چه خبر - اکران نوروزي فيلم هاي سينمايي
هنوز تب و تاب مربوط به جشنواره تمام نشده گمانه‌زني براي اکران نوروزي بحث داغ محافل سينمايي شده است. سينماي ايران طبق يک سنت قديمي در تعطيلات سال نو احيا مي‌شود، رسمي که متعلق به امروز و ديروز نيست بلکه پيشينه زيادي دارد. مثلا قبل از انقلاب کمدي‌ها اکران نوروزي پر رونقي داشتند به طوري که در اين ايام معمولا فيلم‌هايي همچون آثار «نورمن ويزدم» نمايش داده مي‌شدند. اين روند بعد از انقلاب با يک وقفه تقريبا 10 ساله مواجه شد (مثلا زمان جنگ) ولي دوباره از آغاز دهه 80 در سينما جدي گرفته شد. حالا در روز‌هاي منتهي به آغاز سال جديد هستيم که اکران نوروزي ماجراي روز اهالي سينماي ايران شده و خيلي‌ها از چيدمان اکران نوروزي حرف مي‌زنند.
فيلم غلامرضا تختي
در واقع کنجکاوي‌ها براي آگاهي از فهرست فيلم‌هاي سال نو افزايش يافته و اين موضوع به بحث جذاب سينما تبديل شده است. در اين گزارش تلاش کرديم هم گمانه‌زني از اکران نوروز داشته باشيم و هم به اين پرسش جواب بدهيم که چرا اکران نوروزي براي مخاطبان و فيلمسازان از اهميت زيادي برخوردار است.
چرا اکران نوروز مهم است؟
فلسفه اينکه چرا با آغاز تعطيلات نوروز استقبال مخاطبان هم از فيلم‌هاي روي پرده افزايش پيدا مي‌کند چندان پيچيده نيست. هم تعطيلات و هم آسودگي خاطري که مردم در اين ايام از آن برخوردارند، مهم‌ترين دليل بر اين مدعاست. ضمن اينکه به گفته غلامرضا موسوي (تهيه‌کننده سينما) در اين ايام دانش‌آموز‌ها و دانشجويان از اوقات فراغت بيشتري برخوردارند و طبيعي است که از زمان بيکاري براي فيلم ديدن بهره ببرند: «مردم در اين برهه زمان دو دسته تقسيم مي‌شوند؛ عده‌اي به مسافرت مي‌روند و عده‌اي در شهر‌هاي خود اوقات فراغت خود را سپري مي‌کنند. آن دسته هم که به مسافرت مي‌روند در سفرهاي‌شان نيم نگاهي به سينما و هنر‌هاي نمايشي دارند و آن عده هم که عيد را در شهر‌هاي خود سپري مي‌کنند، تماشاي يک تا سه فيلم را در اولويت برنامه‌هاي خود قرار مي‌دهند. حتي مسافر‌هايي که به تهران هم مي‌آيند سينما جزوي از برنامه‌هاي سرگرم‌کننده آنهاست.»
سرخپوست
پس دليل اصلي اينکه اکران سينما در اين زمان مهم است، اوقات فراغتي است که مردم دارند. همانطور که پنج‌شنبه و جمعه‌ها فيلم‌ها با استقبال مواجه مي‌شوند در اين زمان هم اقبال به فيلم‌ها بيشتر مي‌شود و در نتيجه گيشه‌ها از هميشه شلوغ‌تر هستند. طبق آمار‌هاي رسمي منتشر شده سينما‌هاي شهرستان‌هايي نظير مشهد، شيراز، اصفهان و تبريز هم در ايام نوروز با افزايش مخاطبان همراه است.
همچنين فرضيه ديگري هم در اين ميان مطرح است؛ وقتي چيدمان اکران فيلم‌ها متناسب با تفکري حساب شده باشد و فيلم‌هاي با کيفيت در اين برهه نمايش داده شود، مخاطب وقتي از فيلم اولي که ديده ابراز رضايت کرده ناخودآگاه به سمت ديگر فيلم‌ها هم کشيده مي‌شود. به باور موسوي اين نکته يک بار روانشناسي دارد که نبايد از آن غافل شد.
