چاپ

چه خبر - آيتم غيرانساني «فرمول يک» همه را متعجب کرد

زن و مردي با دو دختر خردسال خود مهمان يکي از برنامه‌هاي تلويزيون ملي بوده اند. مرد خانواده در اين برنامه از 27 بار تقاضاي طلاق همسرش گفته که البته 28 امين بار به جدايي کشيده شده، اما دوباره به يکديگر رجوع کرده اند. هر 27 بار دليل اين نزاع ها، کتک زدن زن توسط همسرش بوده است. اين ماجرا که چند روز پيش در برنامه فرمول يکِ علي ضياء اتفاق افتاد، باعث انتقاد بسياري از فعالان حقوق زنان و کاربران عادي در فضاي مجازي شده است. آن ها اعتقاد دارند پخش اين برنامه ترويج خشونت خانگي عليه زنان و عادي سازي آن است.
اما در برنامه علي ضياء دقيقا چه اتفاقي افتاده است؟ واکنش هاي مختلف به اين برنامه چه بوده و استدلال منتقدان اين برنامه چيست؟ در اين گزارش تلاش مي کنيم به اين سوالات پاسخ دهيم.

جزييات برنامه فرمول يک در اولين روز اسفند

در اولين روز اسفندماه، مرد و زني با دو دختر خردسال مهمان برنامه فرمول يک با اجراي علي ضياء بودند. اول برنامه مجري از مرد خانواده مي پرسد شما و همسرتان 27 بار تقاضاي طلاق کرده ايد؟ مرد مي گويد بله. علي ضياء دوباره مي پرسد بيشتر مواقع هم به خاطر کتک زدن همسرتون بوده؟ مرد تاييد مي کند و اضافه مي کند که 28 امين بار، ديگر آن ها طلاق گرفته اند.
در ادامه برنامه متوجه مي شويم اين زن و مرد حدود 20 سال است که با هم ازدواج کرده اند و در بيشتر اين سال ها زن از همسرش کتک خورده است. مرد از ابتداي ازدواج، همسرش را مورد اذيت و آزار فيزيکي قرار داده و در همان روز عقد، سيلي به صورت او زده است. زن بعد از آزارهاي فيزيکي مرد، بارها به پزشکي قانوني مراجعه کرده و درخواست طلاق داده است. اما چند روز بعد دوباره پشيمان شده و به زندگي ادامه داده است. خانواده زن هم بسياري از مواقع حتي متوجه قضيه تقاضاي طلاق نشده اند. زن در بيشتر طول برنامه ساکت است و مرد با مجري گفت و گو مي کند. اما زن در بخشي از برنامه با صدايي بسيار آرام مي گويد در 28امين تقاضاي طلاق ديگر همه چيز فراتر از حد تحملش بوده و با بخشش مهريه در ازاي گرفتن فرزندانش از شوهرش جدا شده است.

مهمانان جنجالي علي ضيا در برنامه فرمول يک

مرد بعد از طلاق که گويا سراغ مشاور هم رفته، سعي مي کند خود را اصلاح کند. او به همسرش قول مي دهد که ديگر کارهاي اشتباه گذشته را تکرار نکند و دو سه سالي است که زندگي آرامي دارند. البته در همان ابتداي برنامه، علي ضياء از مرد مي پرسد که آيا قبول دارد کار اشتباهي کرده که همسرش را کتک زده و مرد مي گويد، بله. اما اين تاسف يا شرمندگي در لحن صحبت کردن مرد ديده نمي شود. او و مجري در بيشتر طول برنامه هنگام صحبت از اين ماجراها پوزخندي بر لب دارند.

