چاپ

چه خبر - مقابله با سوءاستفاده جنسي از کودکان

بعد از چند دهه که سياست هاي کلي بر کتمان يا پرده پوشي آزارهاي جنسي کودکان بوده، امروز به نظر مي رسد مسوولان به اين نتيجه رسيده اند بايد درباره اين پديده هولناک با وجود فقدان آمارهاي درست به دلايل مختلف از جمله گزارش ندادن خانواده ها از ترس آبرو و نيز بازگو نکردن اين آزارها از سوي کودکان از ترس تنبيه يا نداشتن آموزش کافي، انکار يا کتمان را کنار بگذارند.
اولين گام در اين راه طرح درست مساله است. براي روشن تر شدن ابعاد موضوع با دکتر بهنام اوحدي، روان پزشک و کامش درمانگر گفت و گو کرده ايم.

تعريف سوءاستفاده جنسي چيست؟

هر نوع رفتار يا گفتاري که به دليل انجام آن حقي از کودک زائل شود و در معرض خطر جنسي قرار بگيرد، سوءاستفاده جنسي مي دانيم که برخلاف تصور اغلب مردم که آن را رفتاري به شدت خشونت بار مي دانند، مي تواند طيف وسيعي از اقدامات را شامل شود؛ از لمس شهوت انگيز بدن کودک گرفته تا در آغوش گرفتن، بوسيدن، خوابيدن در رختخوابي مشترک يا حتي نگاه آزاردهنده مصاديق سوءاستفاده جنسي هستند.

در کودکاني که مورد آزار جنسي قرار گرفته اند، چه علائمي ممکن است ديده شود؟

علائم خاص در اين کودکان اغلب ناشي از اضطراب و افسردگي است، مانند شب ادراري، ناخن جويدن، گوشه گيري با ترس يا گوشه گيري از فردي خاص يا کشيدن نقاشي هاي سياه که در آنها يکي از افراد خانواده يا نزديکان بزرگتر از بقيه با عضو تناسلي نشان داده مي شود. اين علائم معمولا ناگهاني در کودک بروز مي کند. خانواده ها متاسفانه کمتر متوجه دليل اين رفتارها مي شوند. افرادي که کودکان را مورد آزار با سوءاستفاده قرار مي دهند، معمولا از تهديد يا تطميع استفاده مي کنند. تطميع با اسباب بازي با خوراکي بيشتر انجام مي شود و تهديد به صورت تهديد به قتل و توصيف صحنه هاي آن، مثلا روده هايت را بيرون مي ريزم.

نقش پدرومادر در پيشگيري از آزار جنسي کودکان چيست؟

اولين شرط اين است که پدر و مادر خود آموزش هاي درست را فراگرفته و نسبت به اين حوادث و علائم آن حساس باشند. حالات رواني فرزندشان و روابط او را حتي با نزديک ترين اعضاي خانواده زير نظر داشته باشند و از هيچ نشانه اي در خلق و خوي کودک آسان نگذرند. والدين بايد به صراحت به کودک خود درباره پيشگيري از سوءاستفاده جنسي آموزش بدهند از جمله بگويند هيچ کس حتي نزديک ترين خويشاوندان هم حق لمس يا تماشاي اعضاي خصوصي آنها را ندارد و در صورت وقوع به کودک بگويند حتما آنها را در جريان بگذارد. پدر و مادر بايد آنقدر با فرزندشان نزديک و دوست باشند که کودک جرات کند بدون ترس از تنبيه يا توبيخ، مسائل خود را با آنها در ميان بگذارد.
حتي کودک بايد بداند پزشک هم تنها با حضور مادر يا پدر بچه مي تواند بدن او را معاينه کند چرا که موارد بسياري ديده شده افراد سوءاستفاده کننده با اين حرف که دکتر هستند و مي خواهند کودک را معاينه کنند، وي را گول زده اند. کودک بايد آموزش ببيند که افراد غير، تنها در حضور والدينش مي توانند به او نزديک شوند. از طرف ديگر، والدين بايد هوشيار باشند بسياري از کودک آزاري ها از طرف افراد نزديک به کودک انجام مي گيرد و صرف رابطه نزديک خويشاوندي نمي تواند ايمني فرزندشان را تضمين کند. پدر و مادر بايد نوع اين سوءاستفاده ها را با صراحت براي کودکانشان تشريح کنند.