سينما سرگرمي ارزان قيمت
نکته مهم ديگر اينکه سينما به نسبت بقيه پديده‌هاي سرگرم‌کننده ارزان‌قيمت‌تر است پس طبيعي است که با استقبال بيشتر مخاطبان هم همراه باشد. به گفته موسوي مردم حدود 4 ساعت از روزشان را (با احتساب زمان رفت و برگشت) تنها با پرداخت 15 هزار تومان پول بليت پر مي‌کنند و به تماشاي فيلم مورد علاقه خود در سينما‌ها مي‌نشينند. طبق گفته اين تهيه‌کننده پول بليت در سينما‌هاي ممتاز به مبلغ 10 هزار تومان هم مي‌رسد: «اين را هم در نظر بگيريد سه‌شنبه‌ها بليت نيم‌بهاست يعني اين مبلغ نصف مي‌شود. وقتي در اين زمان سينما با افزايش چشمگير مخاطب همراه است يعني اکران نوروزي مهم است.»
معمولا براي نمايش فيلم‌ها در ايام نوروز رقابت پيچيده‌اي ميان تهيه‌کننده‌ها به وجود مي‌آيد و هر تهيه‌کننده‌اي نهايت تلاش خود را مي‌کند تا فيلم خود را در اکران نوروزي نمايش دهد. به گفته موسوي دليل اصلي اين رقابت اين است که تهيه‌کننده در سريع‌ترين زمان به سرمايه اصلي خود مي‌رسد و خواب پول او کمتر مي‌شود: «فيلم‌ها بعد از دو ماه اکران (در صورت فروش مناسب) به سرمايه اصلي خود مي‌رسند. فيلمي که در نوروز اکران شود، تابستان سرمايه خرج شده را به جيب سرمايه‌گذار و تهيه‌کننده‌اش مي‌رساندولي اگر فيلمي تابستان اکران شود، تهيه‌کننده بايد تا پاييز صبر کند که به اصل سرمايه خود برسد در نتيجه رقابت براي اکران فيلم در اين بازه زماني دليل بر اهميت اکران نوروزي است.»
چه فيلم‌هايي براي نوروز مناسب هستند؟
حالا که اکران نوروزي گل سرسبد سينماست، چيدمان و نوع قرار گرفتن فيلم‌ها در کنار هم در طول اين بازه زماني اهميت دوچندان پيدا مي‌کند. ضمن اينکه بسيار مهم است که ببينيم چه فيلم‌هايي متناسب با حال و هواي جامعه در سال نو- با در نظر گرفتن تنوع در مضامين- براي مخاطبان نمايش داده شود. به گفته رضا سعيدي‌پور، مديرعامل سينما آزادي قالبي که براي اکران نوروزي در نظر گرفته مي‌شود، اهميت زيادي دارد. به گونه‌اي که بايد براي پوشش دادن ذائقه کل مخاطب کشور دو فيلم گيشه‌اي در ميان ترکيب فيلم‌ها باشد و نمايش يک فيلم کودک هم در اين ميان از اهميت زيادي برخوردار است، چون در اين زمانه دانش‌آموزان اوقات فراغت خود را سپري مي‌کنند.
تنوع ژانر و در نظر گرفتن سلايق گوناگون
نکته ديگري که سعيدي‌پور در خلال صحبت‌هايش به آن اشاره دارد، تنوع ژانري است که بايد در اين زمان حتما مورد توجه قرار گيرد و از اکران بي‌رويه فيلم‌هاي تجاري خودداري شود: «اگر 7 سرگروه سينمايي براي اکران فيلم‌ها در خدمت فيلم‌هاي کمدي قرار بگيرد يا اگر فيلم‌هاي با کيفيت بالا در اين زمان نمايش داده شود پس تکليف سينما در طول سال چه مي‌شود؟ بايد توازن و تناسب به گونه‌اي بين اکران فيلم‌ها برقرار شود که چراغ سينما در طول سال هميشه روشن بماند و همه چيز در فيلم در يک فصل خرج نشود. همينطور ضروري به نظر مي‌آيد که شرايط منصفانه‌اي در طول سال براي همه فيلم‌ها به وجود بيايد.»
ماجراي نيمروز رد خون
به باور مدير سينما آزادي اکران نوروز بايد جدي گرفته شود، چون در اين زمان مردم فرصت بيشتري براي گذراندن اوقات فراغت خود در بيرون خانه دارند و از آنجا که سينما ارزان‌ترين سرگرمي براي آنهاست، تماشاي فيلم را در اولويت تفريح خود قرار مي‌دهند. او در ادامه صحبتش به قيمت 100 هزار توماني بليت کنسرت‌ها اشاره و تاکيد مي‌کند که توده مردم توانايي پرداخت اين مبلغ را ندارند. سعيدي‌پور به نکته ظريف ديگري نيز اشاره مي‌کند، آن هم اين است که مردم در نوروز دغدغه اقتصادي کمتري به نسبت ديگر ايام سال دارند به خاطر همين راحت‌تر بابت کالا‌هاي فرهنگي پول مي‌پردازند.
