطور که مي‌دانيد لقب دادن به هنرمندان و افراد سرشناس همواره يکي از ويژگي‌هاي فرهنگ ما ايراني‌ها بوده است. يکي از بازيگراني که با وجود شايستگي بسيار بالا و استعداد شگفت انگيزش، به اندازه‌ي آن چه که بوده است لقب نگرفته، سوسن تسليمي است. سوسن تسليمي تعداد انگشت شماري بازي در سينماي ايران داشته است، اما همين آثار به قدري قابل توجه و تامل بوده اند که نام او را براي هميشه در سينما جاودان ساخته اند.

سوسن تسليمي در سربداران

گيله زن

سوسن تسليمي متولد بهمن ماه 1328 شمسي در شهر رشت است. خانواده‌ي وي نيز از اهالي سينما و فرهنگ آن دوران بوده اند. سوسن تسليمي کار خود را با بازيگري تئاتر در سال 1350 آغاز کرد و دو سال بعد در همين رشته در دانشکده هنر‌هاي زيبا به تحصيل پرداخت. او در دوران دانشجويي و پس از آن با افراد بنام بسياري، چون داريوش فرهنگ، هرمز هدايت، مهدي هاشمي، بيژن مفيد و بهرام بيضايي همکاري مي‌کرد. سال 1357 بود که سوسن تسليمي در براي نخستين بار وارد سينما شد و در فيلم بهرام بيضايي به نام چريکه تارا به ايفاي نقش پرداخت.

سوسن تسليمي

بازي او در ايران و جهان مورد استقبال قرار گرفت و چند جايزه بين المللي را نيز از آن خود کرد. البته که همکاري با کارگردان و نويسنده‌ي بزرگي، چون بهرام بيضايي به عنوان تجربه‌ي اول مي‌تواند تاثير بسزايي در زندگي هنر هر بازيگري داشته باشد، اما اين نکته نيز قابل تامل است که او حتما توانايي شگرفي داشته که کارگردان ريز بين و با دقتي، چون بهرام بيضايي او را براي نقش اول فيلم خود برگزيده است. چريکه تارا داستان زني تنها به همراه دو فرزند کوچکش است که با مردي عجيب روبرو مي‌شود و در همين ديدار که ديداري پر رمز و راز و عجيب است، زندگي و احوالات وي دچار تغيير و تحول مي‌شود.

چريکه تاراي ممنوعه

چريکه تارا هيچ گاه در ايران به اکران درنيامده است، اما همواره يکي از آثار برجسته يبهرام بيضايي و همچنين سوسن تسليمي محسوب مي‌شود. چريکه تارا علاوه بر جوايز بازيگر که دريافت کرد برنده‌ي جايزه بهترين فيلم جشنواره بين‌المللي فيلم وايادوليد نيز شد. چريکه‌ي تارا با بازي درخشان و ياد ماندني سوسن تسليمي يکي از آثار پر قدرت افسانه‌هاي عاشقانه است. پس از اين تجربه‌ي موفق بيضايي بار ديگر در سال 1360 نقش اصلي فيلم خود به نام مرگ يزدگرد را به سوسن تسليمي داد. مرگ يزدگرد نام نمايشنامه‌اي به قلم بهرام بيضايي است که او با اقتباس از همان اثر خود فيلم مرگ يزدگرد را ساخت.

عکس سوسن تسليمي در فيلم مرگ يزدگرد

داستان اين فيلم از جايي آغاز مي‌شود که يزدگرد سوم به مرو مي‌گريزد و به طور ناشناس در آسيابي پناه مي‌گيرد. داستان از زبان آسيابان، زن آسيابان و دخترشان بيان مي‌شود و همه روايت‌ها با هم تفاوت دارد. واقعيت در ميان روايت‌هاي متعدد و متفاوت گم مي‌شود. پس از اين فيلم نقش جذاب سريالي برجسته به نام سربداران به کارگرداني محمد علي نجفي در سال 1363 به سوسن تسليمي محول شد. سربداران يکي از محبوب‌ترين سريال‌هاي تاريخي بعد از انقلاب به حساب مي‌آيد.

