چاپ

چه خبر - اگر حيوان خانگي داريد اين توصيه ها را جدي بگيريد

دکتر بهزاد اميري، رييس گروه مديريت بيماري‌هاي قابل انتقال از حيوان به انسان وزارت بهداشت، در باره بيماري‌هاي قابل انتقال از حيوانات خانگي به انسان، گفت: انواع بيماري‌هاي عفوني مي‌توانند از حيوانات خانگي آلوده به انسان انتقال يابند. اين بيماري‌ها برحسب راه‌هاي مختلف به انسان منتقل مي‌شوند.

چه بيماري‌هايي از حيوانات به انسان منتقل مي‌شوند؟

بيماري‌هايي که از طريق تماس بزاق حاوي ميکروب (ويروس و يا باکتري) حيوانات با پوست آسيب ديده (زخم شده) و يا مخاط انسان انتقال مي‌يابند بيماري‌هايي مانند هاري، عفونت‌هاي پوست و عضلات‌‏، مفاصل، استخوان، عفونت سيستم عصبي و عفونت خون از طريق عوامل ميکروبي نظير پاستورلا مولتوسيدا، بارتونلا هنسله، کاپنوسيتوفاژ، تولارمي هستند.
همچنين بيماري‌هايي که از طريق دست آلوده شده به مدفوع حيوانات و انتقال ميکروب به دهان انتقال مي‌يابند، شامل انواع بيماري‌هاي عفوني، معدي - روده‌اي ايجاد شده با عوامل ميکروبي انگلي (سالمونلا، کامپيلوباکتر، اي‌کولاي، کيست هيداتيک، توکسوپلاسما گونديي، کريپتوسپوريديوم، ژيارديا، توکسوکار، آنکيلوستوما) هستند.
بيماري‌هايي نيز از طريق استنشاق ترشحات و يا مايعات آلوده اسپري شده (آئروسل) در هوا انتقال مي‌يابند، مانند انواع عفونت‌هاي ريوي در اثر عواملي نظير کوکسيلابورنتي، پسيتاکوزيس، آنفلوانزاي پرندگان. همچنين بيماري‌هايي به وسيله ناقلين نظير کک، کنه‌ و يا حشره همراه حيوانات از طريق گزش انسان انتقال مي‌يابند، مانند بيماري لايم، ارليشيوز، بابزيوز، تاعون تولارمي و سالک.
راه ديگر انتقال بيماري از طريق تماس مستقيم با حيوانات است، مانند بيماري‌هاي قارچي پوستي نظير اسپوروتريکوز شنکئي، ميکروسپوروم کانيس و يا مايکوباکتريوم مورينوم که در اثر تماس با ماهي و يا محتويات آکواريوم آلوده انتقال مي‌يابند. بيماري‌هايي مانند ل‍پتوس‍يروز نيز از طريق آلوده شدن آب و يا محيط زيست با ادرار حيوانات انتقال مي‌يابند.

خطرناک‌ترين بيماري قابل انتقال از سگ و گربه به انسان

يکي از مهم‌ترين و خطرناک‌ترين بيماري‌هاي قابل انتقال از حيوانات خانگي نظير سگ و گربه به انسان، بيماري هاري است، در صورت ابتلاي انسان به بيماري هاري متاسفانه تقريبا در اکثر موارد منجر به مرگ مي‌شود. ولي خوشبختانه اين بيماري قابل پيشگيري است.
بيماري هاري نوعي بيماري ويروسي است که به علت گاز گرفتن انسان توسط سگ و يا گربه‌اي که قبلا توسط حيوان هار ديگري گزيده شده، به انسان انتقال داده مي‌شود. ويروس هاري چه در حيوان و چه در انسان به سيستم عصبي مرکزي منتقل مي‌شود و موجب عفونت و التهاب حاد بافت مغز (آنسفاليت) مي‌شود.
درمان اختصاصي براي فردي که به هاري مبتلا مي‌شود وجود ندارد، اما خوشبختانه امکان پيشگيري وجود دارد. با روش پيشگيري از حيوان‌گزيدگي و واکسيناسيون به موقع چه در حيوان و چه در انسان گزيده شده، مي‌توان از انتقال بيماري هاري جلوگيري کرد.
طبق آمارهاي موجود، هاري در بيش از 100 کشور جهان وجود دارد، در کل جهان ساليانه حدود 59 هزار مرگ ناشي از ابتلا به هاري رخ مي‌دهد. اکثر افرادي که حيوان گزيده مي‌شوند کودکان زير 15 سال هستند و بيش از 90 درصد موارد حيوان گزيدگي ناشي از گزش سگ است. البته مواردي از گزش گربه يا حيوانات اهلي و يا وحشي ديگري وجود دارد که آمار آنها کمتر است.