گيشه‌ها چه مي‌گويند؟
وقتي به جدول نمايش فيلم‌هاي نوروزي در سال‌هاي اخير نگاه مي‌کنيم با گيشه‌هاي متفاوتي مواجه مي‌شويم به گونه‌اي که برخي فيلم‌ها با اختلاف فاحشي در صدر جدول قرار مي‌گيرند. سعيدي‌پور در اين باره مي‌گويد: «تبليغات ماهواره‌اي در جذب مخاطب و بازگشت مالي فيلم‌ها تاثير به شدت زيادي داشتند و مطمئن باشيد اگر تبليغات ماهواره نبود، فيلم‌ها تا مرز غيرقابل تصور گيشه کسب نمي‌کردند.» البته او اضافه مي‌کند که کيفيت خود فيلم هم در جذب تماشاگر اهميت بالايي دارد و اگر صدا و سيما و تبليغات شهري هم به آن اضافه شود، کمک شاياني به افزايش فروش يک فيلم مي‌کند.»
بنا بر گفته مدير سينما آزادي، صاحبان فيلم نبايد عجله کنند و فيلم‌هايشان را به اجبار در نوروز اکران کنند زيرا تجربه ثابت کرده، نوروز مناسب نمايش هر فيلمي نيست. به گفته او فيلمي که در تعطيلات اول سال اکران مي‌شود قطعا بايد فيلم پتانسيل بالايي براي جذب مخاطب داشته باشد.
مردم چه فيلم‌هايي مي‌خواهند؟
علي سرتيپي، تهيه‌کننده و پخش‌کننده سينما هم با مدير سينما آزادي هم عقيده است. به نظر او نوروز شروع سال است و بايد پالس مثبت به مخاطب داده شود و آن دسته از فيلم‌هايي که مردم خواهان آن هستند و با آن ارتباط برقرار مي‌کنند براي آن‌ها اکران شود. به گفته او با وجود اينکه فيلم‌هاي شاد و مفرح در سبد اکران نوروز بايد نمايش داده شود، اما تنوع ژانر نيز بايد مد نظر قرار گيرد. سرتيپي هم اذعان دارد که نبايد تمام داشته‌هاي سينما را در ابتداي سال خرج کرد بلکه بايد فضاي متعادل و معقول، اما جذابي براي مخاطبان فراهم کرد.
سرتيپي اهميت اکران نوروز را در بازگشت سرمايه زودهنگام مي‌داند و در بخشي از صحبت‌هاي خود به اين نکته اشاره مي‌کند که در سال‌هايي به خاطر تلاقي ماه محرم يا رمضان با نوروز، مردم کمتر به سينما مي‌رفتند در دوره‌هاي ديگر هم تلويزيون سعي مي‌کرد با پخش برنامه‌هاي جذاب در ايام نوروز اوقات فرغت خوبي براي مخاطبان فراهم کند، اما در سال‌هاي اخير اين توانايي را از دست داده و ديگر نمي‌تواند تماشاگر را پاي تلويزيون نگه دارد پس چه خوب که سينما از اين فرصت و پتانسيل نهايت استفاده را ببرد.»
گمانه‌زني زود هنگام
در ادامه گزارش به اينجا مي‌رسيم که امسال نوروز چه فيلم‌هايي قرار است بر پرده سينما‌ها نمايش داده شود؟ شواهد و صحبت‌هاي شنيده شده حاکي از آن است که امسال اکران نوروز هم به سياق سال‌هاي گذشته از ترکيب متنوعي برخوردار است. يک سري از فيلم‌هاي کمدي که براي دور ماندن از حواشي گوناگون تعمدا از شرکت در جشنواره سر باز زدند، احتمالا به اکران نوروزي خواهند رسيد.
شبي که ماه کامل شد
از آن جمله مي‌توان به فيلم‌هاي ژن خوک ساخته سعيد سهيلي، چهار انگشت جديد‌ترين ساخته حامد محمدي، رحمان 1400 به کارگرداني منوچهر هادي، زنداني‌ها ساخته مسعود ده‌نمکي و... اشاره کرد. يک سري فيلم‌ها هم در جشنواره فيلم فجر نمايش داده شدند و اقبال بالاي مخاطبان را به دست آوردند. همچون متري شيش و نيم، غلامرضا تختي، شبي که ماه کامل شد، ماجراي نيمروز رد خون، سرخپوست و قصر شيرين که طبيعتا از ميان اين‌ها فيلم‌هاي اکران نوروز انتخاب مي‌شود.