بازي سوسن تسليمي در چريکه تارا

نقش سوسن تسليمي در اين سريال بسيار پر رنگ بود و شايد يکي از جنجالي‌ترين نقش‌ها بود به سبب آن که شخصيت فاطمه مانند ديگر زنان در دوره‌ي خودش نيست. او سوارکار و جنگجو است و جنگجويان ديگري را رهبري مي‌کند. در اين سريال پر حاشيه و سرو صدا نيز سوسن تسليمي با بازي خود درخشيد. او حالا ديگر بازيگر شناخته شده و محبوبي بود که توانسته بود نظر بسياري از کارگردانان و صاحب نظران را به خود جلب کند.

مادياي ماندگار

سال 1364 بود که سوسن تسليمي نقش اصلي فيلم "ماديا" به کارگرداني علي ژکان را پذيرفت. ماديان تصويري از زندگي روستايي در کشور را ارائه مي‌داد. در اين فيلم سوسن تسليمي نقش زني از روستا‌هاي شمال ايران را به عهده داشت. او که به سبب زادگاهش زبان گيلکي را بلد بود بدون هيچ مشکلي توانست با لهجه‌ي روانش اين نقش را بازي کند و دوباره مورد توجه قرار بگيرد.

سوسن تسليمي

اين سال‌هاي پرفراز و نشيب دهه‌ي شصت سال‌هاي پر کاري سوسن تسليمي بود که البته شرايط بحران و جنگ اجازه‌ي شکوفا شدن بيشتر را به اين بازيگر توانا نداد. سال 1365 در بحبوحه‌ي جنگ ايران و عراق، سوسن تسليمي يک ايده‌ي داستاني را با بهرام بيضايي در ميان گداشت که در نهايت منجر به ساختن فيلم مشهور "باشو غريبه کوچک" شد.

باشو غريبه کوچک

داستان باشو از اين قرار است که پسر کوچکي که در حمله‌اي در حين جنگ خانه اش در جنوب کشور ويران شده و خانواده اش را از دست داده سوار بر کاميوني مي‌شود، خوابش مي‌برد و وقتي بيدار مي‌شود مي‌بيند که در شمال کشور است. او در اين ديار با زني برخورد مي‌کند که در غياب همسرش به همراه دو فرزندش زندگي مي‌کند. نقش اين زن که نامش "نايي جان" است را سوسن تسليمي با همان لهجه‌ي گيلکي خود بازي مي‌کند.

سوسن تسليمي در باشو غريبه کوچک

او در اين فيلم چنان ماهرانه ايفاي نقش مي‌کند که به گونه‌اي همه آن فيلم را به خاطر نقش او به خوبي به ياد دارند. نايي جان و پسرک زبان هم را نمي‌فهمند، اما چنان ارتباط عميقي بين آن‌ها پديد مي‌آيد که مي‌تواند يکي از جلوه‌هاي زيباي روابط انساني باشد. شوهر نايي جان از حضور باشو در خانه اش ناراضي است و اين موضوع بحران اصلي داستان است که باز به دست نايي جان که به نوعي يک قهرمان است برطرف مي‌شود. "باشو غريبه کوچک" 5 سال تمام در توقيف به سر برد و اجازه‌ي اکران پيدا نکرد تا اينکه سرانجام در سال 1369 به اکران عمومي درآمد.