12 مرگ ناشي از هاري در سال گذشته

در ايران نيز در سال گذشته بيش از 180 هزار مورد حيوان‌گزيدگي داشتيم که خوشبختانه با اقدامات به موقع در واحدهايي تحت عنوان واحد پيشگيري و درمان هاري در شبکه‌هاي بهداشت و درمان سراسر کشور، از انتقال بيماري و مرگ و مير ناشي از آن پيشگيري شد. بنابراين اگر افراد حيوان‌گزيده به موقع به اين واحدها مراجعه کنند، تحت درمان قرار مي‌گيرند و با شست‌ و شوي زخم و انجام واکسيناسيون و تزريق سرم ضد هاري از ابتلاي آنها به بيماري هاري پيشگيري به عمل مي‌آيد.
عليرغم اقدامات مذکور در سال گذشته 12 مورد مرگ ناشي از هاري در کشور داشتيم و از ابتداي امسال نيز پنج مورد مرگ انساني ناشي از هاري داشتيم. بايد به اين نکته مهم توجه کرد که نمي‌توانيم مطمئن باشيم که حيوان خانگي احتمال ابتلا به بيماري هاري ندارد و فقط هاري از طريق گزش حيوانات وحشي و يا سگ‌هاي بلاصاحب و ولگرد روي مي‌دهد؛ چراکه سگ و يا گربه خانگي مي‌تواند در موقع خروج از خانه توسط حيوان هار ديگري مورد گزش قرار گيرد و ويروس هاري را به خود منتقل کند و به اين ترتيب صاحب سگ نيز اگر توسط او گزيده شود و يا حتي خراشي در بدن وي باشد و محل خراشيدگي را سگ بليسد، امکان انتقال هاري وجود دارد.
گربه‌ها نيز مي‌توانند عامل انتقال هاري باشند، درباره گربه‌ها بايد توجه داشت که با وجود اينکه خيلي عادت به گاز گرفتن ندارند، اما با پنجه‌هاي خود خراش ايجاد مي‌کنند و با توجه به اينکه گربه‌ها پنجه‌هاي خود را دائما ليس مي‌زنند و همين موضوع موجب انتقال ويروس هاري از بزاق آنها به پنجه‌هايشان مي‌شود و در چنين شرايطي در صورت پنجه کشيدن و ايجاد خراش بر روي پوست انسان امکان ابتلا فرد مصدوم به هاري وجود دارد.

در صورت حيوان‌گزيدگي چه بايد کرد؟

از نزديک شدن به سگ‌هاي ولگرد به شدت بپرهيزيد و به هيچ وجه حيوانات را مورد آزار و اذيت قرار ندهيد و تحريک نکنيد؛ چراکه موجب حمله‌ور شدن و گزش آنها مي‌شود. در صورت بروز حيوان گزيدگي اگر امکان دسترسي به مراکز بهداشتي درماني وجود دارد خود را در اسرع وقت به درمانگاه‌هاي پيشگيري و درمان هاري برسانيد و اگر اين کار زمان‌بر است تا زمان رسيدن به مرکز درماني حتما محل گزيدگي را با آب و صابون بشوييد.

چگونگي پيشگيري از انتقال بيماري‌هاي حيوانات خانگي به انسان

به عنوان متخصص عفوني توصيه مي‌کنم از نگهداري سگ و گربه در منزل پرهيز کنيد؛ چراکه هر چقدر هم موارد بهداشتي را رعايت کنيد امکان انتقال بيماري از اين حيوانات وجود دارد. اما توصيه اکيد ما به فردي که تمايل دارد به هر علتي حيوان خانگي نگهداري کند، اين است که براي پيشگيري از انتقال بيماري‌هاي عفوني از حيوانات خانگي به انسان نکاتي را رعايت کند.
بايد معاينه دوره‌اي و منظم حيوانات توسط دامپزشک انجام شود، تجويز واکسن‌هاي لازم به حيوانات جهت پيشگيري از ابتلا به بيماري به ويژه واکسن هاري، در صورت بروز هر نوع علائمي از بيماري در حيوانات بلافاصله توسط دامپزشک معاينه و در صورت لزوم تحت درمان قرار گيرند.
همچنين کوتاه کردن ناخن حيوانات به ويژه گربه‌ها جهت پيشگيري از چنگ گرفتن و پنجه کشيدن بسيار مهم است. همچنين حيوانات خانگي بايد از لحاظ وجود حشرات بر روي بدن‌شان بصورت منظم و مستمر مورد بررسي قرار گيرند. در عين حال از تماس حيوانات خانگي با حيوانات ولگرد و بلاصاحب ممانعت کنيد.

اين افراد از تماس با حيوانات بپرهيزند

از خوردن غذاهاي آلوده و مشکوک توسط حيوانات خانگي ممانعت کنيد. از تماس مستقيم با خود حيوان يا مواد غذايي وي خودداري و سعي کنيد در هنگام تماس از دستکش استفاده کنيد. در صورت تماس دست با حيوانات و يا غذا و وسايل آن‌ها حتما دست‌ها را با آب و صابون شسته و با محلول‌هاي ضد عفوني کننده پايه الکلي ضدعفوني کنيد. افراد داراي بيماري ارثي و يا اکتسابي ضعف سيستم ايمني و زنان باردار از هر گونه تماس با حيوانات خودداري کنند و کودکان و سالمندان بيش از سايرين در مواجه با حيوانات احتياطات لازم را مراعات کنند.

بيشتر بدانيد : حيوانات خانگي چه بيماري هايي را منتقل مي کنند

بيشتر بدانيد : خطرات حيوانات خانگي براي سلامت انسان

بيشتر بدانيد : نگهداري حيوانات خانگي و حملات آسم

منبع : isna.ir