چه خبر - هر آنچه بايد در مورد تصلب شرايين بدانيد

آترواسکلروز يا تصلب شرايين atherosclerosis زماني رخ مي دهد که رگ هاي خوني انتقال دهنده اکسيژن و مواد مغذي از قلب به ديگر قسمت هاي بدن سفت و ضخيم مي شوند که گاهي اوقات جريان خون به اندام ها و بافت ها را محدود مي کند. سرخرگ هاي سالم انعطاف پذير و نرم هستند، اما با گذشت زمان، ديواره آنها مي تواند سفت و سخت شود، که اين شرايط به نام سخت شدن سرخرگ ها شناخته مي شود.
آترواسکلروز نوعي از آرتريواسکلروز Arteriosclerosis است، اما اين اصطلاحات گاهي اوقات به جاي هم استفاده مي شوند. آترواسکلروز به انباشت چربي ها، کلسترول و مواد ديگر در و روي ديواره داخلي سرخرگ ها (پلاک) ارجاع مي شود که مي تواند جريان خون را محدود کند.
پلاک مي تواند پاره شده، و محرکي براي تشکيل يک لخته خون باشد. اگرچه آترواسکلروز اغلب به عنوان يک مشکل قلبي در نظر گرفته مي شود، اما مي تواند سرخرگ ها در هر قسمت از بدن انسان را تحت تاثير قرار دهد. آترواسکلروز ي تصلب شرايين ممکن است قابل پيشگيري و درمان پذير باشد.

بيشتر بدانيد : قلب چگونه کار مي کند؟ حقايقي جالب و باور نکردني در مورد قلب

علائم آترواسکلروز

تصلب شرايين به تدريج شکل مي گيرد و نوع خفيف آن معمولا هيچ نشانه اي ندارد.
شما معمولا تا زماني که سرخرگ به اندازه اي باريک شده يا مسدود شود که ديگر جريان خون کافي به اندام و بافت ها نرسد، علائم آترواسکلروز را تجربه نمي کنيد. گاهي اوقات، يک لخته خونمسير جريان خون را به طور کامل مسدود مي کند، يا حتي پاره شده و مي تواند موجب يک حمله قلبي يا سکته مغزي شود.
علائم تصلب شرايين با شدت متوسط تا شديد به اين که کدام سرخرگ ها تحت تاثير قرار گرفته اند، بستگي دارد. به عنوان مثال:

آگر با آترواسکلروز در سرخرگ هاي قلب خود مواجه باشيد، ممکن است علائمي مانند سينه درد يا فشار در سينه (آنژين) را تجربه کنيد.
اگر با آترواسکلروز در سرخرگ هاي منتهي به مغز مواجه باشيد، ممکن است علائم و نشانه هايي مانند بي حسي ناگهاني يا ضعف در دست ها يا پاها، دشواري در تکلم، از دست دادن موقت بينايي در يک چشم، يا افتادگي ماهيچه ها در صورت را تجربه کنيد. اين علائم به يک حمله ايسکميک گذرا اشاره دارند که در صورت عدم درمان ممکن است به يک سکته مغزي منجر شود.
اگر با آترواسکلروز در سرخرگ هاي دست يا پاي خود مواجه باشيد، ممکن است علائم بيماري سرخرگ محيطي مانند احساس درد پاها هنگام پياده روي را تجربه کنيد.
اگر با آترواسکلروز در سرخرگ هاي منتهي به کليه هاي خود مواجه باشيد، ممکن است فشار خون بالا يا نارسايي کليوي را تجربه کنيد.

بيشتر بدانيد : درمان لخته خون پا با 9 روش خانگي

چه زماني به پزشک مراجعه کنيم؟

اگر فکر مي کنيد به آترواسکلروز مبتلا هستيد، با پزشک خود صحبت کنيد. همچنين، به علائم اوليه جريان خون ناکافي مانند سينه درد (آنژين)، پا درد يا بي حسي توجه داشته باشيد.
تشخيص اوليه و درمان زودهنگام مي تواند از تشديد شرايط آترواسکلروز و بروز يک حمله قلبي، سکته مغزي يا ديگر شرايط اورژانسي پزشکي پيشگيري کند.

علت تصلب شرايين

تصلب شرايين يک بيماري پيشرونده با آهنگي آهسته است که ممکن است از دوران کودکي نيز آغاز شود. اگرچه دليل دقيق اين شرايط همچنان نامشخص است، تصلب شرايين ممکن است با آسيب ديدگي لايه داخلي يک سرخرگ آغاز شود. آسيب ديدگي ممکن است به واسطه موارد زير رخ دهد:

فشار خون بالا
کلسترول بالا
تري گليسيريد بالا
سيگار کشيدن و استفاده از ديگر منابع تنباکو
مقاومت به انسولين، چاقي يا ديابت
التهاب ناشي از بيماري ها مانند آرتريت، لوپوسيا عفونت ها، و يا التهاب به دليلي ناشناخته

زماني که ديواره داخلي سرخرگ آسيب مي بيند، سلول هاي خون و مواد ديگر اغلب به بخش آسيب ديده چسبيده و در ديواره داخلي سرخرگ انباشته مي شوند.
با گذشت زمان، رسوبات چربي (پلاک) ناشي از کلسترول و ديگر محصولات سلولي نيز در بخش آسيب ديده سرخرگ شکل گرفته و آن را سخت و باريک مي کنند. در نتيجه، اندام ها و بافت هاي متصل به سرخرگ مسدود شده خون کافي براي ارائه عملکرد درست دريافت نمي کنند.
در نهايت، تکه هاي رسوبات چربي ممکن است جدا شده و وارد جريان خون شوند.
افزون بر اين، ديواره داخلي نرم پلاک ممکن است پاره شده و کلسترول و مواد ديگر وارد جريان خون شوند. اين ممکن است به تشکيل يک لخته خون منجر شود که مي تواند جريان خون را به بخشي خاص از بدن مسدود کند، همانند زماني که موجب مسدود شدن جريان خون به قلب شده و به بروز يک حمله قلبي منجر مي شود. لخته خون مي تواند به ديگر بخش هاي بدن نيز سفر کرده و موجب انسداد جريان خون به اندامي ديگر شود.

عوامل خطرآفرين تصلب شرايين

سخت شدن سرخرگ ها به مرور زمان رخ مي دهد. جدا از افزايش سن، عوامل ديگري مي توانند خطر آترواسکلروز را افزايش دهند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:

فشار خون بالا
کلسترول بالا
ديابت
چاقي
سيگار کشيدن و استفاده از ديگر منابع تنباکو
سابقه خانوادگي ابتلاي زودهنگام به بيماري قلبي
ورزش نکردن
يک رژيم غذايي ناسالم
عوارض تصلب شرايين

عوارض آترواسکلروز به اين که کدام سرخرگ ها تحت تاثير قرار گرفته اند، بستگي دارد. به عنوان مثال:

بيماري سرخرگ کرونري

زماني که آترواسکلروز سرخرگ هاي نزديک به قلب را تحت تاثير قرار مي دهد، ممکن است به بيماري سرخرگ کرونري مبتلا شويد که مي تواند موجب سينه درد (آنژين)، يک حمله قلبي يا نارسايي قلبي شود.

بيماري سرخرگ کاروتيد

زماني که آترواسکلروز سرخرگ هاي نزديک به مغز را تحت تاثير قرار مي دهد، ممکن است به بيماري سرخرگ کاروتيد مبتلا شويد که مي تواند موجب يک حمله ايسکميک گذرا يا سکته مغزي شود.

بيماري سرخرگ محيطي

زماني که آترواسکلروز سرخرگ هاي دست ها يا پاها را تحت تاثير قرار مي دهد، ممکن است با مشکلات گردش خون در اين اندام ها مواجه شويد که به نام بيماري سرخرگ محيطي شناخته مي شود. اين شرايط مي تواند حساسيت فرد نسبت به گرما و سرما را کاهش دهد که خطر سوختگي يا يخ زدگي را افزايش مي دهد. در موارد نادر، گردش خون ضعيف در دست ها يا پاها مي تواند موجب مرگ بافت (قانقاريا) شود.

آنوريسم

آترواسکلروز مي تواند موجب آنوريسم شود که يک عارضه جدي محسوب شده و مي تواند در هر قسمت از بدن انسان رخ دهد. آنوريسم به تورم در ديواره سرخرگ که با گذشت زمان مي تواند شکلي شبيه يک بادکنک به خود بگيرد، گفته مي شود.
بيشتر افراد مبتلا به آنوريسم هيچ نشانه اي ندارند. درد و حس ضربان در بخشي که آنوريسم شکل گرفته ممکن است شکل بگيرد و توجه داشته باشيد که يک موقعيت اورژانسي پزشکي در نظر گرفته مي شود.
اگر آنوريسم بترکد، ممکن است با خونريزي داخلي که زندگي فرد را در معرض خطر قرار مي دهد، مواجه شويد. اگرچه معمولا رويدادي ناگهاني و فاجعه بار است، نشت آرام خون نيز ممکن است. اگر يک لخته خون از آنوريسم خارج شود ممکن است سرخرگي در نقطه اي ديگر از بدن را مسدود کند.

بيماري مزمن کليه

آترواسکلروز مي تواند سرخرگ هاي منتهي به کليه ها را تحت تاثير قرار داده و از رسيدن خون اکسيژن‌دار کافي به آنها پيشگيري کند. با گذشت زمان، اين شرايط مي تواند بر عملکرد کليه ها اثر گذاشته و دفع مواد زائد از بدن را مختل کند.

پيشگيري از تصلب شرايين

تغييرات سبک زندگي که براي درمان آترواسکلروز توصيه شده اند مي توانند به پيشگيري از آن نيز کمک کنند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:

ترک سيگار
مصرف مواد غذايي سالم
ورزش منظم
حفظ وزن سالم
تشخيص آتترواسکلروز

پزشک طي يک معاينه جسماني ممکن است نشانه هاي سرخرگ هاي باريک شده، بزرگ شده يا سخت شده را شناسايي کند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:

نبض ضعيف يا ناموجود زير منطقه تحت تاثير قرار گرفته
کاهش فشار خون در اندام تحت تاثير قرار گرفته
صداي سوت مانند بالاي سرخرگ ها که با استفاده از يک گوشي پزشکي (استتوسکوپ) شنيده مي شود

با توجه به نتيجه معاينه جسماني، پزشک شما ممکن است يک يا تعدادي از آزمايش هاي تشخيصي را تجويز کند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:

آزمايش خون. آزمايش خون مي تواند به بررسي سطوح کلسترول و قند خون که مي توانند خطر آترواسکلروز را افزايش دهند، کمک کند.
سونوگرافي داپلر. پزشک ممکن است از سونوگرافي داپلر براي اندازه گيري فشار خون در نقاط مختلف دست يا پا استفاده کند. اين اندازه گيري ها مي توانند به پزشک در ارزيابي درجه انسدادها و همچنين سرعت جريان خون در سرخرگ ها کمک کند.
شاخص قوزک-بازويي. اين آزمايش مي تواند به تشخيص آترواسکلروز در سرخرگ هاي دست ها يا پاها کمک کند. پزشک ممکن است فشار خون در قوزک پا را با فشار خون در بازو مقايسه کند. اين به عنوان شاخص قوزک-بازويي شناخته مي شود. اختلاف غير طبيعي ممکن است نشان دهنده بيماري عروق محيطي باشد که معمولا به واسطه آترواسکلروز شکل مي گيرد.
الکتروکارديوگرام. الکتروکارديوگرام سيگنال هاي الکتريکي که از قلب عبور مي کنند را ثبت مي کند. يک الکتروکارديوگردام مي تواند شواهد يک حمله قلبي پيشين را آشکار کند. اگر نشانه ها و علائم بيشتر هنگام ورزش شکل مي گيرند، پزشک ممکن است از بيمار بخواهد هنگام انجام آزمايش روي يک تردميل پياده‌روي کرده يا روي دوچرخه ثابت رکاب بزند
آزمايش استرس. آزمايش استرس که به نام آزمايش استرس ورزشي نيز شناخته مي شود، براي جمع آوري اطلاعات درباره شرايط قلب هنگام فعاليت جسماني انجام مي شود. از آنجايي که قلب هنگام ورزش نسبت به بيشتر فعاليت هاي روزانه سخت‌تر و سريع‌تر کار مي کند، يک آزمايش استرس ورزشي مي تواند مشکلاتي که در اين اندام وجود دارند اما مشهود نيستند را نمايان کند.
اين آزمايش معمولا شامل پياده‌روي روي تردميل يا رکاب زدن با دوچرخه ثابت مي شود، در شرايطي که ريتم قلب، فشار خون و تنفس زير نظر قرار دارند.
کاتتريزاسيون قلبي و آنژيوگرام. اين آزمايش مي تواند باريک شدن يا انسداد سرخرگ هاي کرونري را نشان دهد.
آزمايش هاي تصويربرداري ديگر. پزشک ممکن است از سي‌تي اسکن يا آنژيوگرافي تشديد مغناطيسي (MRA) براي بررسي شرايط سرخرگ ها استفاده کند. اين آزمايش ها مي توانند ميزان سختي يا باريک شدن سرخرگ هاي بزرگ و همچنين آنوريسم و رسوب کلسيم در ديواره سرخرگ ها را نشان دهند.
درمان تصلب شرايين

تغييرات سبک زندگي، مانند دنبال کردن يک رژيم غذايي سالم و ورزش منظم، اغلب مناسب‌ترين درمان براي آترواسکلروز هستند. گاهي اوقات، ممکن است به مصرف دارو يا انجام عمل جراحي نيز نياز باشد.

داروها

داروهاي مختلفي مي توانند آثار آترواسکلروز را کاهش داده يا حتي معکوس کنند.

داروهايکلسترول. کاهش کلسترول بد (LDL)مي تواند انباشت رسوبات چربي در سرخرگ ها را کند، متوقف يا حتي معکوس کند. افزايش سطوح کلتسرول خوب (HDL) نيز ممکن است مفيد باشد.
داروهاي ضد پلاکت. پزشک شما ممکن است داروهاي ضد پلاکت، مانند آسپرين، را براي کاهش احتمال انباشت پلاکت ها در سرخرگ هاي باريک شده، تشکيل لخته خون و بروز انسداد بيشتر تجويز کند.
داروهاي مسدودکننده بتا. اين داروها بيشتر براي درمان بيماري سرخرگ کرونري استفاده مي شوند. آنها ضربان قلب و فشار خون را کاهش مي دهند، فشار کاري قلب را کاهش داده و اغلب علائم سينه درد را تسکين مي دهند. مسدودکننده هاي بتا خطر حملات قلبي و برخي مشکلات ريتم قلب را کاهش مي دهند.
مهارکننده هاي آنزيم مبدل آنژيوتانسين (ACE). اين داروها ممکن است به کند کردن پيشرفت آترواسکلروز از طريق کاهش فشار خون و ايجاد آثار مثبت بر سرخرگ هاي قلب کمک کنند. اين داروها مي توانند خطر حملات قلبي عودکننده را کاهش دهند.
مسدودکننده هاي کانال کلسيم. اين داروها فشار خون را کاهش مي دهند و گاهي اوقات براي درمان آنژين استفاده مي شوند.
قرص هاي آب (ادرارآورها). فشار خون بالا يک عامل خطرآفرين اصلي براي آترواسکلروز است. داروهاي ادرارآور فشار خون را کاهش مي دهند.
داروهاي ديگر. پزشک شما ممکن است داروهايي خاص را براي کنترل عوامل خطرآفرين خاص براي آترواسکلروز، مانند ديابت، تجويز کند. گاهي اوقات داروهاي خاص براي تسکين علائم آترواسکلروز، مانند پا درد هنگام ورزش، تجويز مي شوند.
تغييرات سبک زندگي و درمان هاي خانگي

تغييرات سبک زندگي مي توانند به پيشگيري و کند کردن پيشرفت آترواسکلروز کمک کنند.

ترک سيگار. سيگار کشيدن به سرخرگ ها آسيب مي زند. اگر سيگار مي کشيد يا از ديگر محصولات تنباکو استفاده مي کنيد، ترک آن بهترين روش براي متوقف کردن پيشرفت آترواسکلروز و کاهش خطر عوارض آن است.
ورزش منظم. ورزش منظم مي تواند امکان استفاده کارآمدتر از اکسيژن را براي ماهيچه ها فراهم کند. همچنين، فعاليت جسماني مي تواند گردش خون و رشد سلول هاي خوني جديد را بهبود ببخشد. ورزش به کاهش فشار خون و کاهش خطر ديابت نيز کمک مي کند.
حداقل 30 دقيقه ورزش روزانه در بيشتر روزهاي هفته را هدف قرار دهيد. همچنين، اگر از وقت کافي برخوردار نيستيد مي توانيد تمرينات اينتروال 10 دقيقه اي را مد نظر قرار دهيد.
به جاي استفاده از آسانسور مي توانيد از پله ها استفاده کنيد، هنگام وقت ناهار زماني را به پياده‌روي اختصاص دهيد يا هنگام تماشاي تلويزيون حرکات ورزشي ساده را انجام دهيد.
سالم غذا خوردن. يک رژيم غذايي دوستدار قلب که بر اساس ميوه ها، سبزي ها و غلات کامل شکل گرفته است و ميزان کربوهيدرات هاي پالايش شده، قندها، چربي اشباع و سديم در آن کم است، مي تواند به کنترل وزن، فشار خون، کلسترول و قند خون کمک کند.
کاهش وزن اضافه و حفظ وزن سالم. اگر اضافه وزن داريد، کاهش کيلوهاي اضافه مي تواند به کاهش خطر فشار خون بالا و کلسترول بالا، دو عامل خطرآفرين کليدي براي ابتلا به آتراسکلروز، کمک کند. همچنين، کاهش وزن خطر ديابت را کاهش داده يا به مديريت اين بيماري کمک مي کند.
مديريت استرس. سطوح استرس را تا حد امکان کاهش دهيد. تکنيک هاي مديريت استرس، مانند تن‌آرامي، يوگا و تنفس عميق را مد نظر قرار دهيد.

بيشتر بدانيد : بيماري قلبي و نشانه هاي غير منتظره و عجيب آن !!

بيشتر بدانيد : پاکسازي رگ ها با اين مواد خوراکي

بيشتر بدانيد : کدام غذاها باعث تنگ شدن رگ ها مي شوند؟

منبع : asriran.com

http://www.CheKhabar.ir/News/155166/آترواسکلروز atherosclerosis يا تصلب شرايين چيست؟