چه خبر - علت افزايش يا کاهش پلاکت ها در خون
دکترمحمد ثقه الاسلامي فوق تخصص خون وسرطان شناسي در اين زمينه توضيحاتي ارائه مي دهند.پلاکت ها دسته اي از سلول هاي خوني هستند که مهم ترين نقش را در فرايند انعقاد خون ايفا مي کنند .اين سلول ها مانند گلبول هاي سفيد و قرمز و ديگر سلول هاي خوني درمغز استخوان خون ساز توليد و سپس در گردش خون آزاد مي شود . به طورطبيعي تعداد آن ها در فرد بالغ بين 150000 تا 450000 عدد در هرميکروليترازحجم خون است .
انعقاد خون فرايندي است که با ايجاد لخته ازخون ريزي جلوگيري مي کند. هر زمان آسيبي به جداررگ ها وارد شود ونشت خون از محل آسيب ديده اتفاق بيفتد، پلاکت ها درآن محل تجمع ومجموعه فعاليت هايي را شروع مي کنند که حاصل آن تشکيل لخته درمحل آسيب ديده و جلوگيري از خون ريزي است . به بيان ديگر اولين مرحله در تشکيل لخته، حاصل عملکرد پلاکت هاست.
اختلال درفرايند انعقادخون
چنان چه تعداد پلاکت ها کاهش يابد يا عملکرد طبيعي آن ها مختل شود، فرايند تشکيل لخته دچار اشکال مي شود و توانايي بيماربراي کنترل خون ريزي احتمالي کاهش مي يابد.
در موارد شديد کاهش تعداد پلاکت ها يا اختلال شديد درعملکرد آن ها، ممکن است حتي خون ريزي خود به خودي بدون ارتباط با ضربه هم رخ دهد.
افزايش تعداد پلاکت ها
از سوي ديگر افزايش شمارش پلاکت ها يا افزايش فعاليت آن ها، مي تواند زمينه ساز ايجاد لخته به صورت غير طبيعي و مرضي باشد . ايجاد لخته به صورت غير طبيعي در عروق که به اصطلاح ترومبوز گفته مي شود، بسته به رگ درگير مي تواند اختلالات عملکردي در ارگان هاي حياتي مانند قلب، مغز، کليه ها و ريه ها ايجاد کند و در مواردي به مرگ آني منجرشود .
علت کاهش تعداد پلاکت ها
کاهش شمارش پلاکت ها در موارد زير اتفاق مي افتد
- هرگونه اختلال در توليد پلاکت ها در مغز استخوان : اين مسئله مي تواند ناشي ازعفونت ها، بدخيمي ها، داروها و درمواردي فعال شدن غيرطبيعي سيستم ايمني بدن عليه بافت هاي خودي باشد که به آن خود ايمني اطلاق مي شود .
- انباشته شدن پلاکت ها درطحال بزرگ شده به علل مختلف از جمله بيماري هاي کبدي
-افزايش غير طبيعي تخريب پلاکت ها درگردش خون که مي تواند به علل مختلف از جمله عفونت ها ، مصرف داروها ونيز خود ايمني بروز کند .
کاهش شمارش پلاکت ها درحاملگي
اساسا مي تواند يک رويداد کاملا معمول و طبيعي باشد، زيرا در حاملگي حجم خون افزايش مي يابد لذا شمارش پلاکت ها به طور نسبي کاهش نشان مي دهد. درواقع ممکن است کاهش شمارش پلاکت ها در حاملگي تا حد 115000 نيز کاملا طبيعي تلقي شود.
البته بايد توجه کرد که اين کاهش تعداد پلاکت ها در صورتي طبيعي است که ديگر رده هاي سلولي خوني نيز طبيعي باشند و هيچ گونه اختلال ساختاري در عملکرد ارگان ها مانند کبد وکليه وجود نداشته باشد.
بايد توجه داشت که بسياري ازبيماري هاي مهم وخطرناک همراه با حاملگي از جمله مسموميت حاملگي ( پره اکلامپسي و اکلامپسي ) نيز مي تواند با کاهش شمارش پلاکت ها همراه باشد .
علت افزايش تعداد پلاکت ها
افزايش شمارش پلاکت ها ممکن است در موارد زير رخ دهد
- افزايش شمارش پلاکت ها درپاسخ به عفونت، التهاب يا کمبود آهن در بدن که به آن افزايش واکنشي شمارش پلاکت اطلاق مي شود .
- افزايش توليد پلاکت ها درمغزاستخوان خون ساز که در برخي بيماري هاي بدخيم وخوش خيم اتفاق مي افتد .
باور نادرست در مورد پلاکت ها
بر خلاف اعتقاد بسياري از مردم، کاهش يا افزايش شمارش پلاکت ها هيچ گونه ارتباطي با عواملي مانند تغذيه و عادات غذايي، ورزش،فعاليت هاي شغلي وسبک زندگي ندارد. همچنين درافرادي که دچار افزايش يا کاهش پلاکت شده اند، تغيير رژيم غذايي يا استفاده از برخي گياهان خاص مانند شبدر و يونجه ،هيچ گونه نقشي در بهبود آن ندارد .
افزايش يا کاهش شمارش پلاکتي در موارد خفيف ومتوسط، خطرات آني و فوري براي بيمار ايجاد نمي کند و ارتباطي با مشکلاتي نظير بي حالي و خستگي ندارد. مهم آن است که علت افزايش يا کاهش توسط پزشک فوق تخصص خون و سرطان بررسي و در صورت ضرورت، اقدامات درماني انجام شود يا اين که بيمار فقط تحت نظر قرار گيرد.
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : 9 علامت سرطان خون را بشناسيد
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : چگونه پلاکت خون را بالا ببريم؟
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : گروه خوني شما چيست و در معرض کدام بيماري ها قرار داريد؟
منبع : khorasannews.com