چاپ

چه خبر - حامد بهداد در فيلم «قصر شيرين» رضا ميرکريمي : جشنواره فجر 97

رضا ميرکريمي، وقتي «زير نور ماه» را ساخت، تبديل شد به پديده سينماي ايران. درامي قصه‌گو، با دغدغه‌هاي جدي و جهان داستاني متفاوت ازآنچه بر پرده سينما مي‌گذشت. ميرکريمي، مسير درخشانش را با «خيلي دور، خيلي نزديک» و « به همين سادگي» ادامه داد و حتي با يک «حبه قند»، به سينماي خود پايبند ماند. اما دو اثر اخير ميرکريمي، «امروز» و «دختر»، فيلم‌هاي نااميدکننده‌اي بودند که هم عنصر قصه‌گويي‌شان مي‌لنگيد و هم از سينماي دوست‌داشتني ميرکريمي فاصله زيادي داشتند.

پوستر فيلم «قصر شيرين»

«قصر شيرين»، آخرين اثر ميرکريمي، بوي خوش دنياي فيلم‌سازي اين کارگردان را همراه دارد. ميرکريمي، در «قصر شيرين»، بار ديگر به سراغ طبقه کارگر جامعه مي‌رود و گرچه انتقادات اجتماعي مختلفي را هم مطرح مي‌سازد، اما اين انتقادات شالوده اثرش را نمي‌سازد. «قصر شيرين»، بيش از همه رجعت ميرکريمي، به فضاي قصه گوي اثر محبوب جاده‌اي‌اش، «خيلي دور، خيلي نزديک» است.
پدري که در يک سفر، فرزندانش را بازمي‌شناسد و رابطه‌اي جديد با آن‌ها را شروع مي‌کند. «قصر شيرين»، روايت مردي به نام جلال با بازي حامد بهداد است که بعد از يک تصادف غير عمد که منجر به فوت‌شده، از محل حادثه مي‌گريزد، اما همسرش، شيرين جاي او را به پليس نشان مي‌دهد. شيرين، همه زندگي‌اش را مي‌فروشد و ديه جلال را پرداخت مي‌کند، اما جلال، دل‌چرکين او و فرزندانش را ترک مي‌کند و به شهري ديگر مي‌رود و زندگي جديدي شروع مي‌کند. بعد از سه سال، جلال بازمي‌گردد تا درحالي‌که شيرين در مرگ مغزي به سر مي‌برد، ماشين او را بفروشد و امور اداري مربوط به بيمارستان را انجام دهد و دراين‌بين مجبور مي‌شود، فرزندانش را که سه سال است نديده است را نيز با خود ببرد.

نشست خبري فيلم «قصر شيرين» در جشنواره فجر 97

جلال، مردي عبوس، تندخو و کم‌حرف است و حالا با دو کودکي هم‌سفر است که تصور ديگري از او در ذهن دارند. جلال متوجه مي‌شود که شيرين در غياب او، با قصه‌ها و خيال‌پردازي‌هاي گوناگون، جاي خالي او را در ذهنيت بچه‌ها ساخته است، از قصري گفته که او مشغول ساختش است، به‌جاي او برايشان نامه نوشته و هديه خريده است و حالا، جلال واقعي پيش روي اين کودکان است.«قصر شيرين»، مقدمه‌اي طولاني دارد و حداقل يک‌سوم زمان فيلم، طول مي‌کشد تا بيننده نسبت کاراکترها را باهم بشناسد، قصه کلي را دريابد و متوجه شود، اين درام به کدام سمت قرار است برود. در اين مدت، رابطه جلال با همسر جديدش و حضور دو کودک کنجکاو در ماشين او، از افت شديد قصه جلوگيري مي‌کند. باوجودآنکه شيرين در تمام روايت، کاراکتر غايب است، اما با همان چيزهايي که از او مي‌شنويم، متوجه مي‌شويم چقدر با همسر جديد جلال متفاوت است. جلال و همسرش، با زبان ترکي باهم صحبت مي‌کنند تا کودکان متوجه حرف‌هايشان نشوند، اما اين زبان مشترک، انگار تنها حلقه اتصال جلال و همسر جديد است، همسري که از بيخ و بن با شيرين متفاوت است.

حامد بهداد در فيلم «قصر شيرين»

