چه خبر - ناشتا بودن براي چه آزمايشهايي لازم است
يکي از سوالاتي که معمولاً افراد هنگام انجام آزمايش مي پرسند اين است که براي کدام آزمايش‌هاي خون بايد ناشتا باشند و چند ساعت ناشتايي کافي است؟ و يا اينکه مي‌توانند آب بنوشند يا خير؟.
ناشتايي به معناي پرهيز از خوردن غذا و مواد حاوي انرژي به مدت 12-10 ساعت است، اما برخي آزمايش ها نياز به ناشتايي بيشتر يا کمتر از 12 ساعت دارند، ضمن اين که براي سنجش و پاسخ دقيق تر نمونه‌ها بايد موارد ديگري نيز رعايت شود.
انجمن ديابت ايران پاسخ به اين سوال که کدام آزمايش نياز به ناشتا بودن دارد؟ را اين‌گونه شرح مي‌دهد:
FBC : قند خون ناشتا، لازم است 8 تا 10 ساعت قبل از اين آزمايش چيزي ميل نشود و ناشتا بود.
2hpp : قند دو ساعت بعد از غذا، که دو ساعت بعد از خوردن اولين لقمه غذا اندازه‌گيري مي‌شود.
HbA1C : اين آزمايش، متوسط قند خون سه ماهه را نشان مي‌دهد. بنابراين هر سه ماه يک بار اندازه‌گيري مي‌شود. نياز به ناشتا بودن ندارد اما ترجيحا دو ساعت قبل از آزمايش، خوراکي ميل نشود! قابل ذکر است که HbA1C توسط پزشک ايراني ساموئل رهبر، پزشک ايراني در سال 1348 کشف شد و انقلابي در کنترل و درمان ديابت به وجود آورد.
بيشتر بدانيد : براي آزمايش خون چند ساعت بايد ناشتا باشيد؟
CBC : نشان‌دهنده سلول‌هاي خوني هستند که از روي نتيجه آن مي‌توان به کم‌خوني، غلظت خون، عفونت و... پي برد. از آنجا که در تفسير درست HbA1C، هر گونه تغيير در گلبول‌هاي قرمز خون ممکن است، موثر باشد، بنابراين هر سه ماه يک بار همراه HbA1C اندازه‌گيري مي‌شود. اين آزمايش نياز به ناشتا بودن ندارد.
Urea,cr : اوره و کراتين، عملکرد کليه‌ها را نشان مي‌دهند. در شرايط عادي، سالي يک بار اندازه‌گيري مي‌شوند و نيازي به ناشتا بودن ندارند.
AST,ALT,ALP : آنزيم‌هاي کبدي و مجاري صفراوي هستند ،که بالا رفتن‌شان ممکن است نشان از آسيب کبدي باشد. معمولا حداقل سالي يک بار اندازه‌گيري مي‌شوند. نياز به ناشتا بودن ندارند اما براي ALP (الکالاين فسفاتاز) بهتر است ناشتا باشيد. بسياري از داروها، دفع کبدي دارند، بنابراين يکي از شروط و يا ادامه مصرف اين داروها، طبيعي بودن نتايج آنزيم‌هاي ذکر شده است.
TSH : عملکرد تيروئيد از عوامل بسيار موثر در کنترل قتد خون است. موارد بسياري ديده شده که کم کاري تيروئيد، علت عدم موفقيت در درمان ديابت بوده، اما از ديد درمانگر و ديابتي دور مانده است. بنابراين با انجام تست TSH، افراد از نظر بيماري‌هاي تيروئيد غربالگري مي‌شوند و در صورت مختل بودن نتيجه، پزشک آزمايش‌هاي تکميلي مانند , Anti TPO , T4 T3درخواست مي‌کند. اين آزمايش‌ها مانند آزمايش TSH، هيچ کدام نياز به ناشتا بودن ندارد.
LDL,HDL، کلسترول و تري‌گليسريد : بالا بودن چربي‌هاي خون خطر بروز بيماري‌هاي مهمي از جمله بيماري‌هاي قلبي _عروقي، سکته مغزي، کبد چرب و ... به هيمن دليل لازم است افراد ديابتي سالانه چربي‌هاي خون را اندازه‌گيري کنند. براي آزمايش چربي‌هاي خون لازم است حدود 10 تا 12 ساعت قبل از آزمايش، ناشتا باشيد البته آب بلامانع است.
U/A (آناليز ادرار): اين آزمايش، کليد تشخيص بسياري از اختلال‌ها از جمله عملکرد کليه‌ها، عفونت ادراري، سنگ کليه، دفع پروتئين و ... است. اگرچه انجام آن نياز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است نمونه اول صبح اندازه‌گيري شود.
U/C : کشت ادرار، گاهي براي تشخيص قطعي عفونت و انتخاب آنتي‌بيوتيک مناسب، اين آزمايش درخواست مي‌شود. بهترين نمونه کشت ادرار و آناليز ادرار، نمونه وسط ادرار است، يعني ظرف آزمايش ادرار کمي بعد از شروع ادرار پرکنيد. همچنين نياز به ناشتا بودن ندارد.
بيشتر بدانيد : راهنماي تفسير آزمايش خون
بيشتر بدانيد : آزمايش خون حقايقي را برملا مي کند که فکرش را هم نمي کنيد
منبع : isna.ir