چه افرادي معمولا مرتکب اين رفتارها مي شوند؟

اين نوع رفتارها بيشتر از سوي 2 گروه سر مي زند؛ نوجوانان تازه بالغ که انرژي شهواني خود را نمي توانند درست تخليه با کنترل کنند و افرادي که قبلا در سنين کودکي با نوجواني قرباني آزارهاي جنسي بوده اند. بسياري از افراد با شخصيت ضد اجتماعي يا مرزي که در سنين کودکي مورد سوءاستفاده قرار گرفته اند، سعي مي کنند درد و رنج حاصل از اين خاطره ناخوشايند را از دوش خود بردارند و بر دوش ديگري بگذارند. اين بزرگسالان افکار بيمار گونه اي دارند و حضور کودک مي تواند برايشان تحريک کننده باشند، به خصوص که کودکان تاب مقاومت ندارند و زود تسليم مي شوند. اين حالت در برخي افراد مادرزادي است، اما اغلب تربيتي است.
براي اين افراد، ديدن کودکان خردسالي که آرايش شده اند با لباس هايي مانند بزرگسالان پوشيده اند، تحريک آميز است. اصولا انتشار تصوير يک دختربچه آرايش کرده مانند آنچه متاسفانه گاهي روي جلد مجلات مي بينيم، کاري خلاف اخلاق و عرف اجتماعي است و بايد با آن مقابله کرد. اين افراد که سعي مي کنند با تظاهرات افراطي کودک دوستانه والدين را گول بزنند و به کودکان نزديک شوند، غالبا مرحله به مرحله خود را به کودک نزديک مي کنند و طيف سني قربانيان بيشتر بين 10 تا 14 سال گزارش شده است. براي تعريف علمي از سوءاستفاده جنسي کودک، بايد اختلاف سن قرباني با سن فرد سوءاستفاده کننده دست کم 6 سال باشد و اختلاف سني هاي کمتر در رده کنجکاوي هاي جنسي طبقه بندي مي شوند.

آموزش جنسي چگونه بايد انجام شود؟

اين آموزش بايد از کودکي و قدم به قدم با توجه به سن کودک داده شود. از همان هنگام که کودک مي پرسد من دخترم با پسر؟ مي توان آموزش هاي جنسي را آغاز کرد، مثلا به کودک گفت به اين دليل که ناحيه خصوصيات به اين شکل است و در آينده مانند پدرت ريش و سبيل در مي آوري يا مانند مادرت سينه هايت رشد مي کند، تو پسري يا دختر.

اگر کودک پرسيد بچه چگونه به دنيا مي آيد؟

باز هم با توجه به سن کودک، اين توضيحات متفاوت است؛ مثلا مي توان به بچه گفت وقتي من و پدرت ازدواج کرديم، يکديگر را دوست داشتيم و از خدا خواستيم موجودي را به ما بدهد که نيمي از من باشد و نيمي از پدرت. خداوند دعاي ما را شنيد و از ما خواست نشانش بدهيم که واقعا به هم علاقه منديم و ما اين را با بوسيدن و نوازش به خداوند ثابت کرديم و تو نصيب ما شدي. اين توضيح براي کودک کافي است، اما اگر کودک اصل آميزش را متوجه شده باشد، مادر مي تواند در فضاي ايمني با مثال آوردن از جفت گيري جانوراني که بچه ديده، مانند سگ ها و گربه ها، توضيحات بيشتري به بچه بدهد. نکته مهم در آموزش جنسي به کودکان اين است که نبايد به اصل ارگاسم تا وقتي که کودک کلاس هفتم يا هشتم مي رود، اشاره و همه چيز در راستاي بچه آوردن و توليد نسل توضيح داده شود. اصل مهم در آموزش جنسي آموزش پيشگيرانه است، به اين معني که بچه بايد ياد بگيرد کسي نبايد اعضاي خصوصي وي را تماشا يا لمس کند، مگر مادر و نه حتي در همه موارد پدر و پزشک، آن هم زير نظر پدر و مادر. آموزش مهم ديگر در مورد افراد غريبه است؛ اينکه کودک آموزش ببيند با غريبه ها حرف نزند و جواب سلام آنها را ندهد، دنبال آنها راه نيفتد، از آنها راهنمايي نخواهد و تا حد ممکن از غريبه ها دوري کند که متاسفانه اين جنبه از آموزش در فرهنگ ما کمتر ديده مي شود.

چه نهادهايي مسوول اين آموزش هستند؟

اصولا متولي اين آموزش ها بايد مدارس و رسانه هاي جمعي با سياستي تدوين شده و کارشناسي باشند، اما فعلا به نظر مي رسد سياست گذاري مدوني در اين باره وجود ندارد و نظام آموزشي و اطلاع رساني ما هنوز اهميت اين آموزش را درک نکرده است. آموزش هاي جسته و گريخته اي هم که در مدارس توسط معلمان و با استفاده از دانش و تجربه شخصي به دانش آموزان داده مي شود، معمولا سازمان نيافته است و اغلب از طرف افکار سنتي جامعه ما محکوم مي شود. تاکيد در اين آموزش ها بر خويشتنداري جنسي به خصوص تا 20 سالگي است و اعتقاد ما اين است که اصل آموزش در کشور ما بايد بر اين پايه بنا شود.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : اين نشانه ها مي گويد کودک تان آزار جنسي ديده است

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : آزار جنسي کودکان، چگونه کودک را در برابر آزارهاي جنسي ايمن کنم؟

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : نشانه هاي آزار جنسي در کودک که هر پدر و مادري بايد بداند

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : چگونه از آزار جنسي کودک مان جلوگيري کنيم؟

منبع : salamat.ir