در صندلي عقب، کودکان نشسته‌اند، با دنياي کودکانه‌شان و ترس‌ها و قصه‌ها و همه آنچه دنياي يک کودک را مي‌سازد. شيرين‌زباني‌هاي دختر کوچک در کنار چشمان نگران برادر بزرگ‌ترش که بيش از او مي‌تواند اتفاقات را تحليل کند، عنصري در روايت و پرداخت ميرکريمي است که بيننده را علي‌رغم وجود قصه‌اي ملموس در نيمه اول فيلم، دل‌زده نمي‌کند.
وجود دو کودک در «قصر شيرين» که بازي رواني ارائه مي‌کنند و بيننده را مجاب مي‌کنند وجود دوربين را فراموش کند، از برجسته‌ترين نکات «قصر شيرين» است. همراهي اين دو با جلال، از همان ابتدا، جرقه نشانه‌هايي است از نزديکي و علاقه ميانشان. دخترک که سن کمتري دارد و راحت‌تر حرف‌هاي مادر را باور کرده، به‌راحتي به پدر اعتماد مي‌کند و با او همراه مي‌شود، اما پسرک هم، باوجود تلاشش براي اينکه نشان دهد دلخور است، آن‌قدر به پدر يا بهتر است بگوييم تصوير او وابستگي دارد که هنگام درگيري دايي‌ها و جلال، به او پناه ببرد و احساس کند با حمله به پدر به او خيانت شده است. همين رشته‌هاي باريک از علاقه و وابستگي ميان جلال و فرزندانش است که باعث مي‌شود وقتي جلال ويديويي در تبلت پسرش مي‌بيند، احساساتي شود و کمي، فقط کمي بيشتر به زندگي که پشت سر گذاشته است نزديک‌تر شود.
با پايان «قصر شيرين»، قصه جلال و فرزندانش، پايان نمي‌يابد. علاقه و ارتباط تازه شکل‌گرفته ميان پدر و پسر، شايد نشان از بهبود باشد، اما هنوز نيمي از راه مانده و جلال، هنوز همان مرد عبوس ابتداي فيلم است. اينکه در ادامه چه اتفاقي براي اين خانواده کوچک مي‌افتد و آيا جلال واقعاً فرزندانش را به عمه‌شان خواهد سپرد، قصه‌اي ديگر است که در ذهن بيننده ادامه پيدا مي‌کند.

فيلم سينمايي «قصر شيرين» با بازي حامد بهداد

ميرکريمي، در «قصر شيرين» به جزئيات قصه‌اش هم توجه ويژه‌اي کرده است. در همان ابتداي فيلم، وقتي جلال براي بردن ماشين مي‌آيد و به داخل گلخانه شيرين سرک مي‌کشد و نقاشي کودکانه‌اي بر ديوار گلخانه مي‌بيند، يا سکانسي که پسرک موذيانه پاکت سيگار پدر را خالي مي‌کند، وقتي در ميان دعواي جلال و همسرش، دو کودک به اين نتيجه مي‌رسند، پدر و شريکش ورشکست شده‌اند، فرار نافرجام کودکان براي پيوستن به خانواده‌اي که مي‌شناسند و شلواري که از شيشه ماشين، رو به آفتاب بي‌رمق عصر قرارگرفته تا خشک شود، همه عناصر ظريف و درعين‌حال ملموسي هستند که با توجه به آن‌ها، ميرکريمي، قصه‌اش را واقعي‌تر مي‌کند و بيننده را با کاراکترهايي که فقط يک برهه چندساعته از زندگي‌شان را مي‌بيند همراه مي‌کند. «قصر شيرين»، هرچه بيشتر پيش مي‌رود، بهتر مي‌شود، قصه‌اش بسط مي‌يابد و کاراکترها در ارتباط نزديکي باهم قرار مي‌گيرند. گرچه «قصر شيرين»، يک نقطه اوج اساسي در قصه‌اش ندارد، اما با تک سکانس‌ها و به مدد ديالوگ‌نويسي روان و جذاب ميان کاراکترها، مي‌تواند بيننده را همراه کند و مهم‌تر از همه، ريتمي دارد که ضرباهنگ فيلم را از ابتدا تا آخر حفظ مي‌کند و حوصله بيننده را از قصه کم حادثه پيش رويش سر نمي‌برد.

فيلم «قصر شيرين» در جشنواره فجر 97

از سوي ديگر، باوجوداينکه در «خيلي دور، خيلي نزديک»، ميرکريمي، يک درام جاده‌اي زيبا را به نمايش مي‌گذارد، اما در «قصر شيرين»، از فضا و جاده‌اي که در اختيار دارد به‌خوبي استفاده نمي‌کند، و نه‌تنها دوربين را روي کاراکترهايش نگاه مي‌دارد، حتي در سکانس‌هايي که خارج از ماشين مي‌گذرد هم به تصاويرش عمق نمي‌بخشد.

فيلم سينمايي «قصر شيرين»

«قصر شيرين»، در فيلم‌نامه مشکلات زيادي دارد که بارزترين آن‌ها، همان مقدمه طولاني و عدم وجود نقطه اوج در روايت است که منجر مي‌شود با يک درام بي افت‌وخيز همراه شويم که بازيگران، يعني حامد بهداد و دو بازيگر کودک که زيبا ظاهر مي‌شوند، اين نقص را تا حدي مي‌پوشاند. درنهايت، «قصر شيرين» يک فيلم متوسط است با ايراداتي که گاه‌به‌گاه در مسير پيشروي قصه خودنمايي مي‌کنند، اما در ميان آثار اخير ميرکريمي، بهترين است و در کل، بافرم و قصه تروتميزي که دارد مي‌تواند نويد بازگشت ميرکريمي به سينمايش باشد.

بيشتر بدانيد : حامد بهداد و رنج هايش در فيلم «قصر شيرين» + عکس

بيشتر بدانيد : تصوير حامد بهداد روي پوستر «قصر شيرين»

بيشتر بدانيد : معرفي 22 فيلم حاضر در جشنواره فيلم فجر سال 97

بيشتر بدانيد : حامد بهداد و ژست هاي عجيب غريبش در نشست خبري «قصر شيرين»

منبع: بلاگ نماوا