از آنجا که اولويت در اکران طبق سليقه و خواست مردم است، فيلمي که در جشنواره فيلم فجر سيمرغ بلورين بهترين فيلم از نگاه مردمي را دريافت مي‌کند در اين زمان به اکران عمومي درمي‌آيد. پس از اين منظر نمايش فيلم متري شيش و نيم به کارگرداني سعيد روستايي و تهيه‌کنندگي سيدجمال ساداتيان در نوروز امسال قطعي به نظر مي‌رسد. از يک طرف صف‌هاي طولاني و سانس‌هاي مداوم فيلم متري شيش و نيم در جشنواره فجر، احتمال اکران نورزي‌اش را افزايش مي‌دهد؛ از سوي ديگر تحسين و تمجيدي که منتقدان از اين فيلم داشتند، باعث مي‌شود اين فيلم شانس زيادي براي نمايش در عيد داشته باشد.
آيا متري شش و نيم اکران نوروزي دارد؟
سيدجمال ساداتيان خبر از آماده‌سازي مقدمات نمايش اين فيلم براي نوروز داد و اشاره کرد که تمام تلاش خود را مي‌کند نمايش اين فيلم در نوروز با مشکلي مواجه نشود. همچنين پيش از اين ابراهيم داروغه‌زاده، دبير جشنواره سي و هفتم در خلال برگزاري جشنواره به خبرنگار‌ها گفته بود که اولويت اکران نوروزي امسال با فيلم‌هايي است که در جشنواره نمايش داده شده است. پس مي‌توانيم نمايش چند فيلم ديگر جشنواره را در اکران نوروزي محتمل ببينيم.
متري شيش و نيم
همچنين يک منبع آگاه در وزارت ارشاد از ليست فيلم‌هايي که قرار است در ترکيب نوروز امسال قرار گيرد، خبر داد فيلم‌هايي نظير متري شيش و نيم، شبي که ماه کامل شد، ماجراي نيمروز 2 رد خون، ژن خوک، زنداني‌ها و چهار انگشت. ظاهرا اين فيلم‌ها در فهرست اولويت‌هاي نمايش نوروزي هستند و بايد منتظر ماند و ديد کدام روي پرده به نمايش درمي‌آيند. اين منبع آگاه در ادامه تصريح کرد که قطعا يک فيلم کودک هم در ترکيب اکران نورز امسال قرار خواهد گرفت. همچنين طبق شنيده‌هاي ما فيلم رحمان 1400 به کارگرداني منوچهر هادي هم براي نمايش در نوروز خيز برداشته است.
جمع‌بندي
با در نظر گرفتن جميع جهات به اين نتيجه مي‌توان رسيد که در حال حاضر اولويت اکران در عيد نوروز با فيلم‌هايي است که خروجي موفقي از جشنواره فجر داشته‌اند و با وجود برخورداري از کيفيت حتما در ميان انتخاب‌هاي مردمي جشنواره فجر حضور داشته‌اند.
دسته دوم فيلم‌هايي که احتمال اکرانشان وجود دارد، فيلم‌هايي هستند که از مضامين به روزي برخوردارند و از توليدات جديد سينما هستند. تجربه نشان داده، فيلم‌هاي جا مانده از سال‌هاي گذشته- به اصطلاح کهنه- نمي‌توانند در جذب مخاطب موفق باشند. در درجه سوم نيز فيلم‌هاي کمدي قرار مي‌گيرند که ظرف اين سال‌ها پاي ثابت اکران‌هاي نوروزي بوده‌اند. بي‌راه نيست که بگوييم اگر اکران نوروز براي تعدادي از فيلم‌ها پرسود است براي پاره‌اي از آثار هم بدترين زمان اکران به حساب مي‌آيد چراکه ممکن است در فرصتي نابرابر تمام توجه‌ها معطوف به فيلم‌هايي با قابليت بالاي فروش باشد و بعضي فيلم‌ها زير بار بي‌توجهي مخاطب و عدم کارکرد گيشه له شوند.
بيشتر بدانيد : آخرين فيلم هاي اکران شده در سال 97 + عکس
بيشتر بدانيد : از شهاب حسيني تا نورگل يشيلچاي: بازيگران روي پرده سينما + عکس
بيشتر بدانيد : نگاهي به سريال‌هاي نوروزي سال 98
منبع: روزنامه اعتماد