عکس سوسن تسليمي

اين فيلم که يکي از زيباترين و دلنشين‌ترين آثار بهرام بيضايي است با اقبال بي نظيري روبرو شد و در نهايت تبديل به يکي از خاطره انگيز‌ترين آثار سينمايي ايران شد. سوسن تسليمي که خود به فيلم باشو علاقه‌ي بسياري دارد، اين اثر را ستايش صلح و دوستي مي‌داند. زماني که در سال 1369 باشو به اکران عمومي درآمد، سوسن تسليمي از ايران مهاجرت کرده و در کشور سوئد اقامت داشت. او هرگز نتوانست اين فيلم را در کنار مردم کشورش و در سينما تماشا کند. در همان سال 65 که باشو ساخته شد، تسليمي در فيلم‌هاي شايد وقتي ديگر بهرام بيضايي و طلسم داريوش فرهنگ بازي کرد. اين دو فيلم آخرين فيلم‌هايي بودند که تسليمي درکشور خود بازي مي‌کرد.

طلسم بيضايي

طلسم که داستان آن نيز اثري از بهرام بيضايي است، داراي داستاني پيچيده، پر رمز و راز و افسانه گونه است. ماجرا از اين قرار است که عروس و دامادي پس از شب عروسي خود به قصد روستايشان سفر مي‌کنند، اما در راه گم مي‌شوند و سر از خانه‌ي يک شازده درمي آورند. آن‌ها در اين مکان با رمز و راز عجيبي روبه رو مي‌شوند که داستان را تحت الشعاع خود قرار مي‌دهد.

سوسن تسليمي

فيلم بعدي تسليمي که بازهم اثر فاخر از بهرام بيضايي است در سال 1366 اکران شد. "شايد وقتي ديگر" فيلمي بود که تسليمي باز هم با داريوش فرهنگ در آن بازي مي‌کرد. اين فيلم نيز فيلمي با داستان پيچيده بود که تنها بازيگري، چون سوسن تسليمي قادر بود در آن چنان که شايسته بود بدرخشد.

فيلم طلسم با بازي سوسن تسليمي

برخي بر اين باورند که شايد وقتي ديگر برگه‌ي زريني در کارنامه بهرام بيضايي و همچنين سوسن تسليمي است. در همان سالي که شايد وقتي ديگر به نمايش درآمد، تسليمي ايران را براي هميشه به مقصد سوئد ترک کرد. تسليمي پس از مهاجرت دست از فعاليت در زمينه تئاتر و هنر‌هاي نمايشي برنداشت. او تا به حال چندين تئاتر موفق در سوئد را بازي کرده و همچنين خود نيز به ساخت فيلم و... مشغول بوده است.

بيشتر بدانيد : خاطرات بيضايي و تسليمي زنده شد/ من باشو غريبه کوچک هستم

هيئت مديره انيستيتوي فيلم سوئد

او از اواخر دهه‌ي 90 ميلادي جزو هيئت مديره انيستيتوي فيلم سوئد بود که اين انستيتو از اعتبار بسيار بالايي برخوردار است. او در تمام اين سال‌ها با علاقه به کار خود در غربت ادامه داده و اکنون نيز به عنوان مدرس بازيگري در اين کشور شناخته شده است.

سوسن تسليمي در کنار داريوش فرهنگ همسر سابقش و دخترش توکا

استعداد درخشان سوسن تسليمي به وسيله‌ي بازي در سريال‌هاي سوئدي در آن کشور نيز پوشيده نيست. جالب است بدانيد که علاوه بر آنکه تسليمي در سال 2003، جايزه ويژه شخصيت ممتاز فرهنگي را در رشته کارگرداني فيلم و بازيگري، از طرف دولت سوئد دريافت کرد، در حال حاضر نيز در وزارت فرهنگ سوئد از اعضاي هيئت مشاورين تئاتر است.

بيشتر بدانيد : «سوسن تسليمي» از استكهلم به پدر نامه نوشت

بيشتر بدانيد : بازيگر زن مهاجرت کرده به ايران باز مي گردد!

بيشتر بدانيد : بهترين بازيگران زن بعد انقلاب سينماي ايران کدامند؟ + عکس

بيشتر بدانيد : ماندگارترين «مادران سينماي ايران» از نگاه آزيتا حاجيان + تصاوير

منبع: زندگي ايده آل