چرا منتقدان برنامه فرمول يک را متهم به ترويج همسرآزاري مي کنند؟

معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده رييس جمهور، جزو اولين افرادي بود که به اين قسمت برنامه فرمول يک واکنش نشان داد. او در کانال تلگرامي اش با انتقاد از پخش اين برنامه، تلويحا اعلام کرد که اين نوع الگوسازي از خانواده و ازدواج از سوي رسانه ملي بيشتر موجب تزلزل بنيان خانواده و ازدواج گريزي جوان ها مي شود. از سوي ديگر معاونت سلامت روان وزارت بهداشت هم پخش برنامه اي با چنين محتوايي از تلويزيون را محکوم کرد.
علاوه بر مسئولان دولتي بسياري از فعالان حقوق زنان، جامعه شناسان و کاربران عادي در شبکه هاي اجتماعي از اين برنامه انتقاد کردند. استدلال هاي منتقدان را مي توان در سه دسته کلي خلاصه کرد.
اولين استدلال مخالفان اين است که در فرمول يک با نشان دادن زني که سال ها مورد آزار و اذيت جسمي قرار گرفته ولي اين شرايط را تحمل کرده، خشونت عليه زنان عادي جلوه داده مي شود. مرد حاضر در برنامه با ادبياتي سخفيف و بدون شرم درباره آزار همسرش حرف مي زند و اين يعني از بين بردن قبح يک رفتار ناهنجار و زشت. حتي مرد و مجري برنامه بارها در حضور زن آزارديده از واژه کتک زدن و چک زدن استفاده مي کنند.
دومين استدلال منتقدان اين است که در اين برنامه تحمل و پذيرش خشونت فيزيکي توسط زنان، راهي براي بقاي خانواده نشان داده مي شود. در واقع از زن آزارديده براي تحمل و کوتاه آمدنش تقدير مي شود. در صورتي که به نظر روانشناس ها و کارشناسان راه درست در اين مواقع اين است که آزارديده به ظلم و خشونتي که به او مي شود، اعتراض کند. البته براي بقاي خانواده و داشتن خانواده اي سالم هم زوجين بايد به روان درمانگر و مشاور خانواده براي حل مشکل مراجعه کنند.
از نظر اين منتقدان، خشونت عليه زنان نوعي ناهنجاري است که در کشور ما بعد از اعتياد و کودک آزاري در رده سومين آسيب اجتماعي فراگير قرار دارد. پس عملي که ناهنجار و آسيب اجتماعي است نبايد عادي جلوه داده شده و تحمل آن تحسين شود. حتي بسياري از زنان درگير اين خشونت ها در طولاني مدت دچار آسيب هاي رواني و فيزيکي مي شوند.
اما سومين استدلال مخالفان اين برنامه مربوط به حضور دو دختر خردسال اين زن و مرد در برنامه است. اين دو دختر شاهد اين هستند که پدرشان درباره آزار و اذيت جسمي مادر آن ها بدون هيچ پرده پوشي حرف مي زند. به اين ترتيب آن ها نه تنها در خانواده شاهد لحظات تلخ و دردناکي از خشونت در رابطه والدين خود بوده اند حالا در برنامه تلويزيون، بايد دوباره اين لحظات تلخ مرور را کنند. حتي عده اي انتقاد داشتند پخش تصوير اين دو کودک در برنامه تلويزيون مي تواند براي آن ها در فضاهايي اجتماعي مانند مهدکودک و مدرسه دردسرساز باشد. آن ها ممکن است مورد آزار زباني و متلک پراني برخي درباره رابطه والدين خود قرار بگيرند و اين يعني ناديده گرفتن حقوق کودک در رسانه.

خلا قوانين جامع و در خور در ابعاد مختلف اين ماجرا

علي ضياء در واکنش به همه اين انتقادها گفته او در برنامه ها به هيچ وجه ترويج خشونت عليه زنان نکرده و منتقدان فقط با ديدن چند دقيقه از برنامه او قضاوت نادرست کرده اند. البته برنامه فرمول يک علي ضياء امسال بارها به دليل مهمانان و حواشي آن ها دچار دردسر شد. مهم ترين آن هم دعوت از پدري و پسر خردسالش بود که پدر در برنامه با انتقاد از محک گفت که به او براي تهيه داروهاي پسر مبتلا به سرطانش کمکي نمي شود. اما بعد معلوم شد فرآيند درمان پسربچه يک سال قبل با کمک خيريه ها از جمله محک با موفقيت پايان يافته است. در اين روزها باز هم فرمول يک متهم شده بدون دقت در انتخاب مهمان ها و رعايت اخلاق رسانه اي فقط به جذب مخاطب فکر کرده است. به نظر مي رسد در ابعاد مختلف اين ماجرا خلا قوانين و آموزش ها پيرامون آسيب هاي اجتماعي وجود دارد.

برنامه فرمول يک

اول اين که ما رسانه اي داريم که داراي قوانين و اصول مدون درباره حقوق کودکان، زنان و آسيب هاي اجتماعي نيست. يک برنامه پرمخاطب تلويزيوني بدون توجه به تبعات مسئله خشونت خانگي و ابعاد آن و حتي بدون دعوت از يک کارشناس مسائل خانواده، چنين محتوايي را نمايش مي دهد که همه به آن اعتراض دارند و اين يعني خلا قوانين و اخلاق حرفه اي در رسانه.
دوم اين که قوانين مدني خانواده ما آن قدر ناکارآمد هستند که در مواجهه با زني که بارها با خشونت خانگي و آزار همسرش شده، نه اقدام مناسبي انجام داده و نه حمايتي از زن کرده اند. کمترين کاري که دادگاه هاي خانواده در اين راستا مي توانند انجام دهند الزام افرادي مانند مرد اين برنامه به گذراندن دوره هاي روان درماني و مشاوره است.
سوم اين که فقدان آموزش و اطلاع رساني درباره آسيب هاي اجتماعي و رفتارهاي مخرب هم يکي ديگر از ابعاد اين ماجراست. مجري برنامه و مرد حاضر در برنامه در حضور زن آزارديده بارها از واژه تحقيرآميز کتک خوردن استفاده مي کنند. گويا آن ها اصلا نمي دانند چيزي که درباره آن صحبت مي کنند در بيشتر کشورهاي دنيا جرم است. حداقل از مجري رسانه ملي انتظار مي رود که در ادبيات خود از واژه هاي سخفيفي مانند کتک زدن استفاده نکند. مجري اين رسانه بايد بداند در اين مورد با پديده خشونت خانگي عليه زنان و همسرآزاري روبرو هستيم و در انتخاب واژگانش دقت کند.

بيشتر بدانيد : واکنش تند علي ضيا به پرسشي درمورد ازدواجش + فيلم

بيشتر بدانيد : وقتي علي ضيا به سيم آخر مي زند + فيلم

بيشتر بدانيد : واکنش تند مردم به متلک علي ضيا به حافظ ناظري و سحر قريشي + فيلم

بيشتر بدانيد : علي ضيا: مجري‌ام نه صدا خفه کن!!

بيشتر بدانيد : علي ضيا در واکنش به حواشي مهمان جنجالي‌اش مدرک رو کرد + عکس

منبع: زندگي